0
Your Καλαθι
Το μυστικό των ταύρων
Έκπτωση
40%
40%
Περιγραφή
Σ' αυτό το συναρπαστικό βιβλίο, που είναι γεμάτο έντονο ερωτισμό και αφάνταστη τρυφερότητα, ο Χοσέ Ραούλ Μπερνάρντο ζωντανεύει τον εξωτικό και μαγευτικό κόσμο της Κούβας των αρχών αυτού του αιώνα.
'Οταν η Ντολόρες, μια όμορφη κοπέλα που κατάγεται από οικογένεια πλούσιων γαιοκτημόνων, γνωρίζει τον Μαξιμιλιάνο, το γοητευτικό χασάπη, φεύγει μαζί του κι η οικογένειά της την αποκηρήσσει για πάντα.
Βαθιά συγκινητική και χιουμοριστική ταυτόχρονα, αυτή είναι η ιστορία της αγάπης τους και της αναζήτησης μιας καλύτερης ζωής για τους ίδιους και τα παιδιά τους, μια ιστορία με φόντο έναν κόσμο τροπικής ζέστης και άμετρης περηφάνιας, όπου οι άντρες είναι άντρες και οι γυναίκες «φαίνεται» να είναι κτήματα των αντρών.
Ξέχειλο από δίψα για ζωή, Το Μυστικό των Ταύρων είναι ένα από τα ωραιότερα και σπουδαιότερα μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων - ένα σημαντικό λογοτεχνικό ντεμπούτο, που θα φέρει αναμφίβολα τον Μπερνάρντο στις πρώτες θέσεις των σύγχρονων Λατινοαμερικάνων και Αμερικάνων συγγραφέων.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Η κουβανική κοινωνία στην προεπαναστατική εποχή. Η παράδοση και ο μοντερνισμός, η ζωή και ο θάνατος, ο έρωτας και η προδοσία, ο παγανισμός και η χριστιανική θρησκεία μέσα από ένα μυθιστόρημα που θυμίζει μελόδραμα.
Ο danzon είναι ο πιο γοητευτικός και αισθησιακός χορός της Κούβας. Ισως γιατί συνδυάζει δύο αντιφατικά στοιχεία: τον ευρωπαϊκό πουριτανισμό και την ηδυπάθεια της Αφρικής. Τα βήματα αυτού του χορού μοιάζουν να ακολουθούν οι ήρωες σε όλες τις σελίδες του μυθιστορήματος του Χοσέ Ραούλ Μπερνάρντο, υπό τον ήχο των αφρικανικών κρουστών: τα timbales ή μπόνγκο, τα quijadas ή κρόταλα, τα congas και τα tumbadoras, αντρικά και γυναικεία ταμπούρλα, το ceencero, τα maracas, και τα claves.
Κούβα, 1913. Οι φωτογραφίες, το πορτρέτο μιας γυναίκας και ενός άνδρα. Εκείνη, η Ντολόρες, μια μόλις 18χρονη όμορφη μελαχρινή κοπέλα, με ένα αινιγματικό χαμόγελο στα χείλη. Εκείνος, ο Μαξιμιλιάνο, ένας 20χρονος, ξανθός ηλιοκαμένος νέος, κρατά στα χέρια του ένα ζωντανό caiman, ένα είδος αλιγάτορα που ζει στην Κούβα. Η Ντολόρες κατάγεται από μια πλούσια, καλλιεργημένη και μορφωμένη οικογένεια γαιοκτημόνων. Ο Μαξιμιλιάνο είναι ο γιος του χασάπη. Με αυτόν τον τρόπο, μέσα από τις δύο φωτογραφίες, παρουσιάζει τους ήρωές του ο συγγραφέας, προαναγγέλλοντας ταυτόχρονα τον έρωτα - πρωταγωνιστή που πλανάται στο φως και στο σκοτάδι της ζωής τους.
Αρχιτέκτονας, συνθέτης και σχεδιαστής, ο Χοσέ Ραούλ Μπερνάρντο γεννήθηκε στην Κούβα. Ως φοιτητής πρέσβευε ό,τι και ο Βολταίρος: οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να εκφράζουν την άποψή τους. Αυτές οι πεποιθήσεις του θα τον οδηγήσουν στη φυλακή. Η Κούβα του Κάστρο δεν φαίνεται να σέβεται τις αρχές του... Διαφωτισμού. Δραπετεύει και διαφεύγει στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1960. Ηταν μόλις 21 ετών, με αποσκευές, λίγα ρούχα, ελάχιστα χρήματα και κάποιες αγγλικές λέξεις. Η πρώτη του εργασία ήταν σε μια φυτεία τομάτας στη Φλόριδα. Αργότερα μετακομίζει στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης, όπου θα ολοκληρώσει τις σπουδές του. Σήμερα ζει στα όρη Κάτσκιλ, ανάμεσα στα πεύκα, με τις μνήμες της δικής του Κούβας και την εικόνα των περήφανων βασιλικών φοινίκων καλά φυλαγμένες μέσα του.
Στην ισπανόφωνη Κούβα του 18ου και 19ου αιώνα αρχίζει να κάνει αισθητή με τρόπο εντυπωσιακό την παρουσία της η λογοτεχνία σε όλες τις εκφάνσεις της: μυθιστόρημα, διήγημα, ποίηση. Τα πρώτα σπέρματα του μοντερνισμού εμφανίζονται στο έργο του εθνικού ποιητή της Κούβας Χοσέ Μαρτί (1853 - 1895), που θα πνιγούν στις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, εποχή που η Κούβα γίνεται αμερικανικό προτεκτοράτο. Ως αντίδραση στην κοινωνική εξαθλίωση εμφανίζονται οι λογοτεχνικές πρωτοποριακές τάσεις, που φθάνουν ως τη μεταπολεμική εποχή.
Ο Μπερνάρντο άρχισε να γράφει το «Μυστικό των ταύρων», με το οποίο έκανε την πρώτη εμφάνισή του στον χώρο των γραμμάτων αποσπώντας θετικές κριτικές, μετά τον θάνατο της μητέρας του, ορμώμενος από την ανάγκη να γράψει για τη ζωή της. Το τελείωσε σε λιγότερο από έναν μήνα, γράφοντας επί 16 - 18 ώρες καθημερινά. Καθώς αναθυμόταν τα οικογενειακά γεγονότα, τα πρόσωπα ξαφνικά άλλαζαν ονόματα, μπροστά στα έκπληκτα μάτια του. Μέσα σε μια κατάσταση σοκ οι μνήμες μετατράπηκαν σε μυθιστόρημα.
Πρόκειται για μια ρομαντική ερωτική, αισθαντική ιστορία, μια οικογενειακή σάγκα, που ζωντανεύει με τα πιο λαμπερά χρώματα τη ζωή στην προεπαναστατική Κούβα, από τις αρχές του αιώνα ως το 1938. Το έντονο πάθος, ο αισθησιασμός και η τραγικότητα σημαδεύουν τα πρόσωπα της ιστορίας, χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν και οι κωμικές εκλάμψεις. Ο έρωτας της Ντολόρες και του Μαξιμιλιάνο, που θα καταλήξει σε μυστικό γάμο, αιτία της αποκλήρωσής της από τον πατέρα της, είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο κινείται ο συγγραφέας, διεισδύοντας στην ψυχολογία και στους κώδικες του αρσενικού, σύμφωνα με την παράδοση της Κούβας: η τιμή του άνδρα ορίζεται μέσα από την πίστη της συζύγου του, αλλιώς αποκαλείται «cabron» (απατημένος) και αυτό δεν ξεπλένεται παρά μόνο με τον θάνατο του εραστή και της συζύγου.
