Η ζωή για αρχάριους

«Ο σκοπός της ζωής είναι η ίδια η ζωή» είπε ο Γκαίτε –αυτό όμως δε μας βοηθάει και πολύ. Αντίθετα ο Μρόζεκ δεν μας αφήνει στα κρύα του λουτρού. Το βιβλίο αυτό επεξεργάζεται όλα τα σημαντικά θέματα της ζωής, από την Αλήθεια, την Αναρχία, τον Ανθρωπισμό, μέχρι την Δημοκρατία, την Ελευθερία, τον Ιδεαλισμό, την Πολιτική, τη Φύση και το Φόβο. Ο Μρόζεκ έχει μια απάντηση για όλα.
Προειδοποιούμε τους σκεπτικιστές, ότι ο Μρόζεκ δε διαβάζεται χωρίς να κυριευτούμε από ένα μεταφυσικά ακράτητο γέλιο. Οι πιο πεισματάρηδες θα δουν τον κόσμο από την σκοπιά ενός ποντικού στη φάκα. Και οι πιο μπλαζέ θα πρέπει να προετοιμαστούν για νύχτες αγρύπνιας, γιατί αυτά τα μικρά αριστουργήματα θα τους προσφέρουν μυστικές επισκέψεις».


Περιεχόμενα:

ΑΛΛΑΓΗ Η επανάσταση
ΑΝΑΡΧΙΑ Τσάι ή καφέ;
ΦΟΒΟΣ Επάνω στον πύργο
ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ Αρχαιολογία
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο συνεταίρος
ΘΕΛΗΣΗ Ηθική
ΚΟΙΝΗ ΛΟΓΙΚΗ Η νυχτερινή ταχεία
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Άμλετ
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Συμπόνια
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ Η τρύπα στη γέφυρα
ΕΓΩΙΣΜΟΣ Ο ηθοποιός
ΦΙΛΟΔΟΞΙΑ Ο γιόκας
ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η απόφαση
ΠΡΟΟΔΟΣ Ανάπτυξη
ΓΥΝΑΙΚΕΣ Μπόντι- μπίλντινγκ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η όγδοη ημέρα
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Ο υπηρέτης
ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ Ο ήρωας
ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ Καμικάζι
ΝΙΑΤΑ Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου
ΚΟΜΠΛΕΞ Κάποιος
ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Το βραβείο Νόμπελ
ΤΕΧΝΗ Η συνέντευξη
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Επιστολή στη Σουηδία
ΕΞΟΥΣΙΑ Η αίτηση
ΜΟΔΑ Από το ημερολόγιο ενός ανερχόμενου
ΦΥΣΗ Αδικία
ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ Επιστολή αναγνώστη
ΠΟΛΙΤΙΚΗ Μόνο η πολιτική
ΣΥΝΤΑΞΗ Ο φύλακας του κινέζικου βάζου
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Η αντίκα
ΔΟΞΑ Δημοσκόπηση
ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ Σύστημα υγείας
ΘΑΝΑΤΟΣ Ο οπαδός
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Στρώματα τέφρας
ΑΔΙΚΙΑ Ρουτίνα
ΠΡΟΣΟΧΗ Ασφάλιση
ΑΛΗΘΕΙΑ Το τσιγάρο
ΣΚΟΤΩΜΑ ΤΗΣ ΩΡΑΣ Η κηδεία

Επίλογος του Γιαν Σίντεϊ

Διαβάστε 3 από τα διηγήματα:

ΑΛΛΑΓΗ

Η επανάσταση

Στο δωμάτιό μου το κρεβάτι βρισκόταν εδώ, η ντουλάπα εκεί και το τραπέζι ανάμεσά τους.
Μέχρι που το βαρέθηκα. Τράβηξα το κρεβάτι προς τα εκεί και την ντουλάπα προς τα εδώ.
Για ένα διάστημα ένιωσα τη ζωογόνο αύρα του καινούργιου. Αλλά σε λίγο καιρό, και πάλι πλήξη.
Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η αιτία της πλήξης ήταν το τραπέζι, ή μάλλον η θέση του στο κέντρο, που δεν είχε αλλάξει.
Γι’ αυτό έσπρωξα το τραπέζι εκεί και το κρεβάτι στο κέντρο. Αντισυμβατικά.
Η ανανέωση αυτή μου έδωσε νέα ζωή, και για όσο κράτησε, ήμουν ευχαριστημένος με την αντισυμβατική, άβολη κατάσταση που προέκυψε. Γιατί τώρα δεν μπορούσα πια να κοιμάμαι με το πρόσωπο στραμμένο στον τοίχο, που ήταν πάντα η αγαπημένη μου στάση.
Ωστόσο, μετά από λίγο καιρό, το καινούργιο έπαψε να είναι καινούργιο, και παρέμεινε μόνο η άβολη κατάσταση. Κι έτσι έσπρωξα το κρεβάτι προς τα εδώ και την ντουλάπα στο κέντρο.
Ήταν επιτέλους μια ριζική αλλαγή. Γιατί μια ντουλάπα στο κέντρο του δωματίου, αυτό κι αν ήταν αντισυμβατικό. Ήταν κάτι που θα το λέγαμε ρηξικέλευθο.
Αλλά μετά από κάποιο διάστημα... Τι καλά που θα ΄ταν να μην υπήρχε αυτό το «μετά από κάποιο διάστημα»! Για να μην πολυλογώ, και η ντουλάπα στο κέντρο του δωματίου έπαψε να είναι για μένα κάτι καινούργιο και ασυνήθιστο.
Έπρεπε να κάνω μια ανατροπή, να πάρω μια μεγάλη απόφαση. Αν μέσα στο δεδομένο πλαίσιο είναι αδύνατο να υπάρξει μια πραγματική αλλαγή, πρέπει τότε να βγεις εντελώς από το πλαίσιο. Αν το αντισυμβατικό δεν επαρκεί, αν το ρηξικέλευθο είναι αναποτελεσματικό, πρέπει να προχωράει κανείς στην επανάσταση.
Αποφάσισα να κοιμάμαι μέσα στην ντουλάπα. Όποιος το έχει δοκιμάσει καμιά φορά, να κοιμηθεί όρθιος μέσα στην ντουλάπα, ξέρει ότι σ’ αυτή την άβολη στάση είναι αδύνατο ν’ αποκοιμηθείς, για να μην πούμε για τη φαγούρα στα πόδια και οι πόνοι στην πλάτη.
Ναι, αυτή ήταν η σωστή απόφαση. Η απόλυτη επιτυχία, η ολοκληρωτική νίκη. Γιατί αυτή τη φορά η γνωστή αίσθηση «μετά από λίγο καιρό» δεν προέκυψε. Μετά από λίγο καιρό, δε συνήθισα την αλλαγή. Η αλλαγή παρέμεινε αλλαγή, και μάλιστα ένιωθα την αλλαγή όλο και πιο έντονα, καθώς οι μέρες περνούσαν και οι πόνοι δυνάμωναν.
Κι έτσι όλα θα ήταν υπέροχα, αν η ψυχικές μου αντοχές δεν αποδεικνύονταν πολύ περιορισμένες. Μια νύχτα δεν το άντεξα πια. Παράτησα την ντουλάπα και ξάπλωσα στο κρεβάτι.
Κοιμήθηκα τρία εικοσιτετράωρα. Μετά έσπρωξα τη ντουλάπα στον τοίχο και το τραπέζι στο κέντρο, γιατί η ντουλάπα στο κέντρο του δωματίου μ’ ενοχλούσε.
Τώρα το κρεβάτι βρίσκεται πάλι εδώ, η ντουλάπα πάλι εκεί και το τραπέζι ανάμεσά τους. Όταν με κυριεύει η πλήξη, θυμάμαι τις εποχές, που έκανα επανάσταση.


ΑΝΑΡΧΙΑ

Τσάι ή καφέ;

«Τσάι ή καφέ;» ρώτησε η κυρία του σπιτιού. Εμένα μ’ αρέσανε και τα δύο, κι εδώ με διέταζαν να διαλέξω. Που σημαίνει ότι τσιγκουνεύονταν ή τον καφέ ή το τσάι.
Επειδή η ανατροφή μου είναι καλή, δεν άφησα να φανεί πόσο πολύ σιχαίνομαι αυτού του είδος τις τσιγκουνιές. Ήμουνα στη μέση μιας συζήτησης με το καθηγητή, που καθόταν δίπλα μου στο τραπέζι, και τον έπειθα για την υπεροχή του ιδεαλισμού έναντι του υλισμού, κι έκανα σαν να μην είχα ακούσει την ερώτηση.
«Τσάι» είπε ο καθηγητής, χωρίς να διστάσει. Φυσικά, αυτός ο βρωμιάρης είναι υλιστής και τρέχει αμέσως να στριμωχτεί μπροστά στο παχνί.
«Εσείς;» στράφηκε σε μένα.
«Με συγχωρείτε, πρέπει να βγω πρώτα έξω».
Άφησα κάτω την πετσέτα μου και πήγα στο μπάνιο. Δεν το χρειαζόμουνα καθόλου, ήθελα μόνο να το σκεφτώ και να κερδίσω χρόνο.
Αν αποφασίσω για καφέ, τότε θα χάσω το τσάι κι αντίστροφα. Αν οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι, το ίδιο ισχύει για τον καφέ και το τσάι. Αν πάρω τσάι, ο καφές θα νιώσει παραγκωνισμένος και το αντίστροφο. Μια τέτοια προσβολή των φυσικών δικαιωμάτων του καφέ, ή και των δικαιωμάτων του τσαγιού, ήταν αντίθετη προς το αίσθημα δικαιοσύνης που με διέπει.
Δεν μπορούσα όμως να μείνω επ’ άπειρον στο μπάνιο, που αν μη τι άλλο δεν ήταν η Πλατωνική Ιδέα του μπάνιου, αλλά ένα μπάνιο σαν όλα τ' άλλα, ένα κοινό, κοινότατο μπάνιο με πλακάκια.
Η σκέψη με πλήγωσε Θανάσιμα. Απόλυτη αδιαφορία, καμιά ανοχή για την οποιαδήποτε ατομικότητα. Κι αυτό που δεν μπορώ να υποφέρω καθόλου είναι μια κοινωνία χωρίς αισθήματα. Ετρεξα λοιπόν στην κουζίνα για να τους υπενθυμίσω ότι υπάρχουν επιτέλους και ανθρώπινα δικαιώματα. Είδα όμως πάνω στο τραπέζι ένα σαμοβάρι και μηχανή του καφέ, θυμήθηκα ότι δεν είχα λύσει ακόμα το αρχικό δίλημμα: τσάι ή καφέ, ή αν θέλετε, καφέ ή τσάι. Φυσικά θα έπρεπε να απαιτήσω και το ένα και το άλλο, αντί να αποδεχτούμε τον συμβιβασμό μιας επιλογής.
Εγώ όμως δεν έχω μόνο μια καλή ανατροφή, είμαι και πολύ διακριτικός. Είπα λοιπόν στην κυρία του σπιτιού, που έκανε κουμάντο στην κουζίνα: «Μισό μισό».
Κι ύστερα ούρλιαξα: «Και μια μπίρα!»

ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ

Αρχαιολογία

Μια μέρα ο κλητήρας της υπηρεσίας όρμησε στο γραφείο του διευθυντή και φώναξε ότι στο αρχείο, κάτω από τους φακέλους είχε ανακαλύψει έναν άνθρωπο.
Όλοι τρέξαμε αμέσως να τον δούμε. Και πράγματι, κάτω από ένα βουνό σκονισμένους φακέλους πρόβαλε ένα πόδι που φορούσε παντελόνι. Πιάσαμε αμέσως δουλειά και μετά από ένα λεπτό ξεθάψαμε έναν άνθρωπο απροσδιόριστης ηλικίας, ντυμένον καθωσπρέπει. Στο χέρι του κρατούσε έναν χαρτοφύλακα και δεν έδειχνε σημεία ζωής. Ήταν εντελώς αποξηραμένος.
«Μην τον αγγίζετε» φώναξε ο διοικητής. «Πρέπει να ενημερώσουμε την αρχαιολογική υπηρεσία. Αυτό πρέπει να κάνουμε πάντα στις ανασκαφές. Ποιος ξέρει, ίσως να είναι κάποιος από την εποχή του Πιάστ. Ή ακόμη παλιότερα, στην εποχή του Λουσάτιου πολιτισμού».
«Σίγουρα από το 1000 προ Χριστού είναι» είπε ο λογιστής.
«Είναι πολύ καλά διατηρημένος» συμπλήρωσε συμφωνώντας ο εισηγητής. «Σαν ζωντανός! Προφανώς το χαρτί είναι πολύ καλό συντηρητικό».
«Πρέπει να τον παραδώσουμε στο μουσείο» διαπίστωσε ο λογιστής. «Δωρεά της υπηρεσίας μας».
Ήρθε κι ο θυρωρός, ένας γηραλέος τύπος, ήδη συνταξιοδοτημένος, που του άρεσε όμως να τριγυρίζει στο ίδρυμα. Αφού έριξε μια ματιά στα πέριξ, κούνησε το κεφάλι του.
«Έχω την εντύπωση πως κάπου τον ξέρω» είπε. «Από τα χρόνια της νιότης μου».
«Για όνομα του Θεού, καλέ αυτός κουνιέται!» τσίριξε ξαφνικά ο εισηγητής.
Πράγματι. Προφανώς με τον καθαρό αέρα ξύπνησε ο ξεθαμμένος από τον λήθαργό του και άνοιξε τα μάτια.
«Τρεχάτε!» φώναξε ο λογιστής.
Ήταν όμως ήδη αργά, γιατί η μούμια έπιανε το χαρτοφύλακα.
«Μου φαίνεται» είπε ο γερο-θυρωρός, «πως είναι ένας απ' αυτούς που έρχονταν εδώ να καταθέσουν κάποια αίτηση, τον θυμάμαι από τα νιάτα μου. Τον θυμάμαι να στέκεται με την αίτησή του πάντα σ’ εκείνη τη γωνιά και να περιμένει να τακτοποιηθεί το θέμα του. Στεκόταν εκεί, με τις ώρες, φαίνεται πως στο τέλος θάφτηκε ζωντανός».
«Χμ» έκανε ο διοικητής αμήχανος. «Κύριοι, γράψτε λάθος! Από αρχαιολογική άποψη αυτή η ανασκαφή δεν έχει καμιά αξία».
Κοιταχτήκαμε, και μετά σαν ένας άνθρωπος ορμήσαμε πάνω στην ανασκαφή για να την θάψουμε και πάλι. Αυτός κουνιόταν λίγο, αλλά εμείς δώστου και τον σκεπάζαμε με φακέλλους και έγγραφα και πατικώναμε γερά τους σωρούς με τα πόδια μας.
Ύστερα διαλυθήκαμε και πήγε ο καθένας στη δουλειά του.
Ίσως το εύρημα αποκτήσει κάποτε ιστορική αξία. Κάποτε όμως. Προς το παρόν μπορεί να περιμένει.