Ο τόμος του 1850 και η φαλκίδευσή του με τους νόμους Σ και ΣΑ΄/1852

Η παρούσα μονογραφία άπτεται της διαχρονικής και ανεξάντλητης θεματικής των σχέσεων Πολιτείας και Εκκλησίας, εστιάζοντας χρονικά στην περίοδο της βασιλείας του Όθωνος.

Πιο συγκεκριμένα, μετά από μία σύντομη ιστορική αναδρομή, ο συγγραφέας εξετάζει τους όρους του Συνοδικού Τόμου της 29ης (κθ΄) Ιουνίου 1850, δυνάμει του οποίου ανακηρύσσεται ως Αυτοκέφαλη Εκκλησία η εκκλησιαστική περιφέρεια που αντιστοιχεί στο τότε ελληνικό κράτος. Στη συνέχεια περιγράφεται λεπτομερώς η υποδοχή που επιφυλάσσεται στον Συνοδικό Τόμο από την Πολιτεία. Παρά τη φαινομενική επιδοκιμασία του Συνοδικού Τόμου του 1850 από τον βασιλέα, το περιεχόμενό του δεν γίνεται ουσιαστικά αποδεκτό. Η αρνητική αυτή στάση εξωτερικεύεται έμπρακτα κυρίως από τα εξής γεγονότα. Ο Συνοδικός Τόμος ουδέποτε επικυρώνεται επίσημα νομοθετικά, ενώ παράλληλα επιδεικνύεται χαρακτηριστική κωλυσιεργία στη θέσπιση της καταστατικής νομοθεσίας της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος. Το επιστέγασμα της παραπάνω εν τοις πράγμασι απόρριψης από την Πολιτεία του Συνοδικού Τόμου του 1850 είναι η καταστρατήγηση των όρων του τελευταίου από το περιεχόμενο των Νόμων Σ΄/1852 «Περ? ?πισκοπ?ν κα? ?πισκόπων κα? περ? το? ?π? το?ς ?πισκόπους τελο?ντος Κλήρου» και ΣΑ΄/1852 περί «Νόμου Καταστατικο? τ?ς ?ερ?ς Συνόδου τ?ς ?κκλησίας τ?ς ?λλάδος».

Ο συγγραφέας αναλύει επιμελώς τις σπουδαιότερες ρυθμίσεις των Νόμων Σ΄ και ΣΑ΄/1852, υπό το πρίσμα του κανονικού δικαίου και των όρων του Συνοδικού Τόμου του 1850. Με θαυμαστή μεθοδικότητα αναδεικνύονται η αντίθεση μεταξύ των πολιτειακών και των εκκλησιαστικών ρυθμίσεων, η έκδηλη διάθεση της Πολιτείας να κρατήσει έναντι της Εκκλησίας, όπως επίσης και η φαλκίδευση του Συνοδικού Τόμου του 1850 από τους Νόμους Σ΄ και ΣΑ΄/1852.

Το παρόν έργο, τέλος, αποτελεί επιτυχημένο δείγμα διεπιστημονικής συνθετικής εργασίας, αφού κινείται σε μία ερευνητική περιοχή που αλληλοπεριχωρείται μεταξύ της νομικής επιστήμης και του κανονικού δικαίου.