Η Ντολόρες είναι κρεολή. Οταν λαχταρά κάτι το ποθεί με όλη τη δύναμη της ψυχής της. Και το παίρνει πληρώνοντας ολόκληρο το τίμημα. Οποιο και αν είναι αυτό. Και επειδή είναι γυναίκα, ξέρει πως όπως και οι φοίνικες όταν έρχεται τυφώνας πρέπει να γέρνει για να σωθεί. Ετσι θα αντέξει τις καταστροφές που συμβαίνουν στη ζωή τους και θα ανεχτεί τις απιστίες του άνδρα της, Μαξιμιλιάνο, με τον οποίον είναι πάντα ερωτευμένη, ακόμη και όταν πια είναι μητέρα τεσσάρων παιδιών που έχουν ήδη μεγαλώσει. «Καμιά φορά χρειάζεται περισσότερο θάρρος για να γείρεις και να επιζήσεις απ' ο,τι για να σταθείς όρθιος και να πεθάνεις» συμβουλεύει η Ντολόρες τον πρωτότοκο γιο της, Μάνι.
Πρωταγωνιστές, παράλληλα με τη ζωή των ηρώων, οι ταύροι. Μετακομίζοντας από το Σουρχιδέρο στην Αβάνα, μετά την καταστροφή από τον τυφώνα, ο Μαξιμιλιάνο και η Ντολόρες μένουν στην οδό των Ταύρων, εκεί όπου βρίσκεται και το καινούργιο κρεοπωλείο του Μαξιμιλιάνο. Από αυτόν τον δρόμο περνούν οι ταύροι για να συναντήσουν τον θάνατο. Καθώς τρέχουν αφηνιασμένοι «Είναι τρομακτικοί. Και είναι τρομακτικοί γιατί είναι τρομαγμένοι». Ο Μπερνάρντο αναζητεί την ερμηνεία της φύσης του αρσενικού και του θηλυκού στη φύση των ταύρων, κάνοντας αντίστοιχες αναγωγές: «Μπορείς να βγεις από το δρόμο ενός (αρσενικού) ταύρου που έρχεται καταπάνω σου με τα μάτια κλειστά και να αποφύγεις τα θανατηφόρα κέρατά του. Δε γλιτώνεις όμως ποτέ από τα κέρατα του εξαγριωμένου θηλυκού ταύρου μόλις στυλώσει τα πύρινα μάτια του πάνω σου. Αυτός δίνει τη μάχη μέχρι θανάτου». Και αυτός δεν είναι ο δικός του θάνατος.
Καθώς η ιστορία εξελίσσεται μέσα στον χρόνο παρακολουθούμε παράλληλα και τη ζωή των παιδιών της Ντολόρες και του Μαξιμιλιάνο: της Μερσέδ, που σπουδάζει στη Σχολή Καλών Τεχνών και είναι παντρεμένη με έναν νεαρό άντρα του οποίου η προβληματική, ομοφυλόφιλη φύση δεν θα της χαρίσει την ερωτική ευτυχία που προσδοκά· του Μάνι, που έχοντας μεγαλώσει με τους γονείς του Μαξιμιλιάνο τον βασανίζει πάντα η σιωπηλή αμφιβολία αν είναι πραγματικό παιδί των γονιών του· του Γκουστάβο, που θέλει να γίνει ποιητής και ο οποίος μετά την απιστία της γυναίκας του, Ελεουτέρια, καταπίνει την ντροπή τού cabron· και της μικρότερης Μαργίτα, που γίνεται σιγά σιγά θελκτική γυναίκα.
Ο γραφή του Μπερνάρντο έχει όλα τα γνωρίσματα της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας. Διαθέτει την ένταση και το πάθος που εκφέρονται μέσα από έναν λόγο καθαρό, διάφανο, υφασμένο ταυτόχρονα με τη βαρύτητα της τραγικότητας και την ανάλαφρη γοητεία του μεταφυσικού στοιχείου. Το κοφτό, ενίοτε ρυθμικό του ύφος προσδίδει έναν υποβλητικό μελοδραματισμό, καθιστώντας τον λόγο του ιδιαίτερα εμφατικό.
Οσο για το μυστικό των ταύρων, αυτό δεν είναι άλλο από μια απέραντη γνώση, που γεννήθηκε μέσα από την οδύνη, προσφέροντας την κάθαρση που επιβάλλει ο ορισμός της αρχαίας τραγωδίας «δι' ελέους και φόβου».
ΛΥΔΙΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ
ΤΟ ΒΗΜΑ, 01-03-1998
'Οταν η Ντολόρες, μια όμορφη κοπέλα που κατάγεται από οικογένεια πλούσιων γαιοκτημόνων, γνωρίζει τον Μαξιμιλιάνο, το γοητευτικό χασάπη, φεύγει μαζί του κι η οικογένειά της την αποκηρήσσει για πάντα.
Βαθιά συγκινητική και χιουμοριστική ταυτόχρονα, αυτή είναι η ιστορία της αγάπης τους και της αναζήτησης μιας καλύτερης ζωής για τους ίδιους και τα παιδιά τους, μια ιστορία με φόντο έναν κόσμο τροπικής ζέστης και άμετρης περηφάνιας, όπου οι άντρες είναι άντρες και οι γυναίκες «φαίνεται» να είναι κτήματα των αντρών.
Ξέχειλο από δίψα για ζωή, Το Μυστικό των Ταύρων είναι ένα από τα ωραιότερα και σπουδαιότερα μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων - ένα σημαντικό λογοτεχνικό ντεμπούτο, που θα φέρει αναμφίβολα τον Μπερνάρντο στις πρώτες θέσεις των σύγχρονων Λατινοαμερικάνων και Αμερικάνων συγγραφέων.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Η κουβανική κοινωνία στην προεπαναστατική εποχή. Η παράδοση και ο μοντερνισμός, η ζωή και ο θάνατος, ο έρωτας και η προδοσία, ο παγανισμός και η χριστιανική θρησκεία μέσα από ένα μυθιστόρημα που θυμίζει μελόδραμα.
Ο danzon είναι ο πιο γοητευτικός και αισθησιακός χορός της Κούβας. Ισως γιατί συνδυάζει δύο αντιφατικά στοιχεία: τον ευρωπαϊκό πουριτανισμό και την ηδυπάθεια της Αφρικής. Τα βήματα αυτού του χορού μοιάζουν να ακολουθούν οι ήρωες σε όλες τις σελίδες του μυθιστορήματος του Χοσέ Ραούλ Μπερνάρντο, υπό τον ήχο των αφρικανικών κρουστών: τα timbales ή μπόνγκο, τα quijadas ή κρόταλα, τα congas και τα tumbadoras, αντρικά και γυναικεία ταμπούρλα, το ceencero, τα maracas, και τα claves.
Κούβα, 1913. Οι φωτογραφίες, το πορτρέτο μιας γυναίκας και ενός άνδρα. Εκείνη, η Ντολόρες, μια μόλις 18χρονη όμορφη μελαχρινή κοπέλα, με ένα αινιγματικό χαμόγελο στα χείλη. Εκείνος, ο Μαξιμιλιάνο, ένας 20χρονος, ξανθός ηλιοκαμένος νέος, κρατά στα χέρια του ένα ζωντανό caiman, ένα είδος αλιγάτορα που ζει στην Κούβα. Η Ντολόρες κατάγεται από μια πλούσια, καλλιεργημένη και μορφωμένη οικογένεια γαιοκτημόνων. Ο Μαξιμιλιάνο είναι ο γιος του χασάπη. Με αυτόν τον τρόπο, μέσα από τις δύο φωτογραφίες, παρουσιάζει τους ήρωές του ο συγγραφέας, προαναγγέλλοντας ταυτόχρονα τον έρωτα - πρωταγωνιστή που πλανάται στο φως και στο σκοτάδι της ζωής τους.
