Η διεθνής διάσταση της ρήξης E. Hoxha - J.B. Tito

Από την Εισαγωγή στο βιβλίο

[...] Για την ολόπλευρη προσέγγιση της ιστορικής αλήθειας έπρεπε να ανερευνήσουμε επισταμένως και σε βάθος τη διεθνή θέση της Αλβανίας αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τον αδυσώπητο πόλεμο που κήρυξαν οι εσωτερικοί πολιτικοί αντίπαλοι του E. Hoxha για την ανατροπή του καθεστώτος του, τις προσπάθειες που κατέβαλε η νέα αλβανική κυβέρνηση για διεθνή αναγνώριση και να ανιχνεύσουμε αν η αντικειμενική προσέγγιση με τη Γιουγκοσλαβία του στρατάρχη Tito, ως εναπομείνασα λύση, για να επιβιώσει, ήταν μονόδρομος για την μεταπολεμική Αλβανία. Ήταν, πραγματικά, αναγκαστική η σύμπλευση με το Βελιγράδι ή ο E. Hoxha παραχωρούσε την Αλβανία στην Γιουγκοσλαβική Ομοσπονδία με πολιτικά ανταλλάγματα για τον εαυτό του;
Πώς και σε ποιο μέτρο επενέργησε στην κρίση της σχέσης των δυο χωρών η βαλκανική ιδέα την οποία κήρυτταν με ιδιαίτερο στόμφο και προωθούσαν οι Γιουγκοσλάβοι κομμουνιστές, αλλά και οι βούλγαροι όλη την μεταπολεμική περίοδο, έως το 1948, άλλοτε με την ανοχή και σιωπηρή συγκατάθεση του Stalin και άλλοτε όχι; [...]







Ο Σταύρος Γ. Ντάγιος παρακολουθεί τη σύγκρουση Τίτο και Χότζα μεταξύ 1945 και 1949 από την άποψη του ελληνικού Εμφυλίου, τονίζοντας ότι η αλβανική εμπλοκή στο ζήτημα θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Ο μελετητής φέρνει στο φως καινούργια στοιχεία για τις σχέσεις ανάμεσα στα κομμουνιστικά κόμματα των δύο χωρών, όπως και για το ρόλο τον οποίο διαδραμάτισε η Αλβανία στα γεγονότα. Ενα άλλο θέμα το οποίο θίγει ο Στ.Γ. Ντάγιος είναι το ερώτημα αν θα μπορούσε η Ελλάδα να διεκδικήσει, με αφορμή την κρίση μεταξύ Τιράνων και Βελιγραδίου, τη Βόρεια Ηπειρο. Πολύ ενδιαφέρουσες είναι οι παρατηρήσεις που γίνονται στο βιβλίο για τον τρόπο με τον οποίο μετέβαλαν τον προσανατολισμό τους μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων τόσο η αλβανική όσο και η σερβική ιστοριογραφία. Προσπαθώντας να διακρίνει τι ακριβώς κρύβεται είτε πίσω από τις κομμουνιστικές ιδεολογικές διόπτρες του παρελθόντος είτε πίσω από τα εθνικά πάθη του παρόντος, ο ιστορικός συσχετίζει γεγονότα και φαινόμενα από τρεις διαφορετικές χώρες, με εντελώς διαφορετικές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Και στη δύσκολη αυτή δουλειά, ο αναγνώστης βρίσκει διάφορα ερμηνευτικά σχήματα, τα οποία αποφεύγουν ως εξ ορισμού το δογματισμό και τη μονομέρεια. Ενα άλλο πεδίο το οποίο διερευνά συστηματικά ο Στ.Γ. Ντάγιος είναι η πολιτική των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας σε όλη την περιοχή κατά τη διάρκεια της ίδιας εποχής. Οι μύθοι δεν έχουν, βέβαια, λείψει και από εδώ. Οι πηγές δείχνουν ότι Αμερικανοί και Βρετανοί άρχισαν να ασχολούνται στα σοβαρά με τις εξελίξεις στην Αλβανία μόνο μετά το 1948, επιτρέποντας ώς τότε στη Γιουγκοσλαβία να δρα κατά το δοκούν στα σύνορά της.



ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 23/07/2004