Το κράτος

Αυτή η πραγματεία μιλάει απλά και μόνο για το ιστορικό κράτος. Όχι για τα κράτη των ζώων, τα οποία ανήκουν στο πεδίο της ζωολογίας και της ψυχολογίας των ζώων, κι ακόμα λιγότερο ούτε για τα αποκαλούμενα «κράτη» της προϊστορικής εποχής, τα οποία η προϊστορική επιστήμη και η εθνολογία είναι υποχρεωμένες να πραγματευτούν. Γι' αυτή τη φυλετική οργάνωσηο Βίλελμ Βουντ λέει το εξής: «Αυτή δεν είναι ούτε καν μια ανολοκλήρωτη, μη διαμορφωμένη κρατική οργάνωση, αλλά κάτι τελείως διαφορετικό». Επιπλέον αυτή η πραγματεία δεν μιλάει για «τα» κράτη, τα οποία είναι το αντικείμενο της ιστορικής επιστήμης, αλλά για το κράτος: αυτή έχει σκοπό να το εξετάσει ως γενικό κοινωνικό φαινόμενο από την γέννηση μέχρι και την εξέλιξή του στο συνταγματικό κράτος της νεώτερης εποχής και επιπλέον θα επιχειρήσει να κάνει μια θεμελιωμένη πρόβλεψη όσον αφορά τη μελλοντική του εξέλιξη. Αυτό σημαίνει ότι θα εξετάσει το κράτος από τη σκοπιά του κοινωνιολόγου. Όχι από τη σκοπιά του φιλοσόφου: διότι αυτός ενδιαφέρεται για το κράτος μονάχα όπως αυτό θα πρέπει να είναι. Όμως το κράτος, όπως αυτό ήταν και είναι, το ιστορικό κράτος, λέει π.χ. ο Φίχτε, «δεν αφορά καθόλου τους φωτισμένους». Ούτε και όμως από τη σκοπιά του νομικού: διότι αυτόν τον ενδιαφέρει μονάχα η εξωτερική μορφή, ενώ αντίθετα ο κοινωνιολόγος θέλει να κατανοήσει το περιεχόμενο, τη ζωή της κρατικής κοινωνίας.