Υπαρξισμός και χριστιανική πίστη

Ο Νίκος Νησιώτης υπήρξε ο πρώτος ουσιαστικά κριτικός μελετητής της φιλοσοφίας του υπαρξισμού στη χώρα μας. Διαβλέποντας τη σημασία της αναδυόμενης φιλοσοφίας του υπαρξισμού για τις ανθρωπιστικές επιστήμες, αλλά και για τον ίδιο τον νεώτερο ευρωπαϊκό πολιτισμό, ο Νησιώτης επέλεξε να μελετήσει το νέο αυτό ρεύμα, το οποίο υπήρξε γέννημα και θρέμμα της κρίσης της δυτικοευρωπαϊκής φιλοσοφίας.

Ο Νησιώτης καίρια επισημαίνει ότι ο υπαρξισμός στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια έγινε η πλέον αντιπροσωπευτική έκφραση των ανθρώπων της εποχής, ενώ ταυτόχρονα εξέφραζε και τη βιωμένη μορφή αποδοχής ή άρνησης της χριστιανικής πίστης από τους ανθρώπους του 20ου αιώνα. Μετά την τραγική εμπειρία των δύο παγκόσμιων πολέμων και την ταχύτατη ανάπτυξη της τεχνολογίας, ο Ευρωπαίος μοιάζει να έχει απολέσει το προσωπικό του Εγώ από τη δράση του απόλυτου πνεύματος, όπως σαρκώθηκε στις μαζικές ιδεολογίες και στους πολιτικούς ολοκληρωτισμούς, στο απρόσωπο πνεύμα του επιστημονισμού και του ορθολογισμού. Σε αυτήν την κρίση του ευρωπαϊκού κόσμου και πολιτισμού, στη διάψευση των αισιόδοξων προσδοκιών του,ο υπαρξισμός μίλησε στην ψυχή της σύγχρονης μεταπολεμικής γενιάς σε μία προσπάθεια ανάδειξης του προσωπικού Εγώ ως συγκεκριμένης υπόστασης στην ιστορία, πέρα από την απανθρωπία και τον ολοκληρωτισμό της συλλογικότητας.

Ο υπαρξισμός δεν είναι απλώς κάποια φιλοσοφική ανθρωπολογία, αλλά η απόλυτη πρόταξη της ανθρώπινης ύπαρξης έναντι του αντικειμενικού κόσμου. Προβάλλοντας το βίωμα του συγκεκριμένου ανθρώπου εδώ και τώρα ως αίτημα της στιγμής, ο υπαρξισμός του 20ου αι. υπήρξε η τραγική κραυγή του ανθρώπου πού πάσχει από τα δικά του δημιουργήματα.