Ο Άκης στα όπλα

Ο πόλεμος που οι καβγατζήδες Ιταλοί έκαναν εναντίον των φιλήσυχων Ελλήνων το 1940 άλλαξε τη ζωή όλων και τις συνθήκες τους, ακόμη και του Άκη, που ξαφνικά άρχισε να τρώει μόνος του, προς μεγάλη απορία του μπαμπά του, της μαμάς του και της θείας του Γαζίας. Μόλις τελείωσε ο πόλεμος, και η Κατοχή μαζί, οι ιστορικοί άρχισαν να γράφουν τις ιστορίες τους για να μάθει ο κόσμος πώς πέρασαν και αυτοί και οι άλλοι.
Ξέχασαν όμως τον Άκη και την οικογένειά του. Γι' αυτό κι εκείνος έγραψε ένα βιβλίο στο οποίο εξιστορεί τις περιπέτειές του στη μικρή επαρχιακή πόλη που πέρασαν φιλοξενούμενοι στο σπίτι της υπηρέτριάς τους Δωροθέας δύο ολόκληρα χρόνια μαζί, τόσο τους άρεσε η ζωή εκεί! Με το γνωστό του τρόπο περιγράφει τη ζωή με τους δικούς του, με τους φίλους του, τα παιχνίδια τους, αλλά και τους Ιταλούς που είχαν αναστατώσει τον τόπο με τα μαντολίνα τους και τις ζαβολιές τους, και βέβαια για τις κασκαρίκες που τους έκαναν οι κάτοικοι για να βγάλουν το άχτι τους. Το βιβλίο του Άκη μας διδάσκει ότι τα παιδιά βλέπουν τα πράγματα με το δικό τους μάτι, γι' αυτό δεν πρέπει να παρεξηγούμε όταν και τον πόλεμο τον βλέπουν διασκεδαστικά. Στο κάτω κάτω, άλλο πόλεμος κι άλλο βιβλίο...

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Ο πόλεμος και η Κατοχή εξακολουθούν να αποτελούν τον πυρήνα για ποικίλα αναγνώσματα, ακόμη και στις μέρες μας. Ετσι, η ιστορία της αστικής οικογένειας που αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πόλη και τις συνήθειές της αναζητώντας καταφύγιο στην επαρχία και καλείται να προσαρμοστεί σε δύο νέες και ως τότε αδιανόητες καταστάσεις - του πολέμου και του χωριού - δεν είναι κάτι εξαιρετικά πρωτότυπο. Η πραγματικά ευρηματική σύλληψη του Ακη στα όπλα έγκειται στην εντελώς διαφορετική οπτική και προσέγγιση, μέσα από το βλέμμα ενός εντεκάχρονου παιδιού, σε πλήρη αντιδιαστολή με αφηγήσεις ενηλίκων οι οποίοι θυμούνται και εκ των υστέρων εξιστορούν τα παιδικά τους βιώματα.

Σοβαρά ή φαιδρά περιστατικά, η ατμόσφαιρα της Κατοχής - και μαζί οι τελευταίες αναβιώσεις μιας εποχής και μιας κοινωνίας στο κατώφλι της οδυνηρής αφύπνισης που θα οδηγούσε τον μεσοπολεμικό κόσμο από τη μακαριότητα στο οριστικό τέλος του - φιλτράρονται μέσα από τη χαρακτηριστική, απορημένη και μαζί σοφή παιδική ματιά, που ξέρει να απλοποιεί τα μέγιστα και να δραματοποιεί τα ελάχιστα (με τρόπο που να αναρωτιέται τελικά κανείς ως προς τις αληθινές διαστάσεις πραγμάτων και καταστάσεων). Ο Κυριάκος Ντελόπουλος κατόρθωσε να κρατήσει ανέπαφη μέσα του την παιδική ηλικία. Και ακόμη περισσότερο να αποδώσει, με αξιοπρόσεκτη επάρκεια, γλαφυρότητα και πειστικότητα, την αθωότητα και την αφέλειά της, τις εικόνες της, τις μικρές της αγωνίες, τα δειλά αλλά σφοδρά της αισθήματα, ακόμη και τα πρώτα αδιόρατα ερωτικά σκιρτήματα, με την εμπνευσμένη αξιοποίηση και χρήση των εκφραστικών της τρόπων, που ανακαλούνται και ανασύρονται από την παιδική ηλικία του συγγραφέα εξίσου ανέπαφοι: η σύνταξη με τις τρυφερές της ιδιορρυθμίες, η λαχανιασμένη προσπάθεια του Ακη να προλάβει να τα πει όλα, το λεκτικό που χωρά μέσα του την πόλη και την ύπαιθρο, εκφράσεις επίσημες ή χυδαίες, επιτηδευμένες ή αυθόρμητες, δημώδεις ή λόγιες, εκφράσεις του συρμού, συχνά παραποιημένες από την αδυναμία του παιδικού αφτιού να τις συγκρατήσει σωστά. Πίσω από κάθε επιλογή, τόσο θεματολογίας όσο και εκφραστικών μέσων (αρχής γενομένης από αυτήν των κυρίων ονομάτων), ο μόχθος της συγγραφής είναι φανερός. Το τελικό αποτέλεσμα αντανακλά την επιμονή αλλά και το αστείρευτο κέφι με τα οποία δουλεύτηκε ο Ακης στα όπλα. Ιδιαίτερα από το τέταρτο κεφάλαιο και μετά το βιβλίο τρέχει συναρπαστικά, αυξάνοντας το ενδιαφέρον, καθώς οδηγείται προς ένα χαρισματικά διατυπωμένο τέλος. Ως ωριμότερη συνέχεια του προηγούμενου μυθιστορήματος του Ντελόπουλου (Ο Ακης και οι άλλοι), ο Ακης στα όπλα αφήνει βάσιμες υποψίες ότι ίσως έπεται ένα ακόμη βιβλίο, εκείνο που θα ολοκληρώσει την τριλογία. Να το περιμένουμε;



Αννίτα Παναρέτου (συγγραφέας)

ΤΟ ΒΗΜΑ , 16-03-2003