Ξενοδοχείο Ίρις

Η Μαρί και η μητέρα της έχουν το ξενοδοχείο Ίρις σε μια παραθαλάσσια κωμόπολη. Ταπεινό αλλά φροντισμένο, είναι συνήθως γεμάτο. Όπως κάθε βράδυ, η Μαρί κρατάει τη ρεσεψιόν. Οι πελάτες του ξενοδοχείου κοιμούνται ήσυχα. Η ηρεμία ξάφνου διακόπτεται από κραυγές. Μια γυναίκα βγαίνει απ' το δωμάτιό της βρίζοντας σκαιότατα τον άντρα που τη συνοδεύει. Η Μαρί εντυπωσιάζεται από τη σκηνή, και ασυνείδητα ευαισθητοποιείται από την κομψότητα και τη διακριτικότητα αυτού του ηλικιωμένου άντρα που τον κατηγορούν δημόσια για τις χειρότερες σεξουαλικές παρεκκλίσεις. Λίγες μέρες αργότερα τον συναντά σ' ένα κατάστημα. Ο άντρας παραξενεύει και γοητεύει τη νεαρή. Από περιέργεια ή έλξη, θα τον ακολουθήσει. Αθώα ή έχοντας βαθιά συνείδηση της τρομακτικής ομορφιάς της, η άμωμη έφηβη εισέρχεται στην αρένα του πόθου.
Οι εξοικειωμένοι με το έργο της Ογκάουα και τον ανησυχητικό κόσμο της δυσφορίας που χτίζει με δεξιοτεχνία, εισέρχονται αυτή τη φορά σε μια ιστορία έρωτα χωρίς όρια, πολύ πέρα από την υπαινικτική ατμόσφαιρα που διαπότιζε τα προηγούμενα βιβλία της (Ο παράμεσος, Η πισίνα των καταδύσεων/ Ο κοιτώνας/ Ημερολόγιο εγκυμοσύνης, Εκδόσεις Άγρα, 2002 και 2003). Γιατί ανάμεσα στη νεαρή ρεσεψιονίστ και τον ηλικιωμένο μοναχικό μεταφραστή, το παιχνίδι σώμα με σώμα δεν είναι παιχνίδι φεναισμών.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



MIA 17XPΟNH KAI ENAΣ ANTPAΣ, ΣXEΔΟN ΓEPΟΣ, ΔENΟNTAI ΣE MIA ΣXEΣH TPYΦEPΟTHTAΣ KAI ΔIAΣTPΟΦHΣ ΠΟY EΞEΛIΣΣETAI ΣE MΟIPAIA EPΩTIKH IΣTΟPIA. APIΣTΟTEXNIΣ TΟY NΟΣHPΟY, H ΓIΟKΟ ΟΓKAΟYA YΠΟΓPAΦEI EΔΩ ENA AΠΟ TA KAΛYTEPA BIBΛIA THΣ ΓIA THN ΟΔYNH THΣ ZΩHΣ



Ποτέ δεν βγαίνεις απόλυτα σώος και αβλαβής από τα βιβλία της Γιόκο Ογκάουα. Οι ευαίσθητοι αναγνώστες ας πάρουν τα μέτρα τους λοιπόν, προτού δρασκελίσουν το «Ξενοδοχείο Ίρις». H 42χρονη Γιαπωνέζα συγγραφέας δεν έχει τιμηθεί τυχαία με τα μεγαλύτερα βραβεία της χώρας της. Ακούει κανείς την ψιθυριστή και ευγενική φωνή της, αιχμαλωτίζεται από τον διαυγή, ψυχρό, αιχμηρό λόγο της και τον μουσικό ρυθμό της αφήγησής της - πάντα σε πρώτο πρόσωπο, πάντα από τη σκοπιά μιας νεαρής γυναίκας - και χωρίς να το καταλάβει, αρχίζει να αισθάνεται μια ανατριχίλα. H επιφάνεια της ανώδυνης καθημερινότητας ραγίζει και αποκαλύπτει έναν λαβύρινθο σκληρότητας και φετιχισμού. Ο αναγνώστης βρίσκεται μπροστά σε ανθρώπους στοιχειωμένους από ανομολόγητα τραύματα, εμμονές και αλλόκοτες φαντασιώσεις. Μια αίσθηση βουβής απειλής απλώνεται παντού, όμως κανείς δεν κάνει πίσω... H ατμόσφαιρα γίνεται εφιαλτική αλλά και ηδονική μαζί. Αυτός είναι ο αμφίσημος κόσμος της Ογκάουα, και στο «Ξενοδοχείο Ίρις» θα τον δούμε να εκρήγνυται.



