Η Μικρασιατική καταστροφή και το τέλος της Μεγάλης ιδέας

Η Μικρασιατική Καταστροφή υπήρξε αναμφίβολα η μεγαλύτερη συμφορά που γνώρισε ο ελληνισμός από τη σύσταση του ελληνικού κράτους μέχρι τις μέρες μας.

Η ανάγκη να διευρυνθεί η Ελλάδα στα «φυσικά» της όρια, μέχρι τις εσχατιές δηλαδή της παλιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στα όρια της Αρμενίας και της Καππαδοκίας δεν ήταν μόνο ανεφάρμοστη, αλλά και εθνικά επικίνδυνη. Υπονόμευσε την εθνική προσπάθεια για συγκρότηση ενός κράτους με σύγχρονες ευρωπαϊκές δομές, ανέστειλε την οικονομική ανάπτυξη και ενέπλεξε τη χώρα σε σειρά συγκρούσεων με γειτονικές χώρες που προκάλεσαν χιλιάδες θύματα, δυσβάσταχτες οικονομικές υποχρεώσεις και ταπεινώσεις που πρόσβαλαν τον λαό, εξέθεσαν την πολιτική ηγεσία και αμφισβήτησαν τους πολιτειακούς θεσμούς της χώρας.

Η παρουσία του Βενιζέλου στην πολιτική ζωή έδωσε μια νέα διάσταση στο εθνικό όραμα. Αξιοποίησε τις δυνατότητες της χώρας, αναμόρφωσε το πολιτικό σύστημα, διεύρυνε τα εθνικά όρια και με κατάλληλες ενέργειες μετέτρεψε τη χώρα σε ουσιαστικό συνομιλητή των Μεγάλων Δυνάμεων, με προοπτικές για ένα ευοίωνο μέλλον.

Δυστυχώς όμως το πνεύμα του διχασμού που επικρατούσε στην Ελλάδα, οι άστοχες πολιτικές ενέργειες, οι αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920, αλλά και οι συνταρακτικές αλλαγές στην Τουρκία με την επικράτηση του Κεμάλ και τους άριστους διπλωματικούς χειρισμούς του, ανέτρεψαν εις βάρος της Ελλάδας την κατάσταση. Αυτό είχε ως συνέπεια να προκληθεί η μεγαλύτερη συμφορά για το ελληνικό κράτος και τους πληθυσμούς της Μικράς Ασίας που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους μετά από χιλιάδες χρόνια.

Ωστόσο παρά τον θρήνο που ακολούθησε τη μαζική αυτή μετακίνηση του ελληνισμού από τις εστίες τους, με τη συμβολή και πάλι του Βενιζέλου, η Ελλάδα ανόρθωσε το κύρος της, περιόρισε τις συνέπειες της καταστροφής και με τις κατάλληλες ενέργειες απέκτησε τη δυνατότητα να ακολουθήσει απρόσκοπτα την εθνική της πορεία.