0
Your Καλαθι
Δεκεμβριανά 1944
Λογοτεχνικές αποτυπώσεις της μάχης της Αθήνας ως βιωμένου ιστορικού γεγονότος
Έκπτωση
10%
10%
Περιγραφή
Καταρχάς, για να περιοριστεί το ευρύ πεδίο της έρευνας τέθηκε ως πρωταρχικό κριτήριο επιλογής ο χρόνος γραφής. [...]
Ως δεύτερο κριτήριο προτιμήθηκε ο βαθμός συμμετοχής του συγγραφέα στα γεγονότα και, εν προκειμένων, η βιωματική σχέση και εμπλοκή του γράφοντος με το ιστορικό «γίγνεσθαι» των Δεκεμβριανών. [...]
Κατά τρίτο λόγο, βασικό κριτήριο επιλογής των εξεταζόμενων στην παρούσα εργασία κειμένων αποτέλεσε η ιδεολογική τοποθέτηση του συγγραφέα. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει την προσοχή πως οι συγγραφείς αναφέρονται σε ένα δραματικό γεγονός-προπομπό και πρώτο ξέσπασμα της επερχόμενης εμφύλιας σύγκρουσης. Πρόκειται για μια περίοδο έντονου πολιτικού και ιδεολογικού διχασμού με ιδιαιτερότητες εκφρασμένες με αδιανόητες ακρότητες· μια εποχή που ευνοεί κάθε είδους «στρατεύσεις» και θέτει τόσο επιτακτικά το αίτημα «με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις» ώστε να καθιστά την παθητική θέαση και ουδετερότητα, στην πράξη, «ύποπτη πολιτικά στάση». Κατά συνέπεια, μας ενδιαφέρει ο τρόπος με τον οποίο άνθρωποι διανοούμενοι διαμορφώνουν την προσωπική τους οπτική γωνία και τοποθετούνται ιδεολογικοπολιτικά απέναντι στα γεγονότα. Η προσπάθεια της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξει, όσο αυτό είναι εφικτό, το εύρος μιας ιδεολογικής «παλέτας» που εκκινά από την κομμουνιστική, επαναστατική διάθεση και καταλήγει έως τον αστικό φιλελευθερισμό και τη δεξιά εθνικοφροσύνη, με όλες τις δυνατές ενδιάμεσες αποχρώσεις. Για αυτό το λόγο, επιλέχθηκαν συγγραφείς, των οποίων τα κείμενα προβάλλουν μια χαρακτηριστική ιδεολογική βαθμίδα αυτής της κλίμακας, σε μια προσπάθεια να αποτυπωθούν, όσο το δυνατόν πιο κριτικά και αντικειμενικά, όλες οι αποχρώσεις.
Σε ένα τελευταίο επίπεδο, η ίδια η έρευνα και τα προαναφερθέντα κριτήρια οδήγησαν σε μια συγκεκριμένη τυπολογία κειμένων που φαίνεται -τουλάχιστον πρωτοβάθμια- να συνιστά και επικρατούσα υφολογική επιλογή των συγγραφέων και των ποιητών που ασχολούνται με την εξεταζόμενη περίοδο των Δεκεμβριανών. Πιο συγκεκριμένα, πολλοί λογοτέχνες προσφεύγουν σε απόπειρες χρονικής καταγραφής των γεγονότων του Δεκεμβρίου. Γράφουν, με άλλα λόγια, ως επί το πλείστον, χρονικά με έντονο προσωπικό ύφος και κύριο χαρακτηριστικό την αμεσότητα. Επιπλέον, φαίνεται να υιοθετούν αυτό που αποκαλούμε «επιστολικό ύφος», ενώ προσπαθούν να ενσωματώσουν στα κείμενά τους και μαρτυρίες -προσωπικές ή άλλων.
Με βάση τα προαναφερθέντα μεθοδολογικά κριτήρια, επελέγησαν τα ακόλουθα κείμενα για διερεύνηση και σχολιασμό, που συγκροτούν το παραδειγματικό corpus της παρούσας εργασίας:
- Μέλπω Αξιώτη, Απάντηση σε 5 ερωτήματα
- Νικηφόρος Βρεττάκος, 33 Ημέρες
- Γιώργος Θεοτοκάς, Τετράδια Ημερολογίου
- Ρόδης Ρούφος, Το χρονικό μιας σταυροφορίας / Η άλλη όχθη.