Το σκάνδαλο



Βρισκόμαστε σε ένα ανώνυμο θέρετρο, όταν ξεκινά η τουριστική περίοδος. H Μάρι είναι μια σύγχρονη Σταχτοπούτα, όμορφη και άπειρη, που κρατά τη ρεσεψιόν στο φτηνό ξενοδοχείο β' κατηγορίας της καταπιεστικής φιλοχρήματης μαμάς της, χωρίς να ελπίζει ότι μπορεί ποτέ να αλλάξει τίποτα στην καθημερινότητά της. Όμως, μια νύχτα ξεσπά ένα σκάνδαλο. Μια πόρνη πετάγεται έξω από ένα δωμάτιο, εκσφενδονίζοντας χυδαίες κατηγορίες προς τον εκ πρώτης όψεως αξιοσέβαστο πελάτη της, για τις διαστροφικές και ταπεινωτικές απαιτήσεις του. H Μάρι δεν προλαβαίνει να τον δει, αλλά τη σημαδεύει η τραχιά και βαθιά φωνή του, με τη στοχαστική χροιά και τον επιτακτικό τόνο. Όταν λοιπόν τον ξανασυναντά τυχαία στην πόλη, αρχίζει, χωρίς να ξέρει γιατί, να τον παρακολουθεί. Έτσι ξεκινά ένα παράξενο παιχνίδι μεταξύ τους, που γρήγορα θα προκαλέσει τα σαδομαζοχιστικά τους ένστικτα και θα ξεπεράσει κάθε όριο, μέχρι που ένα πρόσωπο-καταλύτης θα τους οδηγήσει στην αυτοκαταστροφή.

Ο αναγνώστης δεν θα μάθει ποτέ το όνομα του άντρα. Είναι «ο μεταφραστής από τα ρωσικά», και έχει φθάσει «στα πρώτα σκαλοπάτια του γήρατος». Κατοικεί σε ένα μικρό νησάκι απέναντι, ζει μοναχικά, και κάποτε υπήρξε παντρεμένος, αλλά έχασε τη γυναίκα του κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Στην πόλη τον θεωρούν αλλόκοτο, ωστόσο η Μάρι περιμένει με λαχτάρα τα γράμματά του. Όσο είναι μακριά της κι όποτε την συναντά στα κλεφτά στην πόλη, είναι γεμάτος τρυφερότητα, ανασφαλής και συνεσταλμένος μαζί της. Όταν όμως παίρνει το καραβάκι και τον επισκέπτεται στο σπίτι του, την παγιδεύει σ' έναν κόσμο φαντασιώσεων, υποβάλλοντάς την σε αμέτρητα μαρτύρια και εξευτελισμούς, με σχοινιά, μαστίγια και αλυσίδες, που όμως εκείνη καταλήγει να αποζητά. Διότι περνώντας μέσα από τον φόβο και τον πόνο, η ηδονή της φτάνει στην κορύφωση. Ο μεταφραστής δίνει νόημα στον έρωτα, όπως δίνει νόημα στις λέξεις της άγνωστης γλώσσας που μεταφράζει. Και η κοπέλα συναινεί στη νοσηρότητα, όπως ο άνθρωπος συναινεί στην οδύνη της ζωής.



