Λίμνη Πλαστήρα

Μετά από μυθολογικά μέρη, τόπους ιστορικούς και θαυμάσια βυζαντινά κάστρα αυτή τη φορά ο φωτογράφος ταξιδευτής Κώστας Παπακωνσταντίνου μας φέρνει στην απλή, αλλά μαγευτική φύση. Σε ένα μέρος πολύ ιδιαίτερο. Σε ένα μικρό παράδεισο. Στη Λίμνη Πλαστήρα.

Είναι εκπληκτικό τι μπορεί να κάνει μια ακτίνα ήλιου, ένα ψιθύρισμα δάσους, το μουρμουρητό του νερού, ένα τραγούδι πουλιών με τη ψυχή του ανθρώπου. Η φύση είναι απόδειξη της ελευθερίας μας. Εδώ δεν υπάρχουν τυπικότητες, όρια, μάσκες. Όταν βρισκόμαστε στη φύση, χαιρόμαστε, ενθουσιαζόμαστε, διότι βρίσκουμε τον εαυτό μας. Από όλους τους καθρέφτες, αυτή μόνο είναι καθαρή, σ' αυτήν βλέπουμε το πραγματικό μας πρόσωπο.

Στη φύση αισθανόμαστε εκείνη την αρμονία, ομόνοια και αδελφοσύνη, που όλο και πιο σπάνια συναντάμε στην ανθρώπινη κοινωνία. Η φύση είναι ατελείωτα ποικιλόμορφη και σοφή, είναι η μεγάλη δασκάλα, ανοιχτή, που πάντα στρέφεται προς τον άνθρωπο, κάποτε για να του δείξει την ομορφιά του κόσμου, συχνότερα δε για να τονίσει τη σπουδαιότητα της στιγμής. Αντηχεί σε πιο εγκάρδιες σκέψεις, βοηθά να αισθανθούμε το ζωντανό ρεύμα της ζωής, που κυλάει μέσα μας, ξυπνά την ελπίδα και την όρεξη για εξέλιξη, αλλαγή, δημιουργία, ζωή.

Ο φακός του Παπακωνσταντίνου μαγεύεται μπροστά της. Εδώ το κάτοπτρο του φακού συναντά τον καθρέφτη του νερού και υποκλίνεται μπροστά στη λίμνη, σαν προσκυνητής στην πηγή της αλήθειας, της αυτοενατένισης και της αποκάλυψης. Ο καλλιτέχνης μας δείχνει, ότι το ωραίο δεν είναι άσκοπο. Η ομορφιά είναι απέραντη, πλούσια σε περιεχόμενο. Αυτές οι σκέψεις του καλλιτέχνη μας υποδεικνύουν το πρόβλημα αξίας κουλτούρας συναισθήματος. Να δεις την ομορφιά αποτελεί ιδιαίτερο χάρισμα, είναι σαν καλό αυτί στο τραγούδι. Δεν είναι όλοι σε θέση να ανακαλύψουν τον κόσμο της ομορφιάς. Το να κοιτάς και να βλέπεις δεν είναι το ίδιο. Ο φωτογράφος, λοιπόν, δεν μας δείχνει απλά τις φωτογραφίες, μας μιλά, διηγείται. Και εμείς θαυμάζουμε τα έργα του, διότι αυτά μιλάνε τη γλώσσα της ζωής.

Ο καλλιτεχνικός στόχος του Παπακωνσταντίνου είναι ιδιαίτερα αισθητός σε αυτό το λεύκωμα. Για να αγαπήσεις την πατρίδα σου, πρέπει να την γνωρίσεις. Πορευόμαστε μαζί του στα μοναδικά μέρη της πατρίδας μας, κατανοώντας την τεράστια ευθύνη, που έχουμε μπροστά της. Ο θαυμασμός για τη φύση, η αγάπη για εκείνη είναι μέρος της αγάπης για την πατρίδα. Ως γνήσιος φιλόπατρις μιας Ελλάδας, που χάνεται, ο Κώστας Παπακωνστατίνου μας υπενθυμίζει, ότι για να σωθεί η φύση (και ως εκ τούτου πατρίδα) μπορεί μόνο από αγάπη, όχι από συμφέρον. Ότι η αγάπη σημαίνει φροντίδα, και ότι όσο πλήρης είναι η ελευθερία, τόσο μεγαλύτερη είναι η ευθύνη. Η φύση είναι το σπίτι μας, που χρειάζεται σεβασμό και φροντίδα.
Στην αναπαράσταση αντικειμένων υπάρχουν δύο κύριες δυνατότητες - τα αντικείμενα είναι πολύτιμα ατομικά ή κοινωνικά. Το οικείο αντικείμενο για μας δεν είναι από μόνο του συναισθηματικά ουδέτερο. Έτσι, οι φωτογραφίες του Κώστα Παπακωνσταντίνου γίνονται για μας πολύτιμες και εκφραστικές. Ο ψυχολογικός μηχανισμός της σχέσης του θεατή με τις εικόνες κοινωνικά πολύτιμων αντικειμένων γίνεται ανάλογος με την αντίληψη ατομικά πολύτιμων αντικειμένων. Γι' αυτό η εικόνα του παραδοσιακού καφενείου ενός χωριού της περιοχής προσελκύει την προσοχή μας και μας συγκινεί. Το οικείο ερμηνεύτηκε ως ωραίο, έγινε αντικείμενο της καλλιτεχνικής ενσάρκωσης. Το συνηθισμένο ανάχθηκε στο επίπεδο τέχνης και αποκαλύφθηκε σε αισθητική του αξία. Ο καλλιτέχνης στηρίζεται στην αναφαίρετη φυσική εκφραστικότητα αντικειμένου, αλλά δημιουργεί και καινούργια, την οποία δεν την κατείχε το αντικείμενο πριν. Έτσι, οι βάρκες στην όχθη μεταμορφώνονται σε σύμβολο διαπόρθμευσης από την αγχώδη μεγαλούπολη σε αυτόν τον ήρεμο παράδεισο. Το δάσος με τις βελανιδιές γίνεται φιλόξενος οικοδεσπότης, που μας προσκαλεί στον κόσμο της ομορφιάς, της αρμονίας και της γαλήνης. Το δένδρο στη φωτογραφία, με την οποία καθόλου τυχαία ο καλλιτέχνης κλείνει το παρόν λεύκωμα, συμβολίζει την έκρηξη της ζωντάνιας και της πίστης σε ζωογόνες δυνάμεις της φύσης. Και όλο αυτό το τοπίο γίνεται σύμβολο τύχης, ευκαιριών και θαυματουργής δημιουργικής ύπαρξης. Χάριν στην ενσωμάτωση στον ιδιαίτερο χώρο, που δημιουργήθηκε ή βρέθηκε από τον καλλιτέχνη, τα αντικείμενα μεταμορφώθηκαν όχι σε φυσική έννοια, αλλά σε έννοια περιεχομένου. Στην ουσία φωτογραφίζεται όχι το συγκεκριμένο τοπίο, αλλά η άποψη του καλλιτέχνη γι' αυτό. Όπως, εξετάζοντας τον έναστρο ουρανό για παράδειγμα, βρίσκουμε την εικόνα της Μεγάλης Άρκτου, έτσι και κοιτάζοντας τις φωτογραφίες του καλλιτέχνη δεν βλέπουμε κάθε μέρος χωριστά, αλλά η εντύπωση έρχεται από το σύνολό τους. Βλέπουμε, ακούμε και αισθανόμαστε αυτές τις εικόνες.

Πολλοί θαυμάζουν τη φύση, αλλά ελάχιστοι τη νιώθουν, σπάνια καταφέρνεις να έρθεις τόσο κοντά της για να αισθάνεσαι μέσα της τη δική σου ψυχή. Κάθε φωτογραφία του Παπακωνσταντίνου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ψυχής του, ψυχής πλούσιας, ανήσυχης, ευάλωτης, δημιουργικής... Είναι φωτογραφίες γεμάτες συναισθήματα, που ξυπνούν την επιθυμία να συμπάσχουμε με τον καλλιτέχνη, να αναπτύσσουμε το θέμα, να βλέπουμε τι είναι πίσω από την εικόνα. Ο φωτογράφος με μοναδική καλλιτεχνική ευαισθησία μας διδάσκει να αντιλαμβανόμαστε τον έξω κόσμο μέσα από τα μάτια της καρδιάς, να χρησιμοποιούμε όχι την εξωτερική, αλλά την εσωτερική μας όραση. Έτσι και η δική μας ψυχική κατάσταση, η αγάπη μας, η χαρά μας, η θλίψη μας έρχονται σε πλήρη αρμονία με ό,τι μας χαρίζει ο φωτογράφος. Και εμείς δεν διακρίνουμε πια τη φρεσκάδα του πρωινού και την καθαρότητα του ουρανού από το φως των αγαπημένων ματιών, τους γαλήνιους ήχους του δάσους από συλλογισμούς για τη ζωή, τα τραγούδια των πουλιών από το τραγούδι της δικής μας ψυχής. Καμία άλλη λέξη δεν μοιάζει να αξίζει να ειπωθεί πια. Καλό ταξίδι λοιπόν στον κόσμο της γαλήνης, της σιγουριάς και της ευστάθειας, στον κόσμο της γαλήνης, της χαράς και της ευτυχίας, στον κόσμο της γαλήνης, της δύναμης και της ευδαιμονίας.

Βικτώρια Α. Νεφερίδη