Ως δεύτερο κριτήριο προτιμήθηκε ο βαθμός συμμετοχής του συγγραφέα στα γεγονότα και, εν προκειμένων, η βιωματική σχέση και εμπλοκή του γράφοντος με το ιστορικό «γίγνεσθαι» των Δεκεμβριανών. [...]
Κατά τρίτο λόγο, βασικό κριτήριο επιλογής των εξεταζόμενων στην παρούσα εργασία κειμένων αποτέλεσε η ιδεολογική τοποθέτηση του συγγραφέα. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει την προσοχή πως οι συγγραφείς αναφέρονται σε ένα δραματικό γεγονός-προπομπό και πρώτο ξέσπασμα της επερχόμενης εμφύλιας σύγκρουσης. Πρόκειται για μια περίοδο έντονου πολιτικού και ιδεολογικού διχασμού με ιδιαιτερότητες εκφρασμένες με αδιανόητες ακρότητες· μια εποχή που ευνοεί κάθε είδους «στρατεύσεις» και θέτει τόσο επιτακτικά το αίτημα «με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις» ώστε να καθιστά την παθητική θέαση και ουδετερότητα, στην πράξη, «ύποπτη πολιτικά στάση». Κατά συνέπεια, μας ενδιαφέρει ο τρόπος με τον οποίο άνθρωποι διανοούμενοι διαμορφώνουν την προσωπική τους οπτική γωνία και τοποθετούνται ιδεολογικοπολιτικά απέναντι στα γεγονότα. Η προσπάθεια της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξει, όσο αυτό είναι εφικτό, το εύρος μιας ιδεολογικής «παλέτας» που εκκινά από την κομμουνιστική, επαναστατική διάθεση και καταλήγει έως τον αστικό φιλελευθερισμό και τη δεξιά εθνικοφροσύνη, με όλες τις δυνατές ενδιάμεσες αποχρώσεις. Για αυτό το λόγο, επιλέχθηκαν συγγραφείς, των οποίων τα κείμενα προβάλλουν μια χαρακτηριστική ιδεολογική βαθμίδα αυτής της κλίμακας, σε μια προσπάθεια να αποτυπωθούν, όσο το δυνατόν πιο κριτικά και αντικειμενικά, όλες οι αποχρώσεις.
Σε ένα τελευταίο επίπεδο, η ίδια η έρευνα και τα προαναφερθέντα κριτήρια οδήγησαν σε μια συγκεκριμένη τυπολογία κειμένων που φαίνεται -τουλάχιστον πρωτοβάθμια- να συνιστά και επικρατούσα υφολογική επιλογή των συγγραφέων και των ποιητών που ασχολούνται με την εξεταζόμενη περίοδο των Δεκεμβριανών. Πιο συγκεκριμένα, πολλοί λογοτέχνες προσφεύγουν σε απόπειρες χρονικής καταγραφής των γεγονότων του Δεκεμβρίου. Γράφουν, με άλλα λόγια, ως επί το πλείστον, χρονικά με έντονο προσωπικό ύφος και κύριο χαρακτηριστικό την αμεσότητα. Επιπλέον, φαίνεται να υιοθετούν αυτό που αποκαλούμε «επιστολικό ύφος», ενώ προσπαθούν να ενσωματώσουν στα κείμενά τους και μαρτυρίες -προσωπικές ή άλλων.
Με βάση τα προαναφερθέντα μεθοδολογικά κριτήρια, επελέγησαν τα ακόλουθα κείμενα για διερεύνηση και σχολιασμό, που συγκροτούν το παραδειγματικό corpus της παρούσας εργασίας:
- Μέλπω Αξιώτη, Απάντηση σε 5 ερωτήματα
- Νικηφόρος Βρεττάκος, 33 Ημέρες
- Γιώργος Θεοτοκάς, Τετράδια Ημερολογίου
- Ρόδης Ρούφος, Το χρονικό μιας σταυροφορίας / Η άλλη όχθη.
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
