Η χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας

Ένα ζεστό καλοκαιρινό βράδυ του 2015 πολλές χιλιάδες άνθρωποι της διπλανής πόρτας φώναξαν ένα σύνθημα που άλλοτε συναντούσε κάποιος κυρίως στους τοίχους των Εξαρχείων «Αλήτες-ρουφιάνοι-δημοσιογράφοι». Ήταν ένα γεγονός πρωτοφανές, μεγάλης μαζικότητας και η οργή κατευθυνόταν κυρίως προς τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς. Περίπου δυόμισι χρόνια αργότερα μια παγκόσμια έρευνα σε 38 χώρες καταδείκνυε πως οι Έλληνες έδειχναν τη μικρότερη εμπιστοσύνη για τα ΜΜΕ που τους ενημερώνουν. Αφορούσε το σύνολο των ΜΜΕ. Το μεγάλο πρόβλημα δεν περιορίζεται στη λειτουργία των Μέσων ή στις οικονομικές τους παραμέτρους, αλλά αφορά στην πληροφόρηση των πολιτών και στην ίδια τη Δημοκρατία.
Μέσα από 20+1 κεντρικές –και δεκάδες μικρότερες– ιστορίες κιτρινισμού, το βιβλίο επιχειρεί να δώσει απαντήσεις για τις εξαιρετικά αρνητικές επιδόσεις των ελληνικών ΜΜΕ. Τις συναντάμε στις άθλιες διαπομπεύσεις οροθετικών γυναικών. Σε μια τηλεοπτική εκπομπή που χαρακτήρισε αβάσιμα έναν πατέρα βιαστή της ανήλικης κόρης του και αυτός αυτοκτόνησε. Σε ρεπορτάζ για γεγονότα που δεν συνέβησαν ποτέ. Στα κανάλια που προανήγγειλαν τη σύλληψη μιας «τρομοκράτισσας» που δεν ήταν καν ύποπτη. Στην πανίσχυρη εφημερίδα που χαρακτήριζε «σκουληκιασμένο τομάρι» γνωστό μουσικοσυνθέτη. Τα ρεπορτάζ πολέμου που μεταδόθηκαν από μια ειρηνική περιοχή. Σε δεκατέσσερις ανύποπτους πολίτες που διάβασαν σε εφημερίδα πως είναι τρομοκράτες. Στα πτώματα των πρώτων σελίδων. Στους δημοσιογράφους που εκβίασαν για μερικά ευρώ. Άλλους που βούτηξαν τα χέρια τους στα μυστικά κονδύλια. Κάποιους τρίτους που προώθησαν την ομοφοβία και τον ρατσισμό και μερικούς ακόμα που πούλησαν φρούδες ελπίδες σε καρκινοπαθείς. Στους «τηλεβιασμούς» κατ’ εξακολούθηση. Στην αγωνία καναλαρχών να στηρίξουν με κάθε τρόπο τις πολιτικές τους επιλογές. Στον πολίτη που για 29 ολόκληρα χρόνια προσπαθεί να σβήσει το στίγμα του «τρομοκράτη», με το οποίο τον χαρακτήρισε μια εφημερίδα.
Ο Ignacio Ramone, ιστορικός διευθυντής της Le Monde diplomatique, έχει χαρακτηρίσει τα προϊόντα της δημοσιογραφίας της εποχής μας ως «μολυσμένη ενημέρωση». Μέσα από τις 20+1 ιστορίες κιτρινισμού ο Γιάννης Παντελάκης δικαιολογεί τον όρο αυτό.



Ο έμπειρος δημοσιογράφος θυμάται και καταγράφει αναλυτικά περιπτώσεις όπου η δημοσιογραφία «πυροβόλησε τα πόδια της». Είκοσι μία τρανταχτές περιπτώσεις που καταγράφει ο Γ.Παντελάκης στην χώρα μας κλόνισαν την εμπιστοσύνη των πολιτών στα μέσα ενημέρωσης. Μεταξύ αυτών είναι οι κολοσσιαίες εξαπατήσεις του πλατιού κοινού , όπως με το «νερό του Καματερού» και την «φραπελιά» , τα οποία δήθεν καταπολεμούσαν τον καρκίνο, βρώμικο παιχνίδι στο οποίο έπαιξαν μεγάλες και σοβαρές εφημερίδες της χώρας. Αναφέρεται επίσης στην προσπάθεια μιας μεγάλης κυριακάτικης εφημερίδας να παρουσιάσει μέσα από ένα κατασκευασμένο έγγραφο 14 ύποπτους «για τρομοκρατία» συνδεόμενους με την 17Ν. Δεν λείπουν οι προσπάθειες των τηλεοπτικών προσώπων να σπιλώσουν ανθρώπους, οικογένειες ή να δημιουργήσουν ενόχους, όπως ο πατέρας που αυτοκτόνησε όταν κατηγορήθηκε αδίκως για τον βιασμό της κόρης του. Καταγράφεται ακόμα η ιστορική μάχη εναντίον του αυριανισμού που ξεκίνησε ο Μάνος Χατζιδάκης για να βρει απέναντι του προβεβλημένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ , όπως η Μελίνα Μερκούρη και ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου. Καταγράφει ακόμα κρούσματα ομοφοβίας, ρατσισμού, ειδήσεις που δεν υπήρξαν ποτέ κ.τ.λ. Ένα χρήσιμο εργαλείο για να θυμηθούμε (ή για τους νεότερους να μάθουν) πώς φτάσαμε στην παρακμή του ελληνικού τύπου.
Γιάννης Ν. Μπασκόζος