Διαβαλκανικά ιστορικά δοκίμια Ι

Ο τόμος των ''Διαβαλκανικών Ιστορικών Δοκιμίων'' αναφέρεται σε ένα από τα πιο σπουδαία κεφάλαια της ιστορίας των Βαλκανικών λαών, στις διαβαλκανικές δηλαδή σχέσεις, που επικράτησαν στη Χερσόνησο του Αίμου, από την κάθοδο των Σλάβων και τη δημιουργία των πρώτων εθνικών κρατών ως την εμφάνιση των Οθωμανών κατά τα μέσα του 14ου αιώνα. Με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια εξετάζονται: η κάθοδος και η εγκατάσταση των Σλάβων και των Βουλγάρων στη Χερσόνησο του Αίμου και η βαθμιαία συγχώνευση των δευτέρων από το υπέρτερο αριθμητικά σλαβικό στοιχείο. Στη συνέχεια δίνεται με συντομία η πρώιμη ιστορία των Αλβανών, των Κροατών, των Ρουμάνων, των Ρώσων, των Σέρβων και Σλοβένων και υπογραμμίζεται ο ρόλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας για τον εκχριστιανισμό των λαών αυτών. Εκτίθενται επίσης τα φιλόδοξα σχέδια των Βουλγάρων ηγεμόνων Συμεών και Σαμουήλ να κατακτήσουν το Βυζάντιο και αναλύονται οι λόγοι της αποτυχίας τους. Στο τέλος του βιβλίου ο συγγραφέας του αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος στον αδυσώπητο αγώνα ανάμεσα στον Σέρβο ηγεμόνα Στέφανο Ντουσάν και τους Βυζαντινούς για την κυριαρχία στη Χερσόνησο του Αίμου.
Ο Ιωάννης Α. Παπαδριανός είναι αναπληρωτής καθηγητής της Βαλκανικής Ιστορίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Είναι τακτικό μέλος πολλών ελληνικών και ξένων επιστημονικών εταιρειών, καθώς και επιστημονικός συνεργάτης ξένων ερευνητικών ιδρυμάτων. Εχει πάρει μέρος σε πολλά διεθνή και πανελλήνια συνέδρια και έχει γράψει αρκετές μελέτες. Τα δημοσιεύματά του, που ανέρχονται σε 73, αναφέρονται στις σχέσεις ανάμεσα στους Ελληνες και στους υπόλοιπους Βαλκανικούς λαούς κατά τους μέσους και νεότερους ρόνους.




ΚΡΙΤΙΚΗ



Στην καλλιέργεια και προαγωγή της γνώσης μας για τα Βαλκάνια και τους βαλκανικούς λαούς συμβάλλει, με τρόπο ευμέθοδο και συστηματικό, το νέο βιβλίο του Ιωάννη Παπαδριανού, βαλκανιολόγου και καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Πανεπιστημίου Θράκης, που περιλαμβάνει πρόλογο, δεκαεπτά επιστημονικά μελετήματα και σχετική βιβλιογραφία.

Η θεματολογία των μελετημάτων (ορισμένα απ' αυτά έχουν ήδη δημοσιευθεί, με συνοπτικότερη όμως μορφή, σε περιοδικά και εφημερίδες) είναι ήδη ενδεικτική της φυσιογνωμίας του τόμου: η κάθοδος και η εγκατάσταση των Σλάβων και των Βουλγάρων στη Χερσόνησο του Αίμου· η βαθμιαία συγχώνευση των Βουλγάρων από το υπέρτερο αριθμητικά σλαβικό στοιχείο· η ίδρυση των πρώτων εθνικών κρατών των Κροατών, των Ρουμάνων, των Σέρβων και των Σλοβένων· ο ρόλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στον εκχριστιανισμό και στον εκπολιτισμό των λαών αυτών· το πρόβλημα της εθνογένεσης των Αλβανών· τα φιλόδοξα σχέδια των βουλγάρων ηγεμόνων Συμεών και Σαμουήλ να κατακτήσουν το Βυζάντιο και τα αίτια της αποτυχίας τους· η ιστορική πορεία των Αλβανών ως τα μέσα του 14ου αιώνα· ο αδυσώπητος αγώνας ανάμεσα στον σέρβο ηγεμόνα Στέφανο Ντουσάν και στους Βυζαντινούς για την κυριαρχία στη Χερσόνησο του Αίμου κ.ά.

Οι σημειώσεις του τόμου τεκμηριώνουν τα σχετικά θέματα. Παράλληλα γίνεται χρήση και βαλκανικής βιβλιογραφίας, κάτι που δυστυχώς ακόμη σπάνια συναντούμε σε ελληνικές μελέτες. Τα κείμενα είναι καλογραμμένα και κατανοητά, όπως άλλωστε συμβαίνει και με τις άλλες εργασίες του συγγραφέα.

Όπως είναι ευνόητο, τα ιστορικά γεγονότα συνεξετάζονται με ζητήματα εθνικής συνείδησης και πολιτισμικής ταυτότητας, που τόσο έχουν απασχολήσει τους λαούς της Χερσονήσου του Αίμου αλλά και τους ειδικούς ερευνητές.

Ο πρώτος αυτός τόμος πλαισιώνεται από οκτώ εικόνες και έξι χάρτες, ενώ ο καλός Εκδοτικός Οίκος των Αδελφών Κυριακίδη, της Θεσσαλονίκης, έχει επιμεληθεί με προσοχή την καλαίσθητη έκδοση.



ΜΗΝΑΣ ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 03-10-1999