Πριν τη θεωρία

Έχοντας βασικό μέλημα στην επιστημονική μας έρευνα την αξιοποίηση των επιστημονικών πορισμάτων των επιστημών της Γραμματολογίας, και ειδικότερα της Γλώσσας, για τη μελέτη του ελληνικού βιβλικού λόγου, ειδικά της Καινής Διαθήκης, διαπιστώσαμε πολλές φορές ότι, οι εκκλησιαστικοί πατέρες ερμηνευτές της Αγίας Γραφής έχουν προηγηθεί, και έχουν προλάβει κατά πολύ αυτό το έργο. Στα έργα τους, ερμηνευτικά και μη, εφαρμόζουν με σοφία και τέχνη τις άρτιες για την εποχή τους γραμματικές και φιλολογικές γνώσεις τους στην ερμηνεία του ιερού κειμένου και ακολουθούν επιλεκτικά αρχές και κανόνες της τότε φιλοσοφίας για την ερμηνεία και τη γλώσσα.
Το γεγονός έχει μελετηθεί από πατρολόγους και φιλολόγους ερευνητές και έχει συχνά τονισθεί από τους βιβλικούς ερμηνευτές. Εκείνο που μέχρι στιγμής δεν έχει επισημανθεί και αναδειχθεί τεκμηριωμένα είναι ότι οι πατέρες ερμηνευτές συχνά προλαμβάνουν νεότερες θεωρητικές αρχές της ερμηνείας, που διατυπώθηκαν πολύ αργότερα από την εποχή τους, και προηγούνται σε ερμηνευτικές εφαρμογές της γλωσσικής ανάλυσης, που διαμορφώθηκαν πολύ μεταγενέστερα. Τούτο, κατά τη γνώμη μας, αποτελεί ένα σημείο που αξίζει να μελετηθεί ιδιαίτερα, όχι μόνο διότι σημειώνει μία αξιοπρόσεκτη προδρομική, ιστορικά και ειδολογικά, περίπτωση, αλλά και διότι προσφέρει μία δυνατότητα ανανέωσης και εμβάθυνσης στην πράξη της ερμηνείας και στη θεωρία της ερμηνευτικής της Καινής Διαθήκης. Στο παρόν έργο παρουσιάζονται συγκεκριμένα παραδείγματα πατερικής ερμηνευτικής, που προσομοιάζουν με μεθόδους ανάλυσης κειμένων, τις οποίες ανέπτυξε στον μεν φιλολογικό χώρο η Θεωρία της Λογοτεχνίας, αντίστοιχα δε στον θεολογικό χώρο η Ερμηνευτική της βιβλικής εξήγησης. Πρόκειται για μία μελέτη πρωτίστως βιβλικής ερμηνευτικής, καθώς απαιτεί την ειδική γνώση των συγχρόνων μεθόδων ανάλυσης του βιβλικού κειμένου, με τις οποίες παραβάλλονται οι μέθοδοι της πατερικής ερμηνευτικής.