Ο Κοινός Λόγος ΙΙΙ

Ο κοινός λόγος αίσθημα και μετάδοση άμεση, πράξη συνηθισμένη, τέλεια: γεμίζεις ένα ποτήρι νερό, πίνεις ή προσφέρεις, περνά το λεωφορείο, σταματά, μπαίνεις. Έτσι απλά, τέλεια, θυμάσαι ιστορίες, περιστατικά, μεγάλα, μικρά και παραμικρά, με λόγια κοινά μια ζωή, πολλές ζωές, εποχές ολόκληρες ζωντανεύουνε, βρίσκουνε θέση κοντά στη δική μας για λίγο διάστημα, κάποτε για πάντα.

Η Έλλη Παπαδημητρίου (Σμύρνη 1906 - Αθήνα 1993), είχε αρχίσει να συγκεντρώνει μουσικά ακούσματα, λαϊκές αφηγήσεις, προφορικές μαρτυρίες και προσωπικές καταγραφές γεγονότων πριν από το 1930. Πρωτοδημοσιεύει όμως μέρος της δουλειάς αυτής το 1964 και συνεχίζει μέχρι το 1979, για λόγους πολιτικούς και κοινωνικούς κατά τρόπο "ανώμαλο", όπως παρατηρεί η ίδια σε έναν από τους προλόγους της: Η ανωμαλία στην έκδοση έχει σχέση με τις "ανωμαλίες" που ξέρομε: παράνομα κόμματα, κρυμμένα χαρτιά κλπ. όσο κυβερνούσανε καθαρές ή μικτές φασιστικές εξουσίες. Ωστόσο και τα περιστασιακά και άνισα τούτα κείμενα συναρμολογούνε σωστά την εποχή τους, το πάθος και το κλίμα της, τον ταπεινό, καθημερινό και τον κορυφωμένο ηρωισμό. Καθώς τον αποτυπώνουν κοινοί άνθρωποι με το λόγο τους, τον είπαμε και αυτόν κοινό, ένα μέσο ζωντανό για ζωντανή μετάδοση.

Η νέα αυτή έκδοση του Κοινού Λόγου σε τρεις αναδιαρθρωμένους τόμους εγκαινιάζει τη σειρά «Παρ' ολίγον Άπαντα» της Έλλης Παπαδημητρίου στις εκδόσεις «Ερμής», και περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:

Πρώτος τόμος:
Πρώτος πόλεμος
Δεύτερος πόλεμος

Δεύτερος τόμος:
1941-1945
1945-1950

Τρίτος τόμος:
Δεκαετία 1942-1950 (κείμενα Αντίστασης)
Ακούμε τη φωνή σου πατρίδα (κείμενα Αντίστασης)
Της ειρηνικής ζωής (Δεκαετία 1930-1940, δεκαετία 1965-1975, Αχρονολόγητα)

Περιεχόμενα τρίτου τόμου:

ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1942-1950
1. Φόβος δεν μας διακρίνει, δεν νιώθουμε
ένοχους τους εαυτούς μας
2. Οι Γερμανοί έρχονται οι Γερμανοί
3. Για να 'ρθει η καρδιά στη θέση της
α. Στην Αποθήκη του Καψάλη
β. Μωρέ μέλι έχει αυτή η πόρτα
γ. Το πάρτι της Αλληλεγγύης είχε σωθεί
4. Τ' είναι ο πόλεμος
5. Αυτά τραβάγαμε απ' τον εκφυλισμένο κόσμο
6. Νερό και καλαμποκάλευρο ανάλατο, ανάλαδο
7. Ναπολέων Σουκατζίδης
8. Για το πάτωμα νοιάστηκε κι όχι για μένα
9. Κοιταχτήκαμε. Ήμασταν και οι εξ της σπηλιάς ζωντανοί
10. Ήμουνα σχεδόν παιδί στα χρόνια και στην εμφάνιση
ΑΚΟΥΜΕ ΤΗ ΦΩΝΗ ΣΟΥ ΠΑΤΡΙΔΑ
11. Άξαφνα μας ήβρε ο Πόλεμος άξαφνα τελείωσε
12. Τράβηξα που λένε της ελιάς τα φαρμάκια
13. 1944, χρόνος σημαδεμένος με σταυρό
14. Όπου παρουσιαστούμε μας διώχνουνε
15. Αχ μια φλέβα της ζωής του να του 'χει μείνει Παναΐτσα μου αχ
16. Μη στενοχωριέσαι, Τασία, μου λέει
17. Με την ψυχή εμείναμε
18. Απειλή εσωτερικού εχθρού
19. Το 'να πόδι στο σπίτι μας τ' άλλο στο βουνό
20. Από φυλακή σε φυλακή τον τραβούνε
21. Τα καλύτερα παλικάρια βαρυποινίτες
22. Εκείνος ο παλίκαρος, ο φεγγαροπρόσωπος
23. Είμαστε πέντε απ' την οικογένειά μας καταζητούμενοι και κρατούμενοι
24. Τι δύναμη κάνει ο απελπισμένος
25. Γι' αυτούς να πείτε και να γράψετε, ό,τι πούμε είναι λίγο
26. Γιατί όση πίκρα και αν έχει ο άνθρωπος προσπαθεί και να ζήσει
27. Στο όνομα της αδελφικής μας αγάπης και της αγωνιστικής μας ενότητας
Της ειρηνικής ζωής
α) ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1930-1940
28. Ο κυρατζής
29. Το όργανον της Θείας Δίκης
β) ΑΧΡΟΝΟΛΟΓΗΤΑ
30. Το προξενιό
31. Πίσω απ' τον ήλιο
32. Πανηγύρια στη Μυτιλήνη
α. Ακόμα και τα πεύκα χαμογελάνε από την ομορφιά
β. Η ακατάδεχτη
33. Τίποτα δεν είμαστε
34. Τον άνθρωπο τον είχανε χειρότερο από ζώο
γ) ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1965-1975
35. Ακόμα και τη θάλασσα τη μάγευε
36. Καθένα με την τύχη του
37. Πε πως μας κλότσησε
38. Ποτέ δεν θα σε ξεχάσω Μαράκι μου γλυκό
39. Μήπως εγώ φταίω, ας κάνω υπομονή