Ο συλλέκτης των ψυχών

Ο Νίκος Καββαθάς γεννήθηκε χωρίς ψυχή. Συνέλαβε την ιδέα της μεγαλειώδους εκδίκησής του, όταν συνάντησε την Αννα, το αρχέγονο αντίθετό του: μια γυναίκα εμπνευσμένη, έμπλεη συναισθημάτων, μια ψυχή τόσο πλούσια, που σπέρνει μέσα του το πρώτο συναίσθημα που ένιωσε ποτέ· εκείνο της αγωνίας.
Κάπως έτσι, μια ερωτική ιστορία, ένα παιχνίδι συναισθηματικών αποκαλύψεων και συγκαλύψεων, αποδοχής και αμφισβήτησης, εξελίσσεται σε παράξενο ανθρωποκυνηγητό στη διάρκεια του οποίου η πραγματικότητα των δύο εραστών εκβάλλει στο χώρο του φανταστικού και εξαρθρώνεται σε ψυχοφθόρο, ανθρωποβόρο, παραλήρημα του πρωταγωνιστή. Είναι τρελός; Ή, απλώς, ανίκανος να διαχειριστεί τη ζωή, τις ερωτικές συνομιλίες, τα εγκλήματά του; Παραληρεί ή χλευάζει τη φύση που τον ονόμασε άνθρωπο;
Οι δυο τους είναι τα δύο άκρα, η σύγκρουσή τους, η αποθέωση του μανιχαϊσμού, η ψυχή της, το πρώτο απόκτημα του Δωματίου...
Όπως εξηγεί χαρακτηριστικά η Αννα: «Οι φοβίες υπάρχουν για να επαληθεύονται. Σχεδόν πάντα επαληθεύονται...».

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Ο συλλέκτης των ψυχών της Μάρνυς Παπαματθαίου είναι η ιστορία ενός ανθρώπου χωρίς ψυχή. Ενός άνδρα που γεννιέται από δύο φαινομενικά ψυχρούς αλλά στην πραγματικότητα συναισθηματικά καταπιεσμένους ανθρώπους, οι οποίοι τον αντιμετωπίζουν από την πρώτη στιγμή με ένα και μοναδικό συναίσθημα: αμηχανία. Αμήχανοι να διαχειρισθούν τη ζωή ενός τόσο διαφορετικού πλάσματος, ανίσχυρου και συνάμα πανίσχυρου, που μεγαλώνοντας αναπτύσσει απόκοσμες ιδιότητες στην κυριαρχία του επάνω στους άλλους ανθρώπους. Ο ήρωας του βιβλίου θα λέγαμε ότι είναι το αντίθετο ενός θεανθρώπου που αναγκαστικά αφήνεται στα χέρια δύο θνητών τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Ή, διαβάζοντας το βιβλίο κάτω από ένα άλλο πρίσμα, ένας θνητός αντι-ήρωας, καταδικασμένος σε μια απέλπιδα αναζήτηση της ψυχής του.

H πλοκή εκτυλίσσεται με επίκεντρο ένα άλλο δίπολο: τη σχέση ανάμεσα στον κεντρικό ήρωα, τον Νίκο Καββαθά, μαριονετίστα από τη Θεσσαλονίκη, και την Αννα Βουρνά, ένα πληθωρικό και δημιουργικό πλάσμα, τη γυναίκα που αποτελεί την έμπνευση και το πρώτο θύμα του ως «συλλέκτη των ψυχών». H Βουρνά είναι μια ταλαντούχα πιανίστρια που είχε εγκαταλείψει ξαφνικά, αρκετά χρόνια πριν, μια πολλά υποσχόμενη καριέρα και είχε απομονωθεί σε ένα κυκλαδίτικο νησί.



Επίπεδα αφήγησης



H ιστορία, την οποία παρακολουθούμε μέσα από τρία επίπεδα αφήγησης και συνεχείς αναδρομές, αρχίζει όταν ο Νίκος Καββαθάς συλλαμβάνεται ως υπεύθυνος για τον θάνατο της Αννας Βουρνά, το πτώμα της οποίας βρίσκεται στο σπίτι του. Αμέσως μετά τη σύλληψή του παρουσιάζει συμπτώματα διαταραχής και κλείνεται σε μια κρατική ψυχιατρική κλινική για παρακολούθηση. Το πρώτο επίπεδο αφήγησης είναι ο μονόλογος του Νίκου Καββαθά, το υλικό των ψυχιατρικών συνεδριών με τη γιατρό του - ανάμεσα στα ευρήματα της συγγραφέως το τέχνασμα του ασθενούς που καταφέρνει να επιλέξει τη γιατρό του διαρρηγνύοντας την ανελαστικότητα του εγκλεισμού και της παρατήρησης στο δημόσιο ψυχιατρείο. Στη γυναίκα που διάλεξε ως γιατρό θα αφηγηθεί τη ζωή του και τα γεγονότα που μοιάζει να σημαδεύουν το τέλος της. Πώς εξαργύρωσε την τυφλή λατρεία που είχε συνηθίσει από μικρός να προκαλεί στους γύρω του, πώς έχασε τα πάντα όταν κατέστρεψε τη μόνη γυναίκα που τον ενέπνευσε ποτέ. Τη γυναίκα που γέννησε μέσα του το πρώτο συναίσθημα που ένιωσε ποτέ: αγωνία.

Στην υπόθεση όμως εμπλέκονται και άλλοι χαρακτήρες: ένας ηλικιωμένος ιδιωτικός ντετέκτιβ που αναζητεί πια το νόημα της δικής του ύπαρξης ερευνώντας εγκλήματα που ποτέ δεν εξιχνιάστηκαν από την Αστυνομία, μια νεαρή δικηγόρος που κάνει το λάθος να δέσει τη ζωή της με εκείνη της Αννας Βουρνά, ένας πατριάρχης της μουσικής που έζησε μια ικανοποιητική αλλά μοναχική ζωή απολαμβάνοντας τους καρπούς μιας επιτυχημένης καριέρας πιανίστα. Ολοι αυτοί εμπλέκονται σε μια πολυπρόσωπη και πολυεπίπεδη ιστορία αναζήτησης και καταστροφής που πότε μοιάζει με απόκοσμο παραμύθι και πότε με ωμή καταγραφή των σύγχρονων ερωτικών σχέσεων. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι μια ιστορία για τη διαφθορά...



Διεφθαρμένος



Οπως εξομολογείται ο ίδιος ο Καββαθάς διηγούμενος την ιστορία του: «Θα μπορούσατε να πείτε ότι είμαι διεφθαρμένος. Ναι, όπως μόνο ένας γνήσια διεφθαρμένος άνθρωπος μπορεί να οριοθετήσει την έννοια της διαφθοράς». Για να συνεχίσει με τις φράσεις: «H Αννα ήταν η αρετή μου. Ο μόνος άνθρωπος που εξακολουθούσε να με συνδέει με την ανθρώπινη φύση μου. Την αγάπησα; Μάλλον αγάπησα την επιθυμία που μου προκάλεσε. Τα νεογέννητα συναισθήματα μέσα μου. Την αγάπησα ίσως όπως αγαπάς ένα όργανο του κορμιού σου όταν αντιλαμβάνεσαