Παιδεία και εκπαίδευση κατά τους Τρεις Ιεράρχες

Με τον όρο Εκπαίδευση εννοούνται οι προγραμματισμένες και εν πολλοίς στρατευμένες στο όνομα του κόσμου της αγοράς γνώσεις και δεξιότητες, παρεχόμενες από το Κράτος και ιδιώτες, αναγκαίες για την ένταξη των ατόμων στην κοινωνία και στο μηχανισμό του καταμερισμού της εργασίας, κυρίως όμως αναγκαίες για την εξασφάλιση μιας θέσης εργασίας ώστε να είναι δυνατή η επιβίωση και η ανέλιξη των ατόμων στην κοινωνική ιεραρχία.

Παιδεία είναι ό,τι μορφώνει το χαρακτήρα των ατόμων στη βάση των παραδεδομένων αξιών, των ηθικών, πολιτισμικών και θρησκευτικών αρχών και κανόνων. Ανάλογα δε με την ποιότητα αυτών των αρχών και κανόνων θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει την παιδεία ουδέτερη αξιολογικά και να διακρίνει μεταξύ καλής και κακής παιδαγωγίας, ιδιαίτερα σε καιρούς απαξίωσης ή ανατροπής των αξιών, ανηθικότητας, αθεΐας, μισανθρωπίας και πονηρίας. Η παιδεία δεν αποκλείει από το περιεχόμενό της την Εκπαίδευση αλλά δεν εξαντλείται σ’ αυτή. Εξάλλου η απουσία της Εκπαίδευσης δεν ακυρώνει το περιεχόμενό της, γι’ αυτό παιδεία μπορεί να έχει και ένας αγράμματος.