Η σεξουαλικότητα σ΄ ένα πιάτο θαλασσινά

Ποιός θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι οι αστακοί και οι καραβίδες είναι τα μόνα θαλασσινά που προτιμούν την λεγόμενη «ιεραποστολική» στάση στη συνουσία; Ή ότι τα στρείδια είναι αρσενικά από τον Σεπτέμβριο έως τον Μάιο και θηλυκά τον υπόλοιπο χρόνο! Ο Jean-Pierre Otte έχει ασχοληθεί με τους μύθους της δημιουργίας του κόσμου και με τη ζωή των εντόμων. Αυτή τη φορά το ενδιαφέρον του στρέφετε προς τα θαλασσινά, που με τόση προθυμία και βουλιμία σπεύδουμε όλοι- ή σχεδόν όλοι - να τα καταναλώσουμε, αλλά και που τόσα λίγα γνωρίζουμε γι' αυτά.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Τα θαλασσινά θεωρούνται αφροδισιακά, αλλά ποια είναι στην πραγματικότητα η σεξουαλική τους συμπεριφορά; Ποιες είναι οι συνήθειές τους στο υγρό τους βασίλειο; Προτού καταλήξουν στο πιάτο μας, είχαν μια ζωή κι αυτά κάτω από τους μεγάλους, αστραφτερούς καθρέφτες της θάλασσας. Ο αχινός και ο κάβουρας, η καραβιδομάνα και ο αστακός, το μύδι και το στρείδι, η γαρίδα και ο αστερίας, ακόμη και τα φύκια έχουν μια σεξουαλικότητα, έχουν παραξενιές, κάνουν σκέρτσα. Ο πλέον κατάλληλος να αναπαραστήσει τον κόσμο τους αποδείχθηκε ο Ζαν-Πιερ Οτ, ένας λάτρης της αρμονίας της φύσης, γνωστός κυρίως από την τριλογία του «Τα πρωινά του κόσμου», μια ανάπλαση των μύθων για την αυγή του κόσμου.

Ηδονιστής, ο Ζαν-Πιερ Οτ αναζητεί στα μυθιστορήματά του τη χαρά της ζωής, τον αρχικό σπινθήρα που δημιουργεί τη σφοδρή επιθυμία της ζωής. Σε αυτό το βιβλίο μιλάει για τα θαλασσινά σαν να έχει ζήσει μαζί τους, παρατηρεί τις κινήσεις τους, τις ερμηνεύει, τις αποδίδει πότε σε ανυπομονησία, πότε σε φιλαρέσκεια, πότε σε ηδυπάθεια, πότε σε αρχοντιά. Κοινό χαρακτηριστικό τους: στον κόσμο των θαλασσινών, ο έρωτας έρχεται χωρίς να τον σκεφθείς ή να τον προσέξεις. Είναι μια διαδικασία μεθυστική που εξελίσσεται σε διάφορα στάδια, με ή χωρίς χορογραφίες, με ή χωρίς πέος, με ή χωρίς ακρωτηριασμούς.

Βουτάει ο Οτ στον κόσμο των θαλασσινών και ποτέ δεν περιγράφει μια ερωτική πράξη χωρίς να μας δώσει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, τους ήχους και τα χρώματα, τους φόβους και τους κινδύνους. Παρακολουθούμε έναν κάβουρα στα ρηχά να πλησιάζει το θηλυκό. «Τριγύρω, η θάλασσα λαμπυρίζει, οι γλάροι βγάζουν τις διαπεραστικές κραυγές τους, ο αφρός ξεδιπλώνει τον ποδόγυρό του, μέσα σε ένα λευκό κελάρυσμα που θυμίζει νερό μπουγάδας. Το βουητό, κοντινό και μακρινό ταυτόχρονα, ζαλίζει τις αισθήσεις τους, τώρα που τα νεύματα έχουν πάρει τέλος και που οι δύο σύντροφοι κοιτάζονται, άφωνοι κι ακίνητοι, σε μιαν ανάπαυλα πριν από την ερωτική έφοδο». Σε λίγο, «το αρσενικό σκαρφαλώνει από το πλάι πάνω στην αγαπημένη του πριν την καβαλικέψει κανονικά». Και να σκεφθεί κανείς ότι το καβούρι ως είδος δημιουργήθηκε κατά την περίοδο που η φύση δεν είχε προικίσει τα αρσενικά με πέος! Ανήκει σε ένα στάδιο της δημιουργίας του κόσμου που ο Οτ ονομάζει «γελοία παρένθεση». Οταν εφευρέθηκε το πέος, διευκολύνθηκαν τα πράγματα.

