Ροβινσόνας Κρούσος

Ο Ροβινσόνας Κρούσος, παρασυρμένος από το πάθος του για τη θάλασσα, κάποιο ωραίο πρωινό του 1651 επιβιβάζεται σ' ένα πλοίο. Αν ήξερε τις περιπέτειες που τον περιμένουν, δε θα βιαζόταν τόσο να μπαρκάρει... Όμως, αλίμονο! Οι ατυχίες του αρχίζουν αμέσως και διαρκούν πολύ περισσότερο απ' όσο μπορεί ν' αντέξει κανείς!
Ο Ροβινσόνας θα ζήσει τριάντα πέντε χρόνια από τη ζωή του που θα του φανούν ατελείωτα!

Κριτική:

Υμνος στην ανθρώπινη θέληση

Ο ΝΤΑΝΙΕΛ ΝΤΕΦΟΕ (Daniel Defoe) γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1660 και τελείωσε τον πολυτάραχο βίο του το 1731. Μακριά από τον γενέθλιο τόπο, κυνηγημένος από τους πιστωτές του. Εξαιτίας των επανειλημμένων χρεοκοπιών του έφτασε να αλλάξει το πραγματικό του όνομα με το ψευδώνυμο Αντριου Μόρετον.

«English author and adventurer» χαρακτηρίζεται από το «Larousse Dictionary of Writers». Εκείνο που δεν αναφέρεται, όμως, είναι ότι ο Ντεφόε (ή Ντιφόου) υπήρξε ο πρώτος μυθιστοριογράφος της πατρίδας του. Και για πολύν καιρό, ο μέγιστος. Και είναι ανυπολόγιστη η επιρροή που άσκησε ο δημιουργός του «Ροβινσώνα Κρούσου» στην εξέλιξη του αγγλικού μυθιστορήματος. Ακόμα υπήρξε ο επινοητής του τύπου του νεότερου περιοδικού, ο εισηγητής των συνεντεύξεων και του κυρίου άρθρου, καθώς από το περιοδικό «The Review» το οποίο συνέτασσε και εξέδιδε μόνος του για εννέα ολόκληρα χρόνια, εξέφραζε τις απόψεις του για την πολιτική, την κοινωνία, την τέχνη, τα διάφορα ζητήματα της εποχής. «Ο πατέρας της σύγχρονης δημοσιογραφίας» έχει χαρακτηριστεί.

Γόνος οικογένειας εμπόρων, φλαμανδικής καταγωγής και υποστηρικτών της αίρεσης των dissenders, των διιστάμενων, αρνητών της επίσημης θρησκείας του κράτους. Ως εκ τούτου δεν έγινε δεκτός στην Οξφόρδη και το Κέιμπριτζ. Τον είλκυσε το εμπόριο. Και τα ταξίδια. Βεβαίως το γράψιμο, αλλά και η πολιτική. Ζωή γεμάτη επεισόδια και ταραχές, επιτυχίες και κινδύνους. Πατέρας οκτώ παιδιών, φυλακίστηκε το 1703 και το 1713 για πολιτικούς λόγους, αλλά και για την προσήλωσή του στην προγονική θρησκεία - τότε κατηγορήθηκε ως λιβελογράφος.

Πολυγραφότατος, ευφυής, ακμαίος έγραψε τον Ροβινσώνα Κρούσο στα εξήντα του χρόνια. Αργότερα κυκλοφόρησε το αριστούργημα «Moll Flanders» (1722) και άλλα εξίσου σημαντικά μυθιστορήματα, μα και ταξιδιωτικά, φυλλάδια με πολιτικά και οικονομικά θέματα, κριτικές, κείμενα διδακτικά, σατιρικά, τοποθετημένος άλλοτε με τους συντηρητικούς κι άλλοτε με τους φιλελεύθερους - αρθρογραφούσε συνεχώς, και ως προπαγανδιστής και κατάσκοπος του συντηρητικού Χάρλεϊ ταξίδεψε πολύ.

Το γνωστότερο από τα έργα του, και ένα από δημοφιλέστερα βιβλία σε όλο τον κόσμο, ο «Ροβινσών Κρούσος», βασίστηκε κυρίως στο ημερολόγιο του Σκοτσέζου ναυτικού Σέλκιρκ αλλά και σε απομνημονεύματα διαφόρων ταξιδιωτών. Ο Σέλκιρκ βρήκε καταφύγιο σ' ένα ερημονήσι, στον Ειρηνικό, όπου έζησε πέντε χρόνια ολομόναχος.

Στο μυθιστόρημα του Ντεφόε ο ήρωας περνά στο νησί του τριάντα πέντε χρόνια. Είχε ξεκινήσει για περιπέτειες, το καλούσε η εποχή με την ανάπτυξη της αγγλικής ναυσιπλοϊας, νέοι άνθρωποι, καινούργιοι τόποι, και να που έπειτα από ένα ναυάγιο προσπαθεί να επιβιώσει μακριά από όλα όσα γνώριζε και αγαπούσε, στην άκρη του κόσμου, μόνος στην άγρια και άσπιλη φύση η οποία του φέρθηκε γενναιόδωρα. Βεβαίως και ο ίδιος δεν πτοήθηκε, αντιθέτως υπήρξε επινοητικός, γενναίος, αντιμετώπισε δυσκολίες και βάσανα, κάλυψε όλες τις ανάγκες μόνος του, έγινε ένα με τον φυσικό χώρο, έζησε. Αναχώρησε δεκαεννέα ετών και επέστρεψε στην πατρίδα στα πενήντα έξι του. Τι ταξίδι!

Ο Ντεφόε στον «Ροβινσώνα Κρούσο» εξυμνεί την ανθρώπινη θέληση, το θάρρος, την ικανότητα του πνεύματος να μάχεται και του σώματος να αντέχει.

Γραμμένο ρεαλιστικά, με απλές, διαυγείς και ουσιαστικές περιγραφές, το μυθιστόρημα έγινε αμέσως ένα αγαπητότατο λαϊκό ανάγνωσμα. Ο Ρουσό στο έργο του «Αιμίλιος» το συστήνει ως σπουδαίο παιδικό βιβλίο.

Στην παρούσα διασκευή, για μικρότερα παιδιά, που θα μπορούσε να δίνει μερικές έστω πληροφορίες για τον σπουδαίο Ντάνιελ Ντεφόε, σταθήκαμε και στην ενδιαφέρουσα εικονογράφηση του Βίνσεντ Ντιτρέ. Ενα ταξίδι και αυτή.

ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 22/02/2008