Οι 120 μέρες των Σοδόμων

Οι 120 μέρες είναι οι χίλιες και μία νύχτες από κάποιο Μεσαίωνα που σαν να μην τέλειωσε ακόμα. "Κι απ' όλους τους μεσαίωνες δεν υπάρχει χειρότερος από το μεσαίωνα του ανθρώπου" (Λόρδος Βύρων).
Σημασία έχει να τον ατενίζουμε και να μην κρυβόμαστε υποκριτικά πίσω από μια ηθική που δεν είναι παρά η άρνηση της ίδιας της ζωής (Νίτσε).
Ο Φουκώ έγραφε το 1966: "Ο Σαντ αγγίζει τα πέρατα του κλασικού λόγου και στοχασμού. Βασιλεύει ακριβώς στα όριά τους. Μετά απ' αυτόν η βία, η ζωή και ο θάνατος, η επιθυμία, η σεξουαλικότητα θα απλώσουν ένα τεράστιο σκιερό στρώμα που προσπαθούμε τώρα να συνεχίσουμε, όσο μπορούμε, μέσα στο δικό μας λόγο, τη δική μας ελευθερία, το δικό μας στοχασμό. Αλλά ο στοχασμός μας είναι τόσο σύντομος, η ελευθερία μας τόσο υποταγμένη, ο λόγος μας τόσο ξαναμασημένος που πρέπει πια ν' αντιληφθούμε πως ουσιαστικά αυτό το υπόγειο στρώμα είναι μια απέραντη θάλασσα". Σαν να μην είχε άδικο ο Γάλλος ιστορικός όταν έλεγε πως, όσο λιγότερο θα μπορούμε ν' αλλάξουμε τον κόσμο, τόσο περισσότερο θα διαβάζουμε Σαντ.

ΠΩΛ ΕΛΥΑΡ: Ο Σαντ θέλησε να δώσει στον πολιτισμένο άνθρωπο τη δύναμη των πρωτόγονων ενστίκτων του, θέλησε να ελευθερώσει τη φαντασία... Πίστεψε ότι μόνο πέρα από κει θα γεννιόταν η πραγματική ισότητα.
ΜΩΡΙΣ ΜΠΛΑΝΣΟ: Πώς να είναι κανείς Σαντ; Πώς να είναι ο απόλυτος αρνητής του Θεού, ο εκ θεμελίων άθεος, χωρίς ταυτόχρονα, χάρη στη δύναμη της αντιστροφής, να καταφάσκει σ’ ένα απόλυτο ακόμα περισσότερο τρωτό;
ΖΩΡΖ ΜΠΑΤΑΪΓ: Για όποιον θέλει να προχωρήσει ως το βάθος της σημασίας τού να είσαι άνθρωπος, η μελέτη του Σαντ δεν συνιστάται απλώς, είναι αναγκαία.
ΖΑΝ ΠΩΛΑΝ: Ο Σαντ δεν κάνει διακρίσεις ούτε βάζει τίποτα στην άκρη. Μας θυμίζει τα ιερά βιβλία των μεγάλων θρησκειών. Μοναδικό παράδειγμα στα γράμματά μας: μια χούφτα μυθιστορήματα, γιατί για μυθιστορήματα πρόκειται, πενήντα χρόνια μετά την έκδοσή τους θεμελιώνουν μια ολόκληρη επιστήμη του ανθρώπου... Η σημασία του Σαντ ως συγγραφέα -είναι πολύ μεγάλος συγγραφέας- και ως φιλοσόφου μου φαίνεται τεράστια.