Ο ρατσιστικός λόγος μίσους ως μορφή του ρατσιστικού εγκλήματος

Η νομοθεσία για τη ρατσιστική ρητορική στη χώρα μας και η θεωρητική επεξεργασία αυτής είναι περιορισμένη σε αντίθεση με άλλες χώρες της ΕΕ, τη στιγμή που τα περιστατικά κοινωνικού αποκλεισμού και στοχοποίησης ατόμων-μελών διαφόρων μειονοτήτων γεννούν την ανάγκη για εντατική ενασχόληση με τα σχετικά ζητήματα.

Το παρόν χωρίζεται σε τρία κεφάλαια. Το πρώτο, και εισαγωγικό, έχει ως αντικείμενο τη σκιαγράφηση των κεντρικών ζητημάτων ορισμών των επίμαχων εννοιών, του σκοπού τιμώρησης της ρητορικής μίσους καθώς και των επιλογών του διεθνούς νομοθέτη, σε επίπεδο ΟΗΕ, Συμβουλίου της Ευρώπης και ΕΕ. Το δεύτερο ασχολείται αφενός με τα κεντρικά θεωρητικά ζητήματα για τα όρια τιμώρησης της ρητορικής μίσους σε Ευρώπη, Καναδά και ΗΠΑ, ιδίως δε με το δυσεπίλυτο ζήτημα διάκρισης μεταξύ επιθέσεων στις θρησκευτικές πεποιθήσεις κάποιου και την προσβολή του ίδιου του πιστού. Αξιοποιούνται στο σημείο αυτό τα πρόσφατα, αλλά και νεότερα, παραδείγματα των «δανέζικων καρτούν» του Προφήτη Μωάμεθ, όπως και αντίστοιχα με αυτά. Αφετέρου, πάντοτε με σκοπό τη αναζήτηση απαντήσεων στα παραπάνω προβλήματα, παρουσιάζονται κριτικά και αξιοποιούνται, υπό το πρίσμα της αρχής της αναλογικότητας, τα σημαντικότερα νομολογιακά παραδείγματα του ΕΔΔΑ, από το 1990 έως σήμερα. Γίνεται αναφορά στις παλαιότερες αποφάσεις και επεξεργασία των νεότερων και πολύ πρόσφατων κρίσεων του Δικαστηρίου του Στρασβούργου, σχετικά με την έννοια και τα όρια τιμώρησης του εθνοφυλετικού/θρησκευτικού και ομοφοβικού λόγου μίσους, σύμφωνα με τα άρθ. 9, 10, 14 και 17 ΕΣΔΑ.

Τέλος, στο τρίτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται και αναλύονται κριτικά, ιδίως ως προς τα προστατευόμενα έννομα αγαθά –δημόσια τάξη/ισότιμη αξιοπρέπεια– αφενός οι επιλογές του Έλληνα νομοθέτη με αντικείμενο τη ρητορική μίσους, στο πλαίσιο καταπολέμησης του εγκλήματος με ρατσιστικά χαρακτηριστικά στον ΠΚ (άρθ. 82Α, 184) και στον νόμο για την δημόσια υποκίνηση μίσους (ν. 927/1979), και αφετέρου οι θέσεις της ελληνικής νομολογίας μέχρι σήμερα.