Καλλίπολη 1915

Τα Δαρδανέλια, η θαλάσσια δίοδος που οδηγεί από το Αιγαίο πέλαγος στην Προποντίδα και στην Κωνσταντινούπολη, είχαν αναγνωρισμένη στρατηγική σημασία ήδη από τα αρχαία χρόνια. Το 1914, με την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, απέκτησαν ακόμα μεγαλύτερη σπουδαιότητα, επειδή η Οθωμανική Αυτοκρατορία συντάχθηκε με τις κεντρικές δυνάμεις (Γερμανία και Αυστροουγγαρία), διακόπτοντας την επικοινωνία των Αγγλογάλλων με τους συμμάχους τους Ρώσους. Οι ατυχίες των τελευταίων στο ανατολικό μέτωπο και η ανάγκη άμεσης στήριξής τους, οδήγησαν στην απόφαση της εκστρατείας για τη διάνοιξη των Στενών.

Η συμμαχική επίθεση, αρχικά με ισχυρές ναυτικές δυνάμεις, και στη συνέχεια με τη διεξαγωγή μιας χερσαίας εκστρατείας στη χερσόνησο της Καλλίπολης, διήρκεσε σχεδόν 11 μήνες (Φεβρουάριος 1915-Ιανουάριος 1916), και έφερε αντιμέτωπους περίπου μισό εκατομμύριο άνδρες των Συμμάχων και άλλους τόσους από την πλευρά των Τούρκων, σε έναν ανηλεή αγώνα επιβίωσης και επικράτησης.
Στις σκληρές εκείνες μάχες αναδείχθηκε πάνω απ’ όλα η γενναιότητα που επέδειξαν όλοι οι μαχητές, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί που στελέχωναν τις μονάδες ANZAC, Γάλλοι, Βρετανοί και Ινδοί που στελέχωναν τις άλλες μονάδες των Συμμάχων, αλλά και οι Τούρκοι που τους αντιμετώπισαν, οι οποίοι πολέμησαν υπέρ μιας πατρίδας που ένιωθαν ότι πλέον διέτρεχε τον έσχατο κίνδυνο. Ολοι εκείνοι οι πολεμιστές έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους, κάτι που δεν έπραξαν στον ίδιο βαθμό πολλοί από τους ανώτατους διοικητές, κυρίως των Συμμάχων, που υπήρξαν σαφώς κατώτεροι των περιστάσεων.

Η θλιβερή κατάληξη της φιλόδοξης εκστρατείας των Συμμάχων ήταν η ταπεινωτική αποχώρησή τους από την Καλλίπολη, με καταρρακωμένο ηθικό, χωρίς να έχουν επιτύχει κανέναν από τους στόχους που είχαν θέσει. Η σύγκρουση εκείνη είχε επίσης ως συνέπεια την εμπέδωση της εθνικής ταυτότητας Αυστραλών και Τούρκων, καθώς και την πολιτική εμπλοκή που οδήγησε την Ελλάδα στον εθνικό διχασμό.