Η εργατική τάξη σήμερα

Στην αυγή του 21ου αιώνα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο κατανοούν ότι ζούμε σε ένα απάνθρωπο σύστημα που «δεν δουλεύει». Όλο και περισσότεροι βλέπουν την εναλλακτική διέξοδο στην ανατροπή αυτού του συστήματος. Το ερώτημα είναι ποια είναι η δύναμη που μπορεί να ανατρέψει τον καπιταλισμό.

Για τον Μαρξ, τον Ένγκελς και όλους τους επαναστάτες που συνέχισαν στα βήματά τους, αυτή η δύναμη ήταν η εργατική τάξη, το προλεταριάτο. Ωστόσο, η συγκεκριμένη θέση είναι ίσως η λιγότερο αποδεκτή σήμερα. Τις αντιρρήσεις τις σκεφτόμαστε, τις ακούμε και τις συζητάμε με πολλές αφορμές. Αυτές οι αντιρρήσεις βρίσκουν την πιο θεωρητική τους έκφραση στις αναλύσεις που υποστηρίζουν ότι ο καπιταλισμός έχει αλλάξει τόσο πολύ από την εποχή που διατύπωνε τις ιδέες του ο Μαρξ, ώστε πλέον είναι “αγνώριστος”. Η εργατική τάξη είτε έχει μεταλλαχτεί ολοκληρωτικά σε σχέση με εκείνη την τάξη που έλπιζαν οι κλασσικοί του μαρξισμού ότι θα αλλάξει την κοινωνία, είτε έχει μικρύνει τόσο πολύ ώστε είναι ανίσχυρη να σηκώσει στις δικές της πλάτες αυτό το έργο.

Πρόκειται για θεωρίες που αντιμετωπίζουν την εργατική τάξη και τις ιδέες της σαν μια εικόνα ακινητοποιημένη στο χώρο και το χρόνο. Κάτι, που απέχει πολύ από τον τρόπο με τον οποίο την ανέλυε ο Μαρξ που, όπως θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε σ' αυτό το βιβλίο, ανταποκρίνεται στις σημερινές πραγματικότητες του καπιταλισμού στον 21ο αιώνα πολλές φορές περισσότερο απ' όσους βιάζονται να τον απορρίψουν.