Αρχιτέκτονας, συνθέτης και σχεδιαστής, ο Χοσέ Ραούλ Μπερνάρντο γεννήθηκε στην Κούβα. Ως φοιτητής πρέσβευε ό,τι και ο Βολταίρος: οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να εκφράζουν την άποψή τους. Αυτές οι πεποιθήσεις του θα τον οδηγήσουν στη φυλακή. Η Κούβα του Κάστρο δεν φαίνεται να σέβεται τις αρχές του... Διαφωτισμού. Δραπετεύει και διαφεύγει στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1960. Ηταν μόλις 21 ετών, με αποσκευές, λίγα ρούχα, ελάχιστα χρήματα και κάποιες αγγλικές λέξεις. Η πρώτη του εργασία ήταν σε μια φυτεία τομάτας στη Φλόριδα. Αργότερα μετακομίζει στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης, όπου θα ολοκληρώσει τις σπουδές του. Σήμερα ζει στα όρη Κάτσκιλ, ανάμεσα στα πεύκα, με τις μνήμες της δικής του Κούβας και την εικόνα των περήφανων βασιλικών φοινίκων καλά φυλαγμένες μέσα του.
Στην ισπανόφωνη Κούβα του 18ου και 19ου αιώνα αρχίζει να κάνει αισθητή με τρόπο εντυπωσιακό την παρουσία της η λογοτεχνία σε όλες τις εκφάνσεις της: μυθιστόρημα, διήγημα, ποίηση. Τα πρώτα σπέρματα του μοντερνισμού εμφανίζονται στο έργο του εθνικού ποιητή της Κούβας Χοσέ Μαρτί (1853 - 1895), που θα πνιγούν στις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, εποχή που η Κούβα γίνεται αμερικανικό προτεκτοράτο. Ως αντίδραση στην κοινωνική εξαθλίωση εμφανίζονται οι λογοτεχνικές πρωτοποριακές τάσεις, που φθάνουν ως τη μεταπολεμική εποχή.
Ο Μπερνάρντο άρχισε να γράφει το «Μυστικό των ταύρων», με το οποίο έκανε την πρώτη εμφάνισή του στον χώρο των γραμμάτων αποσπώντας θετικές κριτικές, μετά τον θάνατο της μητέρας του, ορμώμενος από την ανάγκη να γράψει για τη ζωή της. Το τελείωσε σε λιγότερο από έναν μήνα, γράφοντας επί 16 - 18 ώρες καθημερινά. Καθώς αναθυμόταν τα οικογενειακά γεγονότα, τα πρόσωπα ξαφνικά άλλαζαν ονόματα, μπροστά στα έκπληκτα μάτια του. Μέσα σε μια κατάσταση σοκ οι μνήμες μετατράπηκαν σε μυθιστόρημα.
Πρόκειται για μια ρομαντική ερωτική, αισθαντική ιστορία, μια οικογενειακή σάγκα, που ζωντανεύει με τα πιο λαμπερά χρώματα τη ζωή στην προεπαναστατική Κούβα, από τις αρχές του αιώνα ως το 1938. Το έντονο πάθος, ο αισθησιασμός και η τραγικότητα σημαδεύουν τα πρόσωπα της ιστορίας, χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν και οι κωμικές εκλάμψεις. Ο έρωτας της Ντολόρες και του Μαξιμιλιάνο, που θα καταλήξει σε μυστικό γάμο, αιτία της αποκλήρωσής της από τον πατέρα της, είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο κινείται ο συγγραφέας, διεισδύοντας στην ψυχολογία και στους κώδικες του αρσενικού, σύμφωνα με την παράδοση της Κούβας: η τιμή του άνδρα ορίζεται μέσα από την πίστη της συζύγου του, αλλιώς αποκαλείται «cabron» (απατημένος) και αυτό δεν ξεπλένεται παρά μόνο με τον θάνατο του εραστή και της συζύγου.
