Βυζαντινή φιλοσοφία

Ο παρών τόμος απηχεί την συνειδητή προσπάθεια του συγγραφέως να δημιουργήσει και να προωθήσει τις βασικές προϋποθέσεις της σπουδής της Βυζαντινής Φιλοσοφίας, δηλαδή την κατά προτεραιότητα κριτική έκδοση κειμένων της πλούσιας συγγραφικής παραγωγής του Βυζαντίνου και την δημοσίευση ερμηνευτικών μελετών σε συγκεκριμένα κρίσιμα θέματα της φιλοσοφικής του παράδοσης. Εδώ έχουν περιληφθεί με συστηματική κατάταξη σαράντα δημοσιεύσεις, με παλαιότερες αντιπροσωπευτικά τμήματα της Διδακτορικής μου Διατριβής για τα ανέκδοτα Σχόλια του Μιχαήλ Ψελλού στην Φυσική του Αριστοτέλους... Η επισήμανση αυτή γίνεται για τον ειδικό λόγο, ότι η θεματική της καταδεικνύει την κεντρική θέση, που έχει στο ερευνητικό έργο μου η Αριστοτελική παράδοση στο Βυζάντιο (δεκαπέντε εκδόσεις κειμένων και μελέτες έως σήμερα)... Οπωσδήποτε προηγούνται τα μελετήματα, που ανήκουν στο Συστηματικό μέρος της Φιλοσοφίας και υπηρετούν την δεύτερη σκοποθεσία στην ερευνητική πορεία μου (ένδεκα ερμηνευτικές μελέτες). Ως Παράρτημα αναδημοσιεύονται δεκαέξη λήμματα Βυζαντινών φιλοσόφων από το Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό της Εκδοτικής Αθηνών (1938-1988), όπου είχε καταβληθεί προσπάθεια για πυκνή και καλά ενημερωμένη κάλυψη του βίου και του συγγραφικού έργου των σημαντικότερων εκπροσώπων της Φιλοσοφίας στο Βυζάντιο...







Η βυζαντινή φιλοσοφία και οι επιστήμες που αναπτύχθηκαν στη χιλιόχρονη αυτοκρατορία παραμένουν ακόμη και τώρα αδικημένες σε σχέση με τις φιλολογικές και ιστοριογραικές αντίστοιχες έρευνες. Γενικώς, οι βυζαντινές σπουδές υπήρξαν οι μεγάλες «ριγμένες» από μέρους των πανεπιστημιακών και άλλων ερευνητικών ιδρυμάτων της Δύσης. Οσο για το χρέος των Ελλήνων επιστημόνων απέναντι στην ιστορική τους παράδοση, ας μην τα πολυσυζητάμε. Πάντως, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια έντονη κινητικότητα, και εδώ και στην ξένη. Ετσι εμφανίστηκαν και εμφανίζονται μια σειρά βιβλίων και άρθρων, παρουσιάζοντας διάφορες πτυχές της βυζαντινής φιλοσοφίας.

Ο Λίνος Γ. Μπενάκης έδωσε πρόσφατα έναν ακόμη τόμο με κείμενα και μελέτες-σπουδές πάνω σε θέματα που σχετίζονται είτε με κείμενα βυζαντινών φιλοσόφων είτε με όψεις και θέματα της φιλοσοφίας. Στον πρώτο τόμο (εκδόθηκε το 2001) είχε συγκεντρώσει διάφορα άρθρα του που αφορούσαν τη μεταβυζαντινή φιλοσοφία. Τώρα οι μελέτες του αφορούν όλο το χρονικό εύρος της βυζαντινής φιλοσοφίας, από τον 9ο αιώνα (τότε εμφανίστηκε) έως το τέλος του 15ου αιώνα. Στον τόμο έχουν συγκεντρωθεί και ταξινομηθεί 23 ελληνικές και 18 ξενόγλωσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά) μελέτες, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα φιλοσοφικής προβληματικής στο βυζαντινό ελληνικό χώρο. Και μόνο η ύπαρξη των ξενόγλωσσων μελετών δείχνει τους στόχους του συγγραφέα: απευθύνεται κυρίως σε «ομοτέχνους» του ή εν πάση περιπτώσει σε ανθρώπους που γνωρίζουν και φιλοσοφία και αρχαία ελληνικά και παρακολουθούν τη σύχρονη κίνηση των σχετικών σπουδών και μπορούν με άνεση να παρακολουθήσουν τις τρεις προαναφερόμενες γλώσσες.



ΝΙΚΟΣ ΝΤΟΚΑΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 11/07/2003