Το τελευταίο ταξίδι της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ

Η γνωριμία μου με την Μαργκερίτ Γιουρσενάρ έμελλε να διαρκέσει ένα χρόνο, πέρασαν τριακόσιες εξήντα έξι μέρες ανάμεσα στη μέρα που συναντηθήκαμε και στον θάνατό της. Η τετμημένη και η τεταγμένη ενός γραφικού σχεδίου θα μπορούσαν να προσδιορίσουν το ταξίδι μας και τις περιμέτρους του. Μια τεθλασμένη γραμμή που θα μπορούσε να ξεκινά από το Παρίσι και να καταλήγει στο Μαρόκο, περνώντας από το Ταρουντάν και την Ες Σαουίρα, να επιστρέφει στη Γαλλία, να διανύει τη Μάγχη και να οργώνει την Αγγλία προτού διασχίσει τον Ατλαντικό μέχρι τη νήσο Μον-Ντεζέρ. Μια διάστικτη γραμμή, η οποία θα επανερχόταν στην Ευρώπη από την Αμερική, θα έφτανε κατόπιν ώς την Ασία, σημαδεύοντας με μια κουκίδα την Ινδία και το Νεπάλ, για να γυρίσει τελικά πίσω και να σβήσει στο Παρίσι.

Απόσπασμα από το βιβλίο

ΚΡΙΤΙΚΗ



Δεν υπάρχει τίποτε αποκαλυπτικό, τίποτε καινούργιο στο βιβλίο «Το τελευταίο ταξίδι της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ». Πρόκειται για ένα τομίδιο με φωτογραφίες και κείμενο των 67 σελίδων γραμμένο από τον Κριστιάν Ντυμαί-Λβόβσκι, συντάκτη του φωτογραφικού πρακτορείου Keystone. Δεν υπήρξαν φίλοι από τα παλιά ούτε και πρόλαβε να τη γνωρίσει καλά. Τη συνάντησε ένα χρόνο πριν από τον θάνατό της, τον Δεκέμβριο του 1986, και την ακολούθησε στο ταξίδι της στο Μαρόκο με το δικαιολογητικό της φωτογράφισης. Την επισκέφθηκε πρώτη φορά στο Ritz και στη συνέχεια, όταν έμαθε από τις εκδόσεις Gallimard ποιο δρομολόγιο θα ακολουθούσε η συγγραφέας, στη «Χώρα του Δύοντος Ηλίου». Συμπεραίνουμε ότι τον συμπάθησε και ότι υπήρξε φιλική μαζί του. Δεν ξέρουμε όμως κατά πόσο θα τον εκτιμούσε αν ήξερε ότι θα έβγαινε σε βιβλίο η εμπειρία - αυτό το σημειώνουμε γνωρίζοντας ότι η Γιουρσενάρ φρόντισε την posterite της, έχοντας η ίδια την επιμέλεια των αρχείων που θα ανοίξουν οι φιλόλογοι 50 χρόνια μετά τον θάνατό της.

Ο Κριστιάν Ντυμαί-Λβόβσκι αναφέρεται σε μικροπεριστατικά και καταθέτει τις δικές του εκτιμήσεις. Γράφει, για παράδειγμα: «Με εξέπληττε η απόλυτη προσοχή που έδινε στους συνομιλητές της, ο τρόπος που μας άκουγε μας έκανε πιο ευφυείς. Αλλά αυτό που δεν έπαυε να με γοητεύει ήταν η τέχνη της να συνομιλεί, η οποία και έφτανε στο αποκορύφωμά της. H εκπληκτική καλλιέργεια που διέθετε της επέτρεπε να μας μιλάει πότε για τους αποδημητικούς άγριους κύκνους, πότε για τις τεχνικές χρωματισμού των υφασμάτων που χρησιμοποιούσαν οι Φοίνικες και πότε για το παρελθόν του Αδριανού στη Μαυριτανία, όπου και ταξιδεύαμε. Μοιραζόταν μαζί μας την αγάπη της για τη γαλλική γλώσσα, την οποία απολάμβανε να μιλάει. Το πρόσωπό της έλαμπε όταν καταλάβαινε πως είχαμε μαγευτεί από τις τόσο σοφά διατυπωμένες φράσεις της».

Ισως το βιβλίο τούτο να μην προσθέτει κάτι σε εκείνον που αγαπά τη Γιουρσενάρ, σε εκείνον δηλαδή που έχει διαβάσει τους αυτοβιογραφικούς τόμους Λαβύρινθος του κόσμου, έχει διαβάσει την εξαντλητική βιογραφία της Ζοζιάν Σαβινιό και τη συνέντευξη ποταμό Με τα μάτια ανοιχτά στον Ματιέ Γκαλέ. Εν τούτοις εκείνος που αγαπά τη Μαργκερίτ Γιουρσενάρ δεν θα μπορέσει να αντισταθεί στην καλαίσθητη τούτη έκδοση, με τις φωτογραφίες που είχαν δημοσιευθεί στο «Jours de France». Γιατί, όπως και αν το κάνουμε, τίποτε δεν είναι αρκετό για εκείνον που αγαπά τη συγγραφέα του Αδριανού.



ΛΩΡΗ KEZA

ΤΟ ΒΗΜΑ, 04-01-2004