Εσωτερικός και εξωτερικός έλεγχος ανωνύμων εταιρειών

Το σύγγραμμα αυτό αποτελείται ουσιαστικά από τρία μέρη. Το δεύτερο ασχολείται με το κλασσικό και ευρύτατα γνωστό είδος του Εξωτερικού-οικονομικού ή λογιστικού ελέγχου των Εταιρειών, σε συνδυασμό με τον Εσωτερικό Έλεγχο, γιατί η μεθοδολογία Εξωτερικού Ελέγχου που αναπτύσσεται είναι αυτή της «Αξιολόγησης του συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου της επιχείρησης».



Στην παρούσα δεύτερη έκδοση γίνονται αναφορές, όπου αυτό κρίθηκε απαραίτητο, στα ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ. Ο λόγος γι’ αυτές τις αναφορές είναι το γεγονός ότι οι Ανώνυμες Εταιρίες με μετοχές εισηγμένες σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά, για τις διαχειριστικές χρήσεις που αρχίζουν μετά την 31η Δεκεμβρίου 2004, υποχρεούνται να καταρτίζουν και δημοσιεύουν τις οικονομικές τους καταστάσεις σύμφωνα με τα ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ. Τα πρότυπα αυτά επιβλήθηκαν από Κανονισμούς του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κανονισμοί που υιοθετήθηκαν με ειδική νομοθεσία και από την Ελλάδα.

Το πρώτο μέρος ασχολείται με τον Εσωτερικό Έλεγχο, που μέσα στα πλαίσια της Εταιρικής Διακυβέρνησης, η εφαρμογή του είναι υποχρεωτική για τις Ανώνυμες Εταιρείες, με μετοχές εισηγμένες σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά καθώς και για άλλες εταιρείες όπως Τράπεζες κ.λπ.

Το τρίτο μέρος, αναφέρεται σε νεώτερα είδη ελέγχου από άποψη χρονικής εμφάνισής τους αλλά και ολοκληρωτικής εξέλιξης των μεθόδων εφαρμογής τους, συγκεκριμένα τον Έλεγχο της διαχείρισης ή Έλεγχο της διοίκησης και τον Έλεγχο φυσικού περιβάλλοντος.
Ο Έλεγχος της διαχείρισης ή Έλεγχος της διοίκησης είναι ένα είδος ελέγχου που αφορά κυρίως στην Στρατηγική της επιχείρησης, την λήψη απόφασης, και την συνάφεια που υπάρχει μεταξύ στόχων και αποφά¬σεων. Ασχο¬λείται ακόμη με την αποτελεσματικότητα της εφαρμοσμένης διαχεί¬ρι¬σης στην επιχείρηση. Αξιολογεί κυρίως με ποιοτικά και όχι με ποσοτικά κριτήρια, γι’ αυτό ίσως το λόγο η μεθοδολογία του δεν έχει οριστικοποιηθεί, και αποτελεί ακόμη αντικείμενο μελέτης και έρευνας. Η μεθοδολογία που προτείνεται σ’ αυτό το σύγγραμμα είναι γενική και περιγραφική και σύμφωνη με τα γαλλικά δεδομένα για τον έλεγχο αυτό. Στο αντίστοιχο κεφάλαιο εκφράζεται περισσότερο ένας προβληματισμός, που είναι όλων των ειδικών ξένων επιστημόνων, σε σχέση με τα μέσα-εργαλεία και με τις μεθόδους διενέργειας του ελέγχου.


Ο Έλεγχος φυσικού περιβάλλοντος άρχισε πρόσφατα να εφαρμόζεται στην Ελλάδα σε εθελοντική βάση και η μεθοδολογία του είναι τυποποιημένη από τα διεθνή και κοινοτικά πρότυπα ISO 14001, ΕΜΑS και τελευταία από το SEΑ. Δεδομένου ότι η τελική έκφραση, κάθε είδους ελέγχου, είναι η παραγωγή και κοινοποίηση μιας αντίστοιχης πληροφορίας, και ότι για το κλασσικό είδος του Εξωτερικού Ελέγχου η πληροφορία αυτή παράγεται μέσω και από το λογιστικό σύστημα της επιχείρησης, ο ευρύτερος προβληματισμός που εκφράζεται, για τα νέα είδη ελέγχου, είναι αν το υπάρχον λογιστικό σύστημα μπορεί να παράγει πληροφορία για ποιοτικά και κατ’ ανάγκη μη μετρήσιμα μεγέθη, που είναι αυτά των κριτηρίων του Ελέγχου της διαχείρισης και του κατ’ επέκταση ελέγχου φυσικού περιβάλλοντος.

Ένας ακόμη προβληματισμός για τα πιο πάνω σύγχρονα είδη ελέγχου είναι το κατά πόσο και πώς μπορεί να ποσοτικοποιηθούν τα ποιοτικά κριτήρια και αποτελέσματα που οι έλεγχοι αυτοί εισάγουν. Με τον προβληματισμό αυτό δεν ασχολείται το παρόν σύγγραμμα.