Στοιχειωμένη



H Γιόκο Ογκάουα δεν επιμένει στα αίτια αυτού του παράξενου έρωτα. Ενδεχομένως η Μάρι να είναι στοιχειωμένη από την εικόνα του παππού της και του πατέρα της που πέθαναν με τραγικό τρόπο, όπως ο μεταφραστής μπορεί να είναι στοιχειωμένος από την εικόνα της νέας γυναίκας του που στραγγαλίστηκε ή του ανιψιού του που δεν μπορεί να μιλήσει. H πλοκή δεν προχωρά σε τέτοιες λεπτομέρειες, αλλά δρα υπαινικτικά. Ο εσωτερικός κόσμος των ηρώων ούτε περιγράφεται ούτε αναλύεται, αλλά προκύπτει από εξωτερικά στοιχεία, όπως το θέλει η σύγχρονη ζωή που δίνει τόσο βάρος στο φαίνεσθαι. Αυτό που ξεχωρίζει τη γραφή της Ογκάουα, αυτό που της δίνει αξία και την καθιστά δραστική, είναι ακριβώς ότι καταφέρνει να διαπεράσει αυτήν την κρούστα και να γεμίσει τον αναγνώστη αμφιβολίες. Να του δημιουργήσει μια έντονη αίσθηση δυσφορίας, να τον ξεβολέψει ακόμα και στον πιο ιδιωτικό του χώρο. Και μάλιστα χωρίς καθόλου να τον μπουκώσει με γκραν-γκινιόλ περιγραφές.

H πραγματικότητα είναι μια αυταπάτη, μας λέει η συγγραφέας, που εξερευνά εδώ τη σκοτεινή ήπειρο της σεξουαλικής επιθυμίας, για να εξημερώσει την ηδονή όπως σε άλλα βιβλία της - π.χ. στον «Παράμεσο» ή στην «Πισίνα των καταδύσεων» (Αγρα) - εξημέρωνε τον θάνατο ή εξερευνούσε τη σκληρότητα της εφηβείας. Το ενδιαφέρον είναι ότι όλα αυτά, ενώ διαδραματίζονται στην Ιαπωνία δεν παρουσιάζονται ως εξωτικά, αφού κάθε ίχνος «ιαπωνικότητας» έχει απαλειφθεί από την αφήγηση. Και πάλι όμως από το ίδιο της το ύφος και την προσέγγιση του (οικουμενικού) θέματός της, η ιστορία αυτή καταφέρνει να αναδίδει ένα απω-ανατολίτικο άρωμα.



H Γιαπωνέζα «Τζέφρυ Ευγενίδης»



H Γιόκο Ογκάουα έχει την ίδια περίπου ηλικία με τον Τζόναθαν Φράνζεν, τον Τζέφρυ Ευγενίδη, τον Ντέιβ Έγκερς ή τον Ρίτσαρντ Πάουερς, που με τα μυθιστορήματά τους προκαλούν τον ενθουσιασμό στη νέα γενιά των Αμερικανών κριτικών και αναγνωστών. Εκείνη είναι το αντίστοιχό τους στην Ιαπωνία, όπου αναγνωρίζεται ως «παιδί» των μεγάλων Τανιζάκι, Καβαμπάτα και Σέι Σοναγκόν, όμως παραμένει σχετικά άγνωστη στο αγγλοσαξονικό κοινό, ενώ έχει κάνει αίσθηση και στη Γαλλία, στη Γερμανία ή στην Ισπανία. Γεννημένη το 1962 στην επαρχία Οκογιάμα, παντρεμένη και μητέρα σήμερα, σπούδασε λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, όπως ο ομότεχνός της Χαρούκι Μουρακάμι, αλλά σε αντίθεση μ' αυτόν, εκείνη αποφάσισε να εξερευνήσει τους κόσμους της σιωπής και όχι τη λύσσα των σύγχρονων πόλεων. Σε μια εποχή όπου επιστρέφουν τα εκτενή μυθιστορήματα, η Ογκάουα γράφει σύντομα αφηγήματα, αναπάντεχα ώριμα, που επιβάλλονται με το αλλόκοτο κλίμα τους και την κοφτερή τους γλώσσα και εξερευνούν τις αντιφάσεις του σύγχρονου ανθρώπου.



ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ

ΤΑ ΝΕΑ, 22-05-2004