Άνθρωποι και ρομπότ

Το όριο ανάμεσα στην επιστημονική φαντασία και την πραγματικότητα γίνεται δυσδιάκριτο στις μέρες μας. Χάρη στην αλματώδη πρόοδο της τελευταίας δεκαετίας, η τεχνητή νοημοσύνη διεισδύει στις πιο διαφορετικές πλευρές της σύγχρονης ζωής. Αλγόριθμοι αναγνωρίζουν πρόσωπα σε βίντεο από κάμερες παρακολούθησης, υπολογιστές και φορητές συσκευές επικοινωνούν με τον άνθρωπο σε φυσική γλώσσα, νευρωνικά δίκτυα διαβάζουν αξονικές τομογραφίες, αυτοκινητοβιομηχανίες ετοιμάζουν αυτόνομα ΙΧ, χωρίς οδηγούς.

Στο νέο του βιβλίο, ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου σκιαγραφεί την ιστορική εξέλιξη των αυτόνομων μηχανών και αποτιμά επιτεύγματα και αποτυχίες, προσπαθώντας να ανιχνεύσει τις μεγάλες ανατροπές που φέρνει η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση στην εργασία, στον πολιτισμό και στη γεωπολιτική. Μέσα από έναν πλούτο παραδειγμάτων και αναφορών, αναδεικνύει την τεχνητή νοημοσύνη ως πεδίο πολλαπλών συγκρούσεων ανάμεσα σε κοινωνικές τάξεις, οικονομικούς ομίλους και ισχυρά κράτη, γύρω από το κεντρικό επίδικο: ποιοι, πώς, για ποιο σκοπό, προς όφελος ποιων θα καταφέρουν τελικά να ελέγξουν αυτή την καινούρια δύναμη δημιουργίας αλλά και καταστροφής, τον «ηλεκτρισμό του 21ου αιώνα»;

Για τις ολιγαρχίες που ελέγχουν τον πλανήτη, η τεχνητή νοημοσύνη ενσαρκώνει την παλιά φαντασίωση όλων των κυρίαρχων τάξεων: τον από μηχανής θεό που θα τις απαλλάξει από τους απείθαρχους εργάτες και τις απρόβλεπτες συγκρούσεις της πολιτικής.

Για τους ανθρώπους του σωματικού και πνευματικού μόχθου, τους δημιουργούς κάθε προόδου, η τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσωπεύει μια πρόκληση, γεμάτη καινούριες δυνατότητες για πιο ανθρώπινη εργασία, περισσότερο ελεύθερο χρόνο και μεγαλύτερη αυτονομία.

Ποια κατεύθυνση θα επικρατήσει δεν μπορεί να το μαντέψει καμία «έξυπνη» μηχανή. Θα το καθορίσουν η βούληση και ο αγώνας του κοινωνικού ανθρώπου.