Οι πεταλούδες της Ελλάδας

Συχνά εμφανίζονται πολύτιμες συμβολές που αφορούν την πανίδα και τη χλωρίδα της χώρας μας. Μολονότι υπάρχουν διαθέσιμες αρκετές πληροφορίες για φυτά και μεγαλύτερα ζώα όπως τα πουλιά, λίγα γνωρίζουμε για τις πεταλούδες. Τώρα όμως όχι μόνο μπορούμε να μάθουμε περισσότερα γι' αυτές αλλά και να τις δούμε σε όλη τους τη «φυσική» μεγαλοπρέπεια.

Η αίσθηση του φυσιοδίφη «παλαιάς μορφής» δεν άλλαξε. Απλώς «εκσυγχρονίστηκε» και έτσι σήμερα προτιμά να φωτογραφίζει μια πεταλούδα, ειδικά με τις νέες τερατώδεις φωτογραφικές μηχανές, αντί να την αιχμαλωτίζει με την απόχη και αφού την ξεράνει να την καρφιτσώσει σε μια προθήκη. Ο «πεταλουδοσυλλέκτης» με την απόχη που τρέχει πίσω από μια πεταλούδα ήταν κοινή εικόνα στο παρελθόν. Η οποία αφορά ­μη σας φανεί περίεργο­ αναρίθμητο αριθμό ατόμων, που στον ελεύθερο χρόνο τους μελετούν αγριολούλουδα, πουλιά, πεταλούδες και γενικά «ό,τι πετάει, κολυμπάει ή περπατάει».


Όταν ήμουν νεότερος νόμιζα ότι ο φυσιοδίφης που καταναλώνει άπειρες ώρες μελετώντας λουλούδια, ζουζούνια, νυχτερίδες, κουκουβάγιες και αστέρια ήταν είδος εν ανεπαρκεία στη χώρα μας. Φυσικά είχα κάνει λάθος μια και ­απλούστατα­ δεν υπήρχαν γι' αυτούς τα αναρίθμητα βήματα παρουσίασης που είναι κάτι κοινό σε άλλες χώρες και κυρίως γλώσσες. Εχοντας τη δυσκολία του μικρού αναγνωστικού κοινού στην ελληνική γλώσσα δεν ήταν εύκολο να «εξωτερικεύσουν» και να δημοσιοποιήσουν τόσο τα ευρήματα όσο και το πάθος τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το κλασικό πλέον βιβλίο του (Έλληνα) Μπάουμαν για την «Ελληνική χλωρίδα στον μύθο, την τέχνη και τη λογοτεχνία» πρώτα κυκλοφόρησε στη γερμανική γλώσσα και στη συνέχεια μεταφράστηκε στη χώρα μας.


Τα πράγματα όμως αλλάζουν προς το καλύτερο. Η γενικότερη γοητεία που ασκεί η μελέτη της πανίδας και της χλωρίδας οδήγησε σε σειρά πολυτελών λευκωμάτων, η έκδοση των οποίων στηρίζεται στον σχετικά νέο θεσμό των χορηγιών. Έτσι σήμερα διαθέτουμε εξαιρετικές εκδόσεις για τους υγρότοπους, τα δέλτα των ποταμών, τα φυτά του Ολύμπου, τα πουλιά και πολλά άλλα.


Για τις πεταλούδες όμως της χώρας μας λίγα πράγματα ήταν γνωστά. Δεν αναφέρομαι προφανώς στις ειδικές δημοσιεύσεις των, ας μου επιτραπεί ο νεολογισμός, πεταλουδολόγων και, ας γίνουμε σοβαρότεροι, των εντομολόγων.


Ο Λάζαρος Παμπέρης ζει στη Λάρισα και άρχισε να φωτογραφίζει πεταλούδες το 1983. Ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα όλες τις εποχές του έτους και επισκέφθηκε 1.156 τοποθεσίες, συχνά με τα πόδια και με διανυκτέρευση στο ύπαιθρο. Ως το 1990 είχε φωτογραφήσει 193 είδη πεταλούδων. Αργότερα συμπλήρωσε τα υπόλοιπα είδη ως τον αριθμό των 232.


Ο Λ. Παμπέρης, που στην αρχή «αυτοχρηματοδότησε» αυτή τη μνημειώδη θα έλεγα καταγραφή, είχε την τύχη να βρει προς το τέλος τον κατάλληλο και γενναιόδωρο χορηγό: το Ιδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.


Έτσι σήμερα έχουμε στα χέρια μας έναν τόμο με πολλές πληροφορίες αλλά πάνω από όλα με εξαίσια φωτογράφηση. Κάτι που με κάνει να έχω την απορία: Μήπως ο Λ. Παμπέρης είναι επαγγελματίας φωτογράφος με χόμπι τις πεταλούδες; Ο τόμος αυτός ουσιαστικά «αποθησαυρίζει» κάθε διαθέσιμη πληροφορία που αφορά τις πεταλούδες της χώρας μας. Και περιέχει ­αν είναι δυνατόν­ 1.174 έγχρωμες φωτογραφίες άψογης ποιότητας, 123 χάρτες εξάπλωσης, 232 διαγράμματα υψομέτρου όλων των ειδών καθώς και άλλα 37 σχήματα, χάρτες, πίνακες και διαγράμματα. Ομολογώ ότι όχι μόνο το ξεφύλλισα ξανά και ξανά αλλά σημείωσα και κάποιες εκπληκτικές πεταλούδες που κάθε τόσο τις έδειχνα στους φίλους μου. Με λίγα λόγια, ένα βιβλίο - απόλαυση. Ειδικά για τον μη ειδικό!


Ν. Σ. Μάργαρης
ΤΟ ΒΗΜΑ, 25-01-1998