Το σκάφανδρο και η πεταλούδα

Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΘΕΛΗΣΗΣ



"Αυτό που θέλω πραγματικά, το όνειρό μου, είναι μια μέρα να γράψω κάτι που θα το διαβάσουν όλοι. Ένα μπεστ σέλερ". Και ποιος δεν θα το ήθελε αυτό, φυσικά. Όμως, για τον Ζαν-Ντομινίκ Μπομπί, η ελπίδα ότι αυτό που έγραφε θα μπορούσε να διαβαστεί από ένα μεγάλο κοινό, τον βοηθούσε να το τελειώσει, κάτω από συνθήκες αντίξοες. Την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας του βιβλίου στη Γαλλία (14 Μαρτίου 1997), τα 25.000 αντίτυπα της έκδοσης εξαντλήθηκαν. Τρεις μέρες αργότερα, ο συγγραφέας πέθανε.


Οι πωλήσεις του βιβλίου ανεβαίνουν κατακόρυφα. Μέσα σε μία μόνο εβδομάδα πωλούνται 150.000 αντίτυπα. ΤΟ ΣΚΑΦΑΝΔΡΟ ΚΑΙ Η ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ συνεχίζει τις αλλεπάλληλες εκδόσεις του και μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες του κόσμου.


Στις 8 Δεκεμβρίου του 1995, η ζωή του Ζαν-Ντομινίκ Μπομπί άλλαξε δραστικά και δραματικά. Εντελώς ξαφνικά, ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, τον βύθισε σε κώμα. ΄Ηταν μόλις σαράντα δύο ετών, πατέρας δύο παιδιών. Όταν συνήλθε, δεν μπορούσε να κάνει οτιδήποτε άλλο εκτός από το να κινεί το αριστερό του βλέφαρο. Αυτό το βλεφάρισμα ήταν ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας του με τον κόσμο. Πολύ σύντομα, το χρησιμοποίησε για κάτι περισσότερο από την έκφραση επιθυμιών και αναγκών. Έγραψε, με αυτόν τον τρόπο, ένα βιβλίο. Ο Ζαν-Ντομινίκ ανοιγόκλεινε μια φορά το μάτι για να πει "ναι" και δυο για να πει "όχι". Η Κλοντ Μεντιμπίλ, μια νεαρή λέκτορας που είχε ασχοληθεί με τη γλωσσολογία, είχε επινοήσει ένα ειδικό σύστημα επικοινωνίας. Παρουσίαζε τα γράμματα του αλφαβήτου στον άρρωστο με τη συχνότητα εμφάνισής τους στις λέξεις της γαλλικής γλώσσας. Εκείνος απέρριπτε ή ενέκρινε το γράμμα, ανοιγοκλείνοντας το βλέφαρο. Έτσι, ψηφίδα-ψηφίδα, λέξη-λέξη και φράση-φράση, δημιουργήθηκαν οι 140 σελίδες του βιβλίου με τίτλο ΤΟ ΣΚΑΦΑΝΔΡΟ ΚΑΙ Η ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ.


"Σκάφανδρο" για τον Μπομπί ήταν ο γυάλινος κόσμος μέσα στον οποίο ήταν φυλακισμένος. Ένας κόσμος χωρίς χρώματα, που αποκτούσε κάποια ζωντάνια μονάχα χάρη στις πεταλούδες-λέξεις, πολύχρωμες επινοήσεις του μυαλού του συγγραφέα. Η μνήμη του ήταν ζωντανή και ζωηρή. Η αίσθηση του χιούμορ δεν τον είχε, επίσης, εγκαταλείψει. Πότε αισθανόταν χαρούμενος και πότε βαθιά απελπισμένος. Πάντως, είχε αποφασίσει πως θα μετέτρεπε την αδυναμία του σε δύναμη, επικοινωνώντας με τους άλλους.


Πριν από το εγκεφαλικό επεισόδιο που τον άφησε παράλυτο, ο Μπομπί ήταν εκδότης ενός από τα δημοφιλέστερα γυναικεία περιοδικά στον κόσμο, του ELLE. ΄Εγραφε, επίσης, μια διασκευή του "Κόμη Μοντεχρίστου". Τραγική ειρωνεία: στο μυθιστόρημα του Δουμά, υπάρχει ένας ήρωας, ο Νουαρτιέ ντε Βιλφόρ, που είναι ολοκληρωτικά παράλυτος και επικοινωνεί με τον κόσμο ανοιγοκλείνοντας μονάχα τα μάτια. "Ο Δουμάς με τιμώρησε", έλεγε ο Μπομπί.


Ο Ζαν-Ζακ Μπενέξ, ο δημιουργός της περίφημης ταινίας "Μπέτι Μπλου" γύρισε ένα ντοκιμαντέρ για την περίπτωση Μπομπί. Τον παρακολούθησε να φλερτάρει την Κλοντ με τα μάτια, να γράφει και να επιμένει: ακόμα και η ακινησία μπορεί να γίνει πηγή απόλαυσης. Το φιλμ προβλήθηκε στη γαλλική τηλεόραση στις 14 Μαρτίου, μέρα κυκλοφορίας του βιβλίου.