Το δώρο της παπλωματούς

Βραβεία που δόθηκαν στην "Παπλωματού": o Βραβείο PW Off-the-Cuff (Cuffie): Καλύτερο Εικονογραφημένο Βιβλίο της Χρονιάς. o ALA Notable Social Studies Trade Book for Young People. o Silver Honor για Βιβλίο Επιλογής Γονιών. o Book Sense για Παιδικό Βιβλίο της Χρονιάς. o Βραβείο Ανεξάρτητων Εκδοτών Midwest, Καλύτερο Παιδικό Βιβλίο.

Ένα υπέροχο σύγχρονο παραμύθι που μιλά για τη χαρά της προσφοράς. Μια γενναιόδωρη παπλωματού με μαγικά λες δάχτυλα, φτιάχνει τα πιο όμορφα παπλώματα του κόσμου και τα χαρίζει στους φτωχούς. Ένας άπληστος βασιλιάς, που μέσα στο παλάτι του έχει μαζεμένους όλους τους θησαυρούς του κόσμου, ψάχνει να βρει εκείνον που θα του χαρίσει έστω ένα χαμόγελο. Θα φτιάξει η παπλωματού ένα πάπλωμα για τον βασιλιά; Κι ο βασιλιάς θα μάθει τι σημαίνει να προσφέρεις; Μπορεί η παπλωματού να διδάξει τον βασιλιά την τέχνη της ευτυχίας; Κι αυτός τελικά τι θα τους κάνει όλους αυτούς τους θησαυρούς που έχει μαζεμένους;





ΚΡΙΤΙΚΗ



Ετούτο το λαμπρό, πράγματι, βιβλίο μάς έρχεται πολυβραβευμένο. Και πολυμεταφρασμένο. Δικαίως. Διότι αν μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε με μία μόνο λέξη, αυθορμήτως θα λέγαμε «θαυμάσιο». Και εν συνεχεία θα προσπαθούσαμε να κατανοήσουμε πώς δυο καλλιτέχνες -συγγραφέας και εικονογράφος- με όχι μεγάλη θητεία στο παιδικό έντυπο, κατόρθωσαν να αποτυπώσουν σε αυτό το χαριέστατο βιβλίο το πρόσωπο της ίδιας της ζωής, με τις χαρές και τις δυσκολίες της, με την ελπίδα και την αγαθότητα, με τη βουλιμία και την αρπακτικότητα, με την αλληλεγγύη, την υπομονή, το θάρρος, το έλεος. Αληθινά σοφό βιβλίο το «Δώρο της Παπλωματούς» και ας μη μιλήσουμε για την εικονογράφησή του, που το καθιστά έργο τέχνης. Αλλά είναι κρίμα που δεν το είχαμε λάβει όταν ετοιμάζαμε το αφιέρωμα για τα παιδικά βιβλία του καλοκαιριού, οπότε και θα ήταν πρώτο στις προτιμήσεις μας για τα παιδιά του Δημοτικού, αν και ένα έργο σαν αυτό χαροποιεί και ευαισθητοποιεί και άλλες ηλικίες.

Η παπλωματού, λοιπόν, ήταν γυναίκα υπεραιωνόβια και ξακουστή σ' Ανατολή και Δύση για τα πανέμορφα, σαν αχειροποίητα παπλώματα που έφτιαχνε, τα οποία είχαν πάνω τους χρώματα θεσπέσια. «Τα γαλάζια λες και ερχόντουσαν κατευθείαν από τα βάθη των ωκεανών, τα λευκά από τα απάτητα χιόνια του παγωμένου βορρά, τα πράσινα και τα πορφυρά από τα πιο σπάνια αγριολούλουδα, τα κόκκινα, τα πορτοκαλιά και τα ροζ από τα πιο εξαίσια ηλιοβασιλέματα». Πολλοί πίστευαν πως εκείνα τα παπλώματα έπεφταν στα χέρια της απ' τα φτερά των αγγέλων, άλλοι ότι η κυρούλα είχε μαγικά δάχτυλα ή ότι χρησιμοποιούσε υλικά που της προμήθευαν νεράιδες. Πάντως, τα παπλώματα εκείνα δεν πωλούνταν. Χαρίζονταν.

