Αρέθας ο Πατρεύς

H ανά χείρας μελέτη προέκυψε από την στόχευσή μας να αναδεί-
ξουμε μία σημαντική προσωπικότητα της βυζαντινής παράδοσης
που δεν έχει τύχει ιδιαίτερης ερευνητικής επιμελητείας και θα μπορούσαμε
να υποστηρίξουμε ότι ευρίσκεται στο περιθώριο των αναφορών, τόσο
από πλευράς τής Ιστορίας τής Φιλοσοφίας και της Θεολογίας όσο
και από πλευράς συμβολής της στην ανάπτυξη των συστηματικών
κλάδων τους. Πρόκειται για τον Αρέθα, επίσκοπο Καισαρείας,
μετέχοντα δραστικώς στον βίο τής Βυζαντινής αυτοκρατορίας
και εξαίρετον διανοητή, φιλόλογο και υπομνηματιστή, ο οποίος
εδραστηριοποιήθη κατά τον ένατο και τον δέκατο αιώνα, ιστορική
περίοδο ιδιαίτερης ανάπτυξης των γραμμάτων και των τεχνών.
Ο στόχος μας κατευθύνεται στο πώς μέσω ενός κειμένου τού Αρέθα θα
επιχειρήσουμε να διατυπώσουμε μία θεωρητική πρόταση ή ορισμένα
επιμέρους θεωρητικά σχήματα, λαμβάνοντας υπόψη το γενικότερο
συγγραφικό έργο του καθώς και τις χριστιανικές προκείμενές
του. Φέρουμε, επίσης, στο προσκήνιο τον πλούτο των προβλη-
ματισμών στους οποίους μπορούμε να οδηγηθούμε από το πε-
ριεχόμενο του κειμένου του υπό την ιδιότητα του υπομνηματι-
στικού πονήματος. Αλλά το κείμενο αυτό έχει και την ιστορική
κλίμακά του, την παραπέμπουσα στον Αριστοτέλη. Οι πραγματείες
τού εν λόγω Σταγειρίτη φιλοσόφου απησχόλησαν ιδιαίτερα την νεοπλα-
τωνική και την χριστιανική σκέψη και ήσαν τέτοιας έκτασης και ποιότητας
οι υπομνηματισμοί τους, ώστε να συγκροτήσουν μία εντυπωσιάζουσα
διαχρονική παράδοση, η οποία απέδειξε ότι έχει τόσο ιστορικό παραθετικό
όσο και συστηματικό συνθετικό περιεχόμενο.