Τιμπουκτού ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Ο κ. Κοκαλιάρης, ο τετράποδος ήρωας του νέου εκπληκτικού
βιβλίου του Πολ Όστερ, είναι ο κολλητός και ο εξ απορρήτων του
Γουίλι Τζ. Κρίσμας, ενός ευφυούς και διαταραγμένου άστεγου
άνδρα από το Μπρούκλιν. Καθώς το κορμί του Γουίλι αργοσβήνει,
ξεκινάει μαζί με τον κ. Κοκαλιάρη για τη Βαλτιμόρη σε αναζήτηση
της δασκάλας του των Αγγλικών στο γυμνάσιο και μιας καινούργιας
στέγης για το σύντροφό του. Ο κ. Κοκαλιάρης καταγράφει αυτό το
ταξίδι για χάρη μας, και ο Πολ Όστερ έχει υφάνει μια από τις
πιο πλούσιες, πιο δυνατές ιστορίες της πρόσφατης αμερικανικής
μυθιστορηματικής λογοτεχνίας.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Πρέπει εξαρχής να διευκρινισθεί ότι το έργο αυτό του γνωστότατου, και αγαπητού στους Ελληνες αναγνώστες, Αμερικανού συγγραφέα Πολ Οστερ (Νιου Τζέρσεϊ, 1947) δεν είναι γραμμένο για παιδιά. Αλλωστε ο Οστερ ποτέ δεν γράφει παιδική λογοτεχνία. Θα είναι κρίμα, όμως, οι έφηβοι και οι νέοι -ενήμεροι πλέον για όλα τα μικρά ή μεγάλα προβλήματα που κατατρέχουν και καταπονούν πολυάριθμες ανθρώπινες ομάδες σε όλο τον κόσμο- να μη γνωρίσουν το μυθιστόρημά του «Τιμπουκτού», το οποίο μόλις προ ημερών διαβάσαμε και μας κατέκτησε. Κι ας μας έθλιψε, κι ας μας αναστάτωσε. Σκληρό και απεγνωσμένο ορισμένες στιγμές, τρυφερό και αστείο άλλες, σπλαχνικό κι ευοίωνο αλλού, και πάντοτε πλημμυρισμένο στην αγάπη και τη συντροφικότητα. Ανάγνωσμα που σε παρακινεί να συλλογιστείς. Να νιώσεις.

Πρόκειται για την εξιστόρηση μιας ιερής φιλίας που γεννήθηκε και ωρίμασε ανάμεσα σε έναν άρρωστο άντρα κι έναν σκύλο. Ο πρώτος, σχεδόν απόκληρος, περιθωριακός, έχει λάβει καλή παιδεία, κατά καιρούς γράφει ποιήματα, ιστορίες, δοκίμια, είναι ευαίσθητος, κάποτε είχε χρήματα και μάνα που τον νοιαζόταν. Και μια υπέροχη καθηγήτρια που τον αγαπούσε και τον εμπιστευόταν. Εκανε και όνειρα για το μέλλον. Τώρα τίποτε. Χαμένος στο ποτό, τις νευρώσεις, τις περιπλανήσεις, κάποτε σε άσυλα, εκτεθειμένος σε κινδύνους, σήμερα ερείπιο από την αρρώστια, νέος ακόμη και με ευγενικό χαρακτήρα, φιλοσοφεί, αστειεύεται και οργώνει τους δρόμους. Δίχως σκοπό και προορισμό. Εως ότου συναντά τον κύριο Κοκαλιάρη.

Ενα κουταβάκι ήταν ο κ. Κοκαλιάρης όταν ο Γουίλι τον υιοθέτησε από τη Στέγη, και τώρα γερνά πλάι του, αναπολεί πλάι του, αλητεύει και πεινά, πονά πλάι του, κατανοεί και αγαπά. Σπανίως άνθρωπος δόθηκε με τέτοιον έρωτα ψυχής στο σύντροφό του όπως δόθηκε ο κ. Κοκαλιάρης στον Γουίλι. Του προσφέρθηκε, και όχι αναίτια. Ο κύριός του τον υπεραγαπά. «Με τιμά με τη φιλία του» σκέφτεται ο σκύλος και τον ακολουθεί στη Νέα Υόρκη, την οποία τόσο εύγλωττα πάντοτε περιγράφει ο Οστερ.

Τώρα, την ώρα του μεγάλου κινδύνου, και όσο η αρρώστια όλο και περισσότερο τον καταβάλλει, ο άντρας παίρνει το σκύλο και ξεκινούν ένα μακρινό και επώδυνο ταξίδι. Προορισμός τους η Βαλτιμόρη, όπου είχε μετοικήσει η παλιά αγαπημένη καθηγήτρια του Γουίλι. Σε αυτήν θα παρέδιδε το σύντροφο και συμπαραστάτη του. Είναι ένα ταξίδι που τους επιφυλάσσει πολλά. Και πρώτα απ' όλα και στους δύο τούς χαρίζονται τα δώρα της μνήμης από την αγάπη τους. Και τους χαρίζεται ακόμη το συναπάντημα μ' ένα θαυμάσιο αγόρι. Και νύχτες με καλοσύνη και κυνηγητό. Ανατολές ρόδινες και ασταμάτητη βροχή. Δάση και απέραντες λεωφόροι. Χάδια απρόσμενα. Η αληθινή όψη του κόσμου. 'Η, η απρόσιτη μυθική πόλη Τιμπουκτού, πέρα στην έρημο του Μάλι, που είναι για τους δύο φίλους η μόνη υπάρχουσα και παρηγορητική πραγματικότητα...

Ο Πολ Οστερ μας έδωσε ένα έξοχο έργο όπου τα αισθήματα έχουν τον πρώτο λόγο. Ακολουθεί μια άρτια, δεξιοτεχνική γραφή η οποία αναζητά το αληθινό που είναι και το μοναδικό στη ζωή μας που διαρκεί και ικανό να καρποφορεί πάντα.

Η συγκίνηση και το ήθος, το απροσδόκητο και ουσιώδες, ενυπάρχουν σε κάθε σελίδα. Ας τα χαρούμε κι εμείς και τα παιδιά μας.

Είναι όμως αναγκαίο να επαναλάβουμε ότι το «Τιμπουκτού» μπορεί να διαβαστεί από αναγνώστες άνω των 13-14 ετών.



ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 29/10/2004