Ουκρανία: Σταυροδρόμι ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών

Ο πόλεμος που ξεκίνησε με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει συγκλονίσει τον πλανήτη. Οι χιλιάδες νεκροί και τραυματίες στρατιώτες και άμαχοι κι από τις δυο πλευρές, οι εικόνες από τον κόσμο στα καταφύγια, το κύμα των προσφύγων που ήδη έχουν ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο, κάνουν την καρδιά κάθε ανθρώπου να σφίγγεται. Η απέχθεια για τον πόλεμο και τη φρίκη του γεννάει ερωτήματα για τις αιτίες του και ακόμα σημαντικότερο, για το ποια πρέπει να είναι η απάντηση της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος.
Η εισαγωγή της (εξαντλημένης) πρώτης έκδοσης αυτού του βιβλίου, που είχε κυκλοφορήσει τον Οκτώβρη του 2014, επεσήμαινε: «Η αφετηρία μας πρέπει να είναι ότι την ‘κάθαρση’ στην ουκρανική τραγωδία δεν μπορούν να τη φέρουν από μηχανής θεοί, δηλαδή οι παρεμβάσεις των ‘Μεγάλων Δυνάμεων’, της ΕΕ και των ΗΠΑ από τη μια μεριά και της Ρωσίας από την άλλη. Αντίθετα, αυτές οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις είναι άμεσα υπεύθυνες για το δράμα της Ουκρανίας». Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, ο πόλεμος ρήμαζε την ανατολική Ουκρανία. Οχτώ χρόνια μετά διαλύει όλη τη χώρα. Γι’ αυτό χρειάζεται να σταθούμε στην ίδια την Ουκρανία και τον τρόπο που έχει (ξανα)γίνει «Σταυροδρόμι των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών».
Την κρίση που οδήγησε στον πόλεμο στην Ουκρανία την πυροδότησε η συνολική ένταση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ουκρανία συγκρούονται στρατιωτικά οι ΗΠΑ επικεφαλής του ΝΑΤΟ και η ΕΕ, με τη Ρωσία του Πούτιν. Είναι ένας άδικος και αντιδραστικός πόλεμος και από τις δυο μεριές.
Ένα αιώνα πριν οι επαναστάτες, όπως ο Λένιν και η Λούξεμπουργκ, που αντιτάχτηκαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο χρειάστηκε να επιχειρηματολογήσουν ενάντια στα ψέματα και την προπαγάνδα των αρχουσών τάξεων και χρειάστηκε, επίσης, να εξηγήσουν ότι το κριτήριο της Αριστεράς για να πάρει θέση σε ένα πόλεμο, δε μπορεί να είναι ποιος έριξε την πρώτη τουφεκιά. Ο Καρλ Λήμπνεχκτ έγραφε μετά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου: «Ο κύριος εχθρός κάθε λαού είναι στην ίδια του τη χώρα». Αυτό το σύνθημα είναι εντελώς επίκαιρο σήμερα σε Δύση και Ανατολή.
Η δεύτερη (συμπληρωμένη) έκδοση αυτού βιβλίου –που εντάσσει την ουκρανική κρίση σε μια συνολική μαρξιστική ανάλυση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και της ιστορικής πορείας της Ουκρανίας από τις αρχές του περασμένου αιώνα– είναι εργαλείο για να κατανοήσουμε τις αιτίες του πολέμου, αλλά και για να χαράξουμε το δρόμο για το αντιπολεμικό κίνημα σήμερα.