Τις χειμωνιάτικες νύχτες με τα μεγάλα κρύα, η παπλωματού τριγυρνούσε στις γειτονιές της πόλης κι όποιον έβλεπε να κοιμάται στους δρόμους, ανέστιο και καταπαγωμένο, τον πλησιάζε και τον σκέπαζε με ένα από τα αγγελικά παπλώματά της. Ετσι είχαν τα πράγματα χρόνια και χρόνια...

Ηρθε όμως ο καιρός που βασιλιάς στη γειτονική πόλη έγινε ένας άντρας σκληρόκαρδος και πλεονέκτης. Αυτός σώριαζε στο παλάτι θησαυρούς και αντικείμενα πολύτιμα και δώρα μεγάλης αξίας, τα οποία του προσφέρονταν από τους υπηκόους του εξαναγκαστικώς. Και καθώς η απληστία με τον καιρό περισσεύει, περίσσευαν και τα πλούτη του. Και πλέον δεν υπήρχε τίποτα που να μην το αποκτήσει. Τίποτα; Λάθος. Διότι δεν είχε μήτε ένα από τα υπέροχα εκείνα παπλώματα της κυρούλας που όλος ο κόσμος θαύμαζε. Επίσης δεν είχε μέσα του χαρά. Ηταν ένας βασιλιάς βαριόκαρδος κι αγέλαστος. Και τι να κάνει, τι άλλο μπορούσε να κάνει για να ευθυμήσει; Εβαλε με το νου πως αν αποκτούσε ένα πάπλωμα φτιαγμένο από τη χρυσοχέρα παπλωματού ίσως και να χαμογελούσε μια σταλιά. Μα η παπλωματού τ' αρνήθηκε. Αρνήθηκε και όταν έστειλε το στρατό του να την τιμωρήσει. Αρνήθηκε κι όταν την εξόρισε, ακόμη και όταν την αλυσόδεσε. «Χάρισε πρώτα όσα έχεις μαζέψει μέχρι τώρα, και μετά εγώ θα φτιάξω ένα πάπλωμα για χάρη σου...». Κι εκείνος: «Εγώ δεν συνηθίζω να χαρίζω πράγματα αλλά να παίρνω», είπε.

Τελικώς το απόκτησε το ποθητό πάπλωμα ο βασιλιάς, που τώρα δεν ήταν φιλάργυρος και φίλαυτος παρά είχε γίνει δίκαιος, γενναιόδωρος και καλόκαρδος, γεμάτος αγάπη για τους πολίτες του και, προπαντός, φτωχός όσο κι ένα στρουθί. Είχε μοιράσει τα πάντα σε γέρους και παιδιά, σε νέες και ανήμπορους, σε ανθρώπους της ανάγκης και της στέρησης. Οσο τα μοίραζε, όσο απογυμνωνόταν από τους θησαυρούς του, το πρόσωπό του φωτιζόταν κι έλαμπε το χαμόγελο στα χείλη του.

«Μα δεν είμαι φτωχός!» είπε μια μέρα στην παπλωματού. «Μπορεί έτσι να δείχνουν τα ρούχα μου, αλλά η καρδιά μου είναι γεμάτη με τις πολύτιμες αναμνήσεις από τη χαρά που πρόσφερα στους άλλους. Ευτυχία έδινα και ευτυχία έχω πάρει. Νομίζω πως τώρα πια είμαι ο πιο πλούσιος άνθρωπος πάνω στη γη».

«Οπως και να 'ναι», είπε η παπλωματού, «εγώ αυτό το πάπλωμα το έφτιαξα μόνο για σένα».

Θα αντιλήφθηκε, φυσικά, ο αναγνώστης ότι το «Δώρο της Παπλωματούς» δεν είναι απλώς μια ιστορία ενδιαφέρουσα ή ευχάριστη (που, ασφαλώς, είναι) παρά είναι κάτι παραπάνω. Είναι όλα τα ωραία που θα μπορούσαν να συμβούν -αναλόγως βεβαίως- στις ανθρώπινες κοινότητες.

Ο συγγραφέας Τζεφ Μπριμπό ζει στο Σικάγο και στο Τάος. Αυτό είναι το δεύτερο βιβλίο του.

Η εικονογράφος Γκέιλ ντε Μάρκεν τα καλοκαίρια ζει στα δάση της Μινεζότα και τους χειμώνες ταξιδεύει σε μέρη μακρινά. Εχει διακριθεί για το έργο της.



ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 20/09/2002