Στη βασιλίδα του εξώστη

ΚΡΙΤΙΚΗ



Η φύση και το θείο είναι δύο από τους πόλους που ορίζουν την αναζήτηση της Παπαδάκη σε αυτό το έβδομο ποιητικό βιβλίο της. Μια φύση που αναδύεται μέσα από τους ατμούς της δημιουργίας φρέσκια και δροσερή, ονειρική, με όλους τους ζωογόνους χυμούς αλλά και τα σκοτεινά μυστικά της. Μια φύση που δημιουργήθηκε από μόνη της σχεδόν ­ η μαγεία αυτή είναι το θεϊκό στοιχείο, εκείνο που ορίζει την εξέλιξή της αλλά και τις τύχες του ανθρώπου που ζει υποταγμένος στις νομοτέλειές της.

Εξαιρετικά πυκνά και ευθύβολα, τα ολιγόστιχα ποιήματα της πρώτης ενότητας του βιβλίου (Τα πολύτιμα) κωδικοποιούν τη μεταφυσική παρατήρηση της ποιήτριας και δίνουν ζηλευτά αποστάγματα. Μέσα σε όλη αυτή την αποθέωση όμως του παγανισμού, αυτού του συμπαντικού, θα λέγαμε, έρωτα, τη ζωικότητα και τον αισθησιασμό της σκιάζει το πεπρωμένο, η θνητότητα που παίρνει σπαρακτικές διαστάσεις και ολοκληρώνεται στη δεύτερη ενότητα (Με παλαιότερη ψυχή). Εδώ η κατάσταση αλλάζει άρδην. Από τον εξώστη η ποιήτρια μπαίνει στο σπίτι, που δεν είναι τίποτε άλλο από μια παγίδα, ένα σκηνικό που φέρει πάνω του ολοκάθαρα τα αποκρουστικά σημάδια του χρόνου. Τα τριμμένα ρούχα, τα φθαρμένα τιμαλφή, η σκόνη στα έπιπλα, το αδειανό βλέμμα στα πορτρέτα των πεθαμένων οριοθετούν ένα ταξίδι επιτόπου, ένα ταξίδι η κατάληξη του οποίου είναι προδιαγεγραμμένη. Η ματιά της Παπαδάκη προσηλώνεται στις μικρές σπιτικές τελετουργίες με τις οποίες εξατμίζεται ανούσια ο χρόνος του καθενός από εμάς και οι οποίες δεν λειτουργούν παρά ως κάτοπτρα της κοινωνίας μας, συμπυκνώνοντας την αστική ματαιοδοξία και κενότητα.

Σε ένα απονενοημένο διάβημα η ποιήτρια προσπαθεί να τις υπονομεύσει, να τις τινάξει στον αέρα, να τους ξαναδώσει το πραγματικό νόημά τους. «Με κοραλλένιο στρίφωμα θα σας υποδεχτώ. / Κι απάνω στο χαιρετισμό θα με καταβροχθίσετε, / πρώτα οι καρποί των χεριών. / Αστή και δεν θ' αναδυθώ» λέει σε έναν μακάβριο ακκισμό της (Της ανθρωποφαγίας). Μα ο στοχασμός της πηγαίνει πέρα από το κοινωνικό επίπεδο. Εισχωρώντας ακόμη και στα μονοπάτια της ζωολογίας ή της φυσιολογίας, προσπαθεί να εξερευνήσει τα ακρότατα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτή την ενδιαφέρει από κάθε άποψη. Το μεγάλο ρεύμα του υπαρξισμού είναι ουσιαστικά εκείνο που αρδεύει γόνιμα και σταθερά ολόκληρη την ποίησή της.

Δημήτρης Χουλιαράκης, ΤΟ ΒΗΜΑ, 17-01-1999