Τα πάθη της ψυχής

Πρόκειται για το τελευταίο έργο του Καρτέσιου στο οποίο ο μείζων γάλλος φιλόσοφος επιχειρεί μια συστηματική θεμελίωση της ηθικής.
Η προέλευση τόσο των παθών όσο και των αρετών στον Καρτέσιο είναι κοινή και έλκεται από ένα πάθος, το θαυμασμό, ο οποίος είναι τρόπος συμπεριφοράς συνδεδεμένος όμως με τη σκέψη. Η τελική έκφραση μιας εκτεταμένης σειράς με ποικίλους τόνους, αποχρώσεις, εντάσεις και συνθέσεις παθών, έξι πρωταρχικών και τριάντα τεσσάρων παραγώγων, είναι η γενναιοφροσύνη, η οποία εξαρτάται από το πάθος της εκτίμησης.
Η αρχή του νήματος που ξετυλίγεται μέχρι τη μετατροπή των παθών στην αρετή της γενναιοφροσύνης δίνει το στίγμα μιας ορθολογιστικής ηθικής στάσης, εκφράζοντας την αισιοδοξία του Καρτέσιου για τη δυνατότητα επικράτησης του Λόγου στην ανθρώπινη συμπεριφορά, που ισοδυναμεί με την ορθή χρήση της ελεύθερης βούλησης, πράγμα που με τη σειρά του συνιστά το υπέρτατο αγαθό και το νόημα της αυτονομίας.