Η απαγορευμένη εικόνα

Ο Ζαχαριάδης πάλεψε αναμφίβολα ως το τέλος. Ώς την ημέρα που τον βρήκαν με τη θηλιά στο λαιμό. Αλλά ποιοί ήταν εκείνοι που απαιτούσαν την χωρίς όρους υποχώρησή του, μια «δήλωση μετανοίας»;
Ποιοί τον είχαν πλησιάσει τις τελευταίες μέρες της ζωής του και ποιοί είχαν περικυκλώσει το σπίτι του, μια μέρα πριν τον βρούν κρεμασμένο;
Έβαλε ο ίδιος τη θηλιά στο λαιμό του ή ο βρόγχος «σφίχτηκε» όταν ήταν πια νεκρός;
Οι απαντήσεις σ' αυτά και σε πολλά άλλα ερωτήματα, βρίσκονται καταχωνιασμένες στα αρχεία της Κα Γκε Μπε. Το μακρινό Σουργκούτ -το «βαθύ πηγάδι της Σιβηρίας», όπως το αποκαλούσε ο ηγέτης του ΚΚΕ- εξακολουθεί να κρύβει το μεγάλο μυστικό του. Όχι όμως για πάντα!





ΚΡΙΤΙΚΗ



Ο Αχιλλέας Παπαϊωάννου (Καλή Βρύση Καστοριάς, 1918), έφεδρος ανθυπολοχαγός του Ελληνικού Στρατού, αξιωματικός του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη και μετά τα δραματικά γεγονότα εξορίστηκε από την καινούργια ηγεσία του ΚΚΕ σε γκουλάγκ ως ζαχαριαδικός. Πέρασε από τρεις δίκες με την κατηγορία του «αλήτη» και του «χούλιγκαν», όπως όλοι οι αντιφρονούντες στην ΕΣΣΔ εκείνη την εποχή, και ήταν από τους ελάχιστους που επισκεπτόταν τον εξόριστο Ζαχαριάδη στο Σουργκούτ της Σιβηρίας. Στην εξαιρετικού ενδιαφέροντος μαρτυρία του Η απαγορευμένη εικόνα αφηγείται την έξοδο των ηττημένων ανταρτών από την Ελλάδα και την άφιξή τους στην Τασκένδη. Εκεί έζησε τη μεγαλύτερη απογοήτευσή του ως κομμουνιστής, εκεί διαψεύστηκαν όλα τα επαναστατικά του όνειρα, γεγονός που το 1989, μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, τον έφερε στον συνδυασμό του ΠαΣοΚ στον Νομό Καστοριάς.

Η αφήγησή του, που έχει τη γοητεία της προσωπικής μαρτυρίας, ενίοτε θυμίζει αστυνομικό μυθιστόρημα καθώς αποκαλύπτει τις σοβιετικές συνωμοσίες κατά του Ζαχαριάδη, τις τρεις απόπειρες δολοφονίας του, τον «χορό των σπαθιών» στην Τασκένδη, τις συμπλοκές ανάμεσα σε «φιλοσοβιετικούς» και «ζαχαριαδικούς» (ένας έφαγε το αφτί του παλιού του συμμαχητή), την εξορία του και τις απορίες του για τον οικτρό θάνατο του ηγέτη του ΚΚΕ, για τον οποίο οι απαντήσεις βρίσκονται καταχωνιασμένες στα αρχεία της KGB.

Το βιβλίο φωτίζει σκοτεινές πτυχές του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος δεδομένου ότι μέσα από τις καταγραφές διακρίνονται οι λόγοι που ένα ευρείας απήχησης λαϊκό κίνημα, το μεγαλύτερο ίσως της Ευρώπης, κατέληξε στην ήττα και στην ταπείνωση. Ακόμη δείχνει με σαφήνεια ­ μετά την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης ­ ότι δεν ήταν δυνατόν να συνυπάρχουν εσαεί η μαρξιστική ιδεολογία και η εκμηδένιση της προσωπικότητας του ατόμου.

Κριτικές