Οι βυζαντινές δεσποσύνες

Πολλοί θεωρούν πως η θέση της γυναίκας στη βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν αξιοθρήνητη, υποθέτοντας πως μέσα σε μια τόσο ανδροκρατούμενη κοινωνία, όλες οι γυναίκες ήταν υποταγμένες και καταπιεσμένες. Στα χίλια χρόνια ζωής της αυτοκρατορίας αυτό μπορεί μερικές φορές να είναι αλήθεια. Ωστόσο, στα χρόνια της παρακμής, από το 1250 μέχρι το 1500, κάποιες από τις γυναίκες της ανώτατης τάξης του Βυζαντίου είχαν τη χαρά να ασκήσουν σημαντική επιρροή, να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους και να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Οι δέκα δεσποσύνες αυτών των αιώνων, τη βιογραφία των οποίων παρουσιάζουμε εδώ, δεν παραπονούνταν για ανδρική καταπίεση. Είχαν βαθιά συνείδηση της αριστοκρατικής τους καταγωγής και των κοινωνικών και θρησκευτικών τους υποχρεώσεων ως αυτοκράτειρες, μητέρες, μοναχές, λόγιες, ή ως δυστυχισμένες υπάρξεις, θύματα των διπλωματικών γάμων. Οι περισσότερες δεν είναι ίσως πολύ συμπαθείς στους δυτικούς αναγνώστες, μολονότι δύο απ’ αυτές ήταν Ιταλίδες οι οποίες έγιναν βυζαντινές και στην πίστη και στη γλώσσα, δύο ατύχησαν στο γάμο τους με ηγεμόνες της Κάτω Ιταλίας, και μια εγκαταστάθηκε στη Βενετία ως προστάτιδα των εκεί Ελλήνων προσφύγων, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«... αυτό το έργο... πρέπει να λεχθεί πως μας δίνει την πρώτη συνθετική, ενιαία και καλογραμμένη εξιστόρηση της μακρόχρονης και σύνθετης Παλαιολόγειας εποχής. Ως τέτοιο, αποτελεί μια άκρως χρήσιμη, εμβριθή και θαυμαστά λεπτομερειακή περιγραφή των πολιτικών και εκκλησιαστικών γεγονότων της εποχής.» (American Historical Review)



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


Πρόλογος
Πίνακας εικόνων
Συντομογραφίες
Εισαγωγή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Έλενα Δούκαινα, βασίλισσα των δύο Σικελιών, 1258-1266
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Θάμαρ, πριγκίπισσα του Τάραντα, 1294-1309
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
Θεοδώρα Ραούλαινα, μοναχή και λόγια, περίπου 1240-1300
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
Αυτοκράτειρα Ειρήνη Παλαιολογίνα (Γιολάντα η Μομφερρατική), 1288/9-1317
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Ειρήνη-Ευλογία Χούμναινα Παλαιολογίνα, πριγκίπισσα και ηγουμένη, πέθανε περίπου το 1355
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ
Ειρήνη Ασένινα Καντακουζηνού, Αυγούστα, 1347-1354
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ
Άννα της Σαβοΐας, αντιβασιλεύς και Αυγούστα, 1341-(περίπου) 1365
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ
Άννα Νοταρά Παλαιολογίνα, πέθανε το 1507
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ
Μάρα Βράνκοβιτς της Σερβίας, βαλιντέ Σουλτάνα, περίπου 1412-1476
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ
Έλενα Καντακουζηνού Κομνηνή, αυτοκράτειρα Τραπεζούντας, πέθανε περίπου στα 1463
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο