Όνειρα στη λαογραφία

Τα όνειρα, αυτό το αινιγματικό και γοητευτικό κομμάτι της ανθρώπινης ζωής, ερέθιζαν πάντα τον ανθρώπινο νου. Ανά τους αιώνες, η συνηθέστερη τάση ήταν ό,τι τα όνειρα είναι προμηνύματα καταστάσεων και περιστάσεων που πρόκειται να συμβούν στο μέλλον, στο άτομο ή στην κοινωνία. Σε αντίθεση με αυτην την επιδερμική άποψη, που εξυπηρετεί μόνο την ανάγκη του ανθρώπου να μάθει (και να προλάβει) αυτά που πρόκειται να του συμβούν, οι φιλόσοφοι και οι επιστήμονες έδωσαν άλλες ερμηνείες στα όνειρα, στην γενικότερη προσπάθειά τους να απαντήσουν στο ερώτημα: "Τι είναι ο άνθρωπος;". Έτσι ο ιδρυτής της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ επιχείρησε να αποδείξει ότι τα όνειρα είναι συνετελούμενες κατά τη διάρκεια του ύπνου ικανοποιήσεις πραγματικών επιθυμιών και αναγκών. Στο βιβλίο ΟΝΕΙΡΑ ΣΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ο Φρόιντ, σε συνεργασία με τον λαογράφο Νταβίντ Οπενχάιμ, προχωρεί ένα βήμα παραπέρα. Καταπιάνεται με όνειρα άσεμνου και κωμικού περιεχομένου που έχουν καταγραφεί στη λαική παράδοση διάφορων λαων, και φτάνει στη διαπίστωση ότι στα όνειρα αυτά υπάρχει ένας συμβολισμός όμοιος με εκείνον που διαπιστωνει η ψυχανάλυση στα όνειρα που αφηγούνται οι αναλυόμενοι, και ότι ο λαός κατανοεί, ασύνειδα έστω, τα όνειρα με τον ίδιο τρόπο που τα κατανοεί και η ψυχανάλυση. Συνεπως, ο λαός δεν είναι τόσο απλοικός όσο πιστεύουν μερικοί.






Στο βιβλίο αυτό οι συγγραφείς πραγματεύονται μια κατηγορία ονείρων τα οποία παρουσιάζονται υπό τη μορφή ανεκδότων ή αστείων ιστοριών στη λαϊκή παράδοση. Τα όνειρα αυτά έχουν άσεμνο χαρακτήρα (αφού αναφέρονται στο σεξ ή την αφόδευση) και εμφανής τους σκοπός είναι να διασκεδάσουν εκείνους που τα αφηγούνται ή τα ακούν. Ωστόσο, αν κοιτάξει κανείς πίσω απ' αυτή την πρόσοψη, λένε οι δύο μελετητές, διαπιστώνει δύο πράγματα: πρώτο, ότι ο συμβολισμός που ενυπάρχει στα όνειρα αυτά συμπίπτει πλήρως μ' εκείνον που δέχεται η ψυχανάλυση και, δεύτερο, ότι ο λαός κατανοεί τα όνειρα αυτά με τον ίδιο τρόπο που θα τα ερμήνευε η ψυχανάλυση...