Ο εξαντλημένος

"Ο εξαντλημένος", που δημοσιεύτηκε το 1992 και ανήκει στα τελευταία κείμενα του Deleuze, συνιστά ένα εκτενές και πυκνό σχόλιο στο έργο του Beckett και του σπινοζικού του χαρακτήρα, μέσω της διάκρισης μεταξύ της κούρασης και της εξάντλησης. Όμως, καθώς γράφτηκε σε μια ιστορική συγκυρία όπου όλες οι δυνατότητες της πολιτικής χειραφέτησης έμοιαζαν να έχουν εξαντληθεί και η κούραση βάραινε τους ώμους και τη σκέψη των πολιτικών υποκειμένων, "Ο εξαντλημένος" μπορεί να διαβαστεί και ως ένα πολιτικό σχόλιο γύρω από τις σχέσεις ελευθερίας, δυνατότητας, επιθυμίας και αντίστασης, καθώς η εξάντληση είναι θεμελιώδης για τη δημιουργία νέων υποκειμενικοτήτων μόνο όταν όλες οι δυνατότητες έχουν εξαντληθεί, αναδύεται η δυνατότητα της δημιουργίας του πραγματικά και αληθινά καινούργιου.

"Ο κουρασμένος δεν διαθέτει πια καμιά (υποκειμενική) δυνατότητα: δεν μπορεί, συνεπώς, να πραγματώσει την παραμικρή (αντικειμενική) δυνατότητα. Αυτή όμως παραμένει, γιατί δεν πραγματώνουμε ποτέ εξολοκλήρου το δυνατό· στον βαθμό μάλιστα που το πραγματώνουμε προκαλούμε τη γένεσή του. Ο κουρασμένος έχει απλώς εξαντλήσεων πραγμάτωση, ενώ ο εξαντλημένος εξαντλεί ολοκληρωτικά το δυνατό. Ο κουρασμένος δεν μπορεί πια να πραγματώσει, αλλά ο εξαντλημένος δεν μπορεί πια να δημιουργήσει δυνατότητα. "Να μου ζητάνε το αδύνατο, πάει καλά, τι άλλο τάχα μπορούν να μου ζητήσουν;" Δεν υπάρχει πια δυνατότητα: ένας σφοδρός σπινοζισμός. Εξαντλεί το δυνατό επειδή είναι ο ίδιος εξαντλημένος ή είναι εξαντλημένος επειδή εξάντλησε το δυνατό;"
Gilles Deleuze