Η Ντολόρες είναι κρεολή. Οταν λαχταρά κάτι το ποθεί με όλη τη δύναμη της ψυχής της. Και το παίρνει πληρώνοντας ολόκληρο το τίμημα. Οποιο και αν είναι αυτό. Και επειδή είναι γυναίκα, ξέρει πως όπως και οι φοίνικες όταν έρχεται τυφώνας πρέπει να γέρνει για να σωθεί. Ετσι θα αντέξει τις καταστροφές που συμβαίνουν στη ζωή τους και θα ανεχτεί τις απιστίες του άνδρα της, Μαξιμιλιάνο, με τον οποίον είναι πάντα ερωτευμένη, ακόμη και όταν πια είναι μητέρα τεσσάρων παιδιών που έχουν ήδη μεγαλώσει. «Καμιά φορά χρειάζεται περισσότερο θάρρος για να γείρεις και να επιζήσεις απ' ο,τι για να σταθείς όρθιος και να πεθάνεις» συμβουλεύει η Ντολόρες τον πρωτότοκο γιο της, Μάνι.
Πρωταγωνιστές, παράλληλα με τη ζωή των ηρώων, οι ταύροι. Μετακομίζοντας από το Σουρχιδέρο στην Αβάνα, μετά την καταστροφή από τον τυφώνα, ο Μαξιμιλιάνο και η Ντολόρες μένουν στην οδό των Ταύρων, εκεί όπου βρίσκεται και το καινούργιο κρεοπωλείο του Μαξιμιλιάνο. Από αυτόν τον δρόμο περνούν οι ταύροι για να συναντήσουν τον θάνατο. Καθώς τρέχουν αφηνιασμένοι «Είναι τρομακτικοί. Και είναι τρομακτικοί γιατί είναι τρομαγμένοι». Ο Μπερνάρντο αναζητεί την ερμηνεία της φύσης του αρσενικού και του θηλυκού στη φύση των ταύρων, κάνοντας αντίστοιχες αναγωγές: «Μπορείς να βγεις από το δρόμο ενός (αρσενικού) ταύρου που έρχεται καταπάνω σου με τα μάτια κλειστά και να αποφύγεις τα θανατηφόρα κέρατά του. Δε γλιτώνεις όμως ποτέ από τα κέρατα του εξαγριωμένου θηλυκού ταύρου μόλις στυλώσει τα πύρινα μάτια του πάνω σου. Αυτός δίνει τη μάχη μέχρι θανάτου». Και αυτός δεν είναι ο δικός του θάνατος.
Καθώς η ιστορία εξελίσσεται μέσα στον χρόνο παρακολουθούμε παράλληλα και τη ζωή των παιδιών της Ντολόρες και του Μαξιμιλιάνο: της Μερσέδ, που σπουδάζει στη Σχολή Καλών Τεχνών και είναι παντρεμένη με έναν νεαρό άντρα του οποίου η προβληματική, ομοφυλόφιλη φύση δεν θα της χαρίσει την ερωτική ευτυχία που προσδοκά· του Μάνι, που έχοντας μεγαλώσει με τους γονείς του Μαξιμιλιάνο τον βασανίζει πάντα η σιωπηλή αμφιβολία αν είναι πραγματικό παιδί των γονιών του· του Γκουστάβο, που θέλει να γίνει ποιητής και ο οποίος μετά την απιστία της γυναίκας του, Ελεουτέρια, καταπίνει την ντροπή τού cabron· και της μικρότερης Μαργίτα, που γίνεται σιγά σιγά θελκτική γυναίκα.
Ο γραφή του Μπερνάρντο έχει όλα τα γνωρίσματα της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας. Διαθέτει την ένταση και το πάθος που εκφέρονται μέσα από έναν λόγο καθαρό, διάφανο, υφασμένο ταυτόχρονα με τη βαρύτητα της τραγικότητας και την ανάλαφρη γοητεία του μεταφυσικού στοιχείου. Το κοφτό, ενίοτε ρυθμικό του ύφος προσδίδει έναν υποβλητικό μελοδραματισμό, καθιστώντας τον λόγο του ιδιαίτερα εμφατικό.
Οσο για το μυστικό των ταύρων, αυτό δεν είναι άλλο από μια απέραντη γνώση, που γεννήθηκε μέσα από την οδύνη, προσφέροντας την κάθαρση που επιβάλλει ο ορισμός της αρχαίας τραγωδίας «δι' ελέους και φόβου».
ΛΥΔΙΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ
ΤΟ ΒΗΜΑ, 01-03-1998
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