Από τις πιο απολαυστικές περιγραφές είναι αυτή της σουπιάς. Αντιλαμβάνεται κανείς τι σημαίνει «Είσαι μια σουπιά εσύ...». «Το βλέμμα της σουπιάς είναι φοβερό, σκεπτικό, βαθύ» λέει ο Οτ. «Αυτό αντικρίζουμε πρώτα και την ίδια στιγμή συνειδητοποιούμε ότι κάποιος μας παρακολουθεί. Μέσα απ' αυτά τα μεγάλα, χωμένα στις κόγχες τους μάτια, περνούν λάμψεις συγκίνησης, σχεδόν ανθρώπινες, εκφράσεις φευγαλέες έκπληξης ή φόβου, μέχρις ότου οι κόρες γίνουν παράξενα βαριές κι ατάραχες και διασταλούν κι άλλο στο λευκό τους φόντο». Στις σουπιές αρέσουν «οι ερωτικοί χοροί», «το βαλς του ζευγαρώματος». Στην ερωτική τους συνεύρεση υπάρχει δραματικότητα και μαγεία.

Ο Οτ απολαμβάνει να αποκαλύπτει τα καπρίτσια των θαλασσινών που μας συστήνει. Οι καραβιδομάνες και οι αστακοί, μας λέει, είναι οι μόνοι κάτω από τη θάλασσα που επιδίδονται στη λεγόμενη «ιεραποστολική στάση». Επίσης ζευγαρώνουν «ένστολοι», μέσα στο κλειστό τους όστρακο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι στερούνται ερωτικής απόλαυσης. «Ετσι θωρακισμένοι όπως είναι, τους θεωρούμε αδιαπέραστους, ψυχρούς, ανέραστους, αναίσθητους. Μέγα σφάλμα!». Στο τέλος η πράξη ολοκληρώνεται και πάλι χωρίς πέος και «στη διείσδυση χρησιμοποιούνται τα πόδια, όπως το μαχαίρι και το πιρούνι πάνω από ένα αγαπημένο έδεσμα, κι ανασύρουν το σπέρμα με μια κίνηση σίγουρη, σαν να οδηγούνται από κάποια υπόδειξη του θηλυκού». Τα στρείδια πάλι αναπαράγονται μόνα τους, χωρίς καν να βγουν από το όστρακό τους, αφού έχουν αρσενική και θηλυκή φύση εκ περιτροπής μέσα τους. Ερμαφροδιτισμός, παρτούζες, τα πάντα εξαγνίζονται μες στον βυθό.

Ο Οτ μεταγγίζει μια συγκίνηση ανθρώπινη στον κόσμο της θάλασσας. Ζαλίζει κι αυτός τις αισθήσεις μας σαν τον κάβουρα. Στο τέλος του βιβλίου, ο ίδιος παρασύρεται από όσα έχει παρατηρήσει και βυθίζεται σε ερωτική δίνη με τη σχεδόν άγνωστη σύντροφό του στην παραθαλάσσια τοποθεσία. Διότι τα θαλασσινά τον δίδαξαν ότι «ακόμη κι ο φευγαλέος έρωτας καταφέρνει να εγγράψει τα πλάσματα στην αιωνιότητα που ενυπάρχει στη στιγμή με την ευρύτερη έννοια της λέξης».




ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 19-08-2001