Η αλήθεια της δημοκρατίας

Τόσο εξιδανικευμένος, τόσο κακολογημένος, ο Μάης του ’68 μπορεί, ακόμη και σήμερα, να εμπνέει τον φιλόσοφο στον ορισμό του αληθινού νοήματος της δημοκρατίας. Είναι αλήθεια ότι αυτή, με τις ανεπάρκειές της, έδωσε λαβή σε ολοκληρωτισμούς, με τις εξεγέρσεις και τις επαγγελίες των ρήξεων, καλλιέργησε μεσσιανισμούς, με τη σχετικιστική αμφισβήτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ενθάρρυνε φονταμενταλισμούς. Όμως η δημοκρατία δεν εξουσιοδοτείται παρά μόνο από το «πνεύμα» της, αν το εννοήσουμε ως αλήθεια της επιθυμίας να είμαστε όλοι, κι ο καθένας, μαζί. Πριν γίνει θεσμός, είναι έμπνευση, ορμή, ανοικτότητα, διάθεση του ανθρώπου να ξεπεράσει απείρως τον άνθρωπο. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η πολιτική δεν είναι πανταχού παρούσα και προσδιορισμός που ταιριάζει σε όλα, αλλά έχει καθήκον να παραμείνει εκείνη η διακριτή πρακτική που θα επιτρέψει στον άνθρωπο να επινοήσει (μέσα από τη φιλία, τον έρωτα, τη σκέψη, την τέχνη…) τις ασύμμετρες πρωτόφαντες εκδοχές του είναι.

«[…] Η δημοκρατία σημαίνει πως ούτε ο θάνατος ούτε η ζωή δεν αξίζουν αφ’ εαυτών, αλλά ότι εκείνο που αξίζει είναι μόνον η μοιρασμένη ύπαρξη εφόσον εκτίθεται στην απουσία ενός ύψιστου νοήματος ως το αληθινό –και άπειρο-νόημα του είναι της».
Jean-Luc Nancy