Τα κείμενα της νεότητας

Για το μέλλον των μορφωτικών ιδρυμάτων μας

Ο τίτλος τον οποίο έχω δώσει στις διαλέξεις μου, έπρεπε, όπως είναι καθήκον κάθε τίτλου, να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβής, σαφής και πειστικός όπως παρατηρώ όμως τώρα, διαθέτει υπερβολική ακρίβεια, πράγμα που τον κάνει υπερβολικά σύντομο και συνεπώς ανακριβή. Γι' αυτό πρέπει να αρχίσω εξηγώντας στους αξιότιμους ακροατές μου τον τίτλο αυτό και κατ' ακολουθία των διαλέξεων αυτών και να δικαιολογήσω, αν είναι ανάγκη, τον εαυτό μου γι' αυτές. Αν υποσχέθηκα να μιλήσω για το μέλλον των μορφωτικών ιδρυμάτων μας, δεν είχα υπόψη μου στην αρχή ιδίως το μέλλον και την περαιτέρω εξέλιξη των μορφωτικών ιδρυμάτων που έχουμε εδώ στη Βασιλεία. Όσο συχνά κι αν μπορεί να φαίνεται ότι πολλοί από τους γενικούς ισχυρισμούς μου θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στα δικά μας τοπικά εκπαιδευτικά ιδρύματα, δεν είμαι εγώ αυτός που κάνει τις εφαρμογές αυτές και συνεπώς δεν θα ήθελα να θεωρηθώ υπεύθυνος γι' αυτές: και τούτο επειδή θεωρώ τον εαυτό μου πολύ ξένο και άπειρο και επειδή αισθάνομαι ελάχιστα ριζωμένος εδώ, ώστε να μπορώ να κρίνω ορθά μια τόσο ιδιαίτερη πλευρά των μορφωτικών πραγμάτων ή να προδιαγράψω με κάποια σιγουριά το μέλλον τους. [...]

[απόσπασμα από την Εισαγωγή του βιβλίου]