Ο Θεός είναι φανατικός;

Όση είναι η γοητεία που ασκεί στον Ντανιέλ η θρησκεία άλλος τόσος είναι και ο φόβος που του προξενεί. Και αν η γοητεία αυτή έχει θρησκευτικό χρώμα, ο φόβος του είναι καθαρά πολιτικός. Είναι μοιραίο και αναπόδραστο ο φανατισμός να συνοδεύει το θρησκευτικό φαινόμενο; Ο Θεός είναι τελικά ή δεν είναι φανατικός; Υπάρχει τρόπος να κατοικεί στην Πόλη ο Θεός χωρίς να συγκατοικούν μαζί του ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία; Αυτό είναι το ερώτημα του βιβλίου - και η απάντηση του Ντανιέλ είναι καταφατική. Υπό όρους.

Πρώτος και θεμελιακός όρος η Πόλη αυτή να είναι Δημοκρατικό Κράτος (Republique), κοσμικού χαρακτήρα (Laϊc), ένα κράτος δηλαδή το οποίο όντας θρησκευτικά ουδέτερο το ίδιο, αφ' ενός εγγυάται και προστατεύει θεσμικά το δικαίωμα του κάθε πολίτη να πιστεύει στον θεό που θέλει, να ασκεί, εντός των ορίων της νομιμότητας, όσα του επιτάσσει η θρησκεία του, και, αφ' ετέρου, ορίζει τους κανόνες σύμφωνα με τους οποίους μπορεί κανείς να διαδίδει τη θρησκευτική πίστη του και να καλεί τους άλλους να την ακολουθήσουν και γενικότερα, τους κανόνες της δημόσιας παρουσίας, συζήτησης και αντιμέτρησης των θρησκειών.

Είναι αυτονόητο ότι στην αρχή του κοσμικού κράτους οφείλουν να προσχωρήσουν και οι θρησκευόμενοι, κάτι που αποτελεί πλέον πραγματικότητα, μετά από πολλές αντιστάσεις και συγκρούσεις, για τους χριστιανούς της Ευρώπης - πλην Ορθοδόξων.