Ο Κοινός Λόγος ΙΙ

Ο κοινός λόγος αίσθημα και μετάδοση άμεση, πράξη συνηθισμένη, τέλεια: γεμίζεις ένα ποτήρι νερό, πίνεις ή προσφέρεις, περνά το λεωφορείο, σταματά, μπαίνεις. Έτσι απλά, τέλεια, θυμάσαι ιστορίες, περιστατικά, μεγάλα, μικρά και παραμικρά, με λόγια κοινά μια ζωή, πολλές ζωές, εποχές ολόκληρες ζωντανεύουνε, βρίσκουνε θέση κοντά στη δική μας για λίγο διάστημα, κάποτε για πάντα.

Η Έλλη Παπαδημητρίου (Σμύρνη 1906 - Αθήνα 1993), είχε αρχίσει να συγκεντρώνει μουσικά ακούσματα, λαϊκές αφηγήσεις, προφορικές μαρτυρίες και προσωπικές καταγραφές γεγονότων πριν από το 1930. Πρωτοδημοσιεύει όμως μέρος της δουλειάς αυτής το 1964 και συνεχίζει μέχρι το 1979, για λόγους πολιτικούς και κοινωνικούς κατά τρόπο "ανώμαλο", όπως παρατηρεί η ίδια σε έναν από τους προλόγους της: Η ανωμαλία στην έκδοση έχει σχέση με τις "ανωμαλίες" που ξέρομε: παράνομα κόμματα, κρυμμένα χαρτιά κλπ. όσο κυβερνούσανε καθαρές ή μικτές φασιστικές εξουσίες. Ωστόσο και τα περιστασιακά και άνισα τούτα κείμενα συναρμολογούνε σωστά την εποχή τους, το πάθος και το κλίμα της, τον ταπεινό, καθημερινό και τον κορυφωμένο ηρωισμό. Καθώς τον αποτυπώνουν κοινοί άνθρωποι με το λόγο τους, τον είπαμε και αυτόν κοινό, ένα μέσο ζωντανό για ζωντανή μετάδοση.

Η νέα αυτή έκδοση του Κοινού Λόγου σε τρεις αναδιαρθρωμένους τόμους εγκαινιάζει τη σειρά «Παρ' ολίγον Άπαντα» της Έλλης Παπαδημητρίου στις εκδόσεις «Ερμής», και περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:

Πρώτος τόμος: Πρώτος πόλεμος
Δεύτερος πόλεμος
Δεύτερος τόμος: 1941-1945
1945-1950
Τρίτος τόμος: Δεκαετία 1942-1950 (κείμενα Αντίστασης)
Ακούμε τη φωνή σου πατρίδα (κείμενα Αντίστασης)
Της ειρηνικής ζωής (Δεκαετία 1930-1940, δεκαετία 1965-1975, Αχρονολόγητα)

Περιεχόμενα 2ου τόμου:

1. Συννεφιασμένες μέρες
2. Έτσι πέρασα τον πρώτο χρόνο της Κατοχής
3. Το κρέας έφυγε, μείναμε αρμαθιασμένα κόκαλα
4. Οι πείνες είχαν σφίξει πολύ
5. Για την Ελεύθερη Ελλάδα
6. Μάταιες όμως οι προσπάθειές μας, τουφεκίσανε πέντε
7. Το βράδυ ο ύπνος μας ήταν ανήσυχος
8. Έπειτα το μάθαμε
9. Δε θα καταπονέσουμε ποτές το αντάρτικο
10. Δεν είχε το αντάρτικο μόνιμα γιατάκια
α. Μα ποιος δεν ελπίζει όσο του μένει πνοή
β. Είχε φυράνει εκείνος ο κοτζάμ άντρας
11. Ένας αχός σαν αέρας
12. Το νυχτοπούλι της γειτονιάς
13. Όσο σκοτεινιάζει ζωηρεύει το παζάρι
14. Θυμάμαι μαγειρέψαμε φακή
15. Γεράσιμος Γιαουρτάς
16. ...ετών 16
17. Για ένα κρυμμένο ραδιόφωνο
18. Όξω απ' το χωριό Καστανιά
19. Μεταμφιεσμένοι σαν καραβάνι βλάχικο
20. Καλός αγωνιστής ο Έχτορας, Νίκος Γεωργιάδης τ' όνομά του
21. Η αγαπημένη μας Πολιτεία δε στερήθηκε το φως
22. Πού πάμε; Γιατί ξεκινήσαμε;
23. Έχασα τα λογικά μου και το δρόμο
24. Λίγα τα λόγια του
25. Έτσι χάσαμε χιλιάδες πατριώτες
26. Δράση ανατρεπτική
27. Στο λόγγο κάναμε τη μοιρασιά
28. Όσους ζούνε να κλαίτε
α. Οι νύχτες καρφώνουνε
β. Η πιο καλή του φορεσιά
γ. Παιδί μ' γιατί σ' ανάλλαγο / στο αίμα βουτημένο
δ. Ανάργια τέτοια παλικάρια
ε. Μα το μαλλί του ως τις πλάτες σαν αρχάγγελος
29. Αφού αγαπούσε τόσο τ' αντάρτικο, χαλάλι του
α. Άνοιξε τη χούφτα σου, συντροφάκι
β. Ο Μανόλης έπεσε μιαν αυγή σ' ενέδρα
γ. Εμάς οι σκύλοι δε μας γαυγίζανε
δ. Ο άγνωστος ήρωας
ε. Ο κλοιός στενεύει, παραδοθείτε
στ. Παρά να τις φάνε τ' αποσπάσματα
ζ. Μπράβο, είσαι παλικάρι και τη νίκησες τη γριά
30. Κρατούμενος υιός συμμορίτου 9 μηνών
31. Χαλάλι και συ κάνε τα για το κόμμα
32. Ο ήλιος σκοτεινιαστός, βουρκωμένος φαίνεται, με χαιρέτησε
33. Η Μακρόνησο είναι πλαζ όχι κάτεργο
34. Εντέλλεται ο διοικητής
35. Εντροπή και ασέβεια
36. Και πάλι ξήλωνε το μυαλό της, έκοβε την επαφή
37. Τα μάτια του λάμπανε. Τα δικά μου τρέχανε
38. Αχ γιόκα μου εσύ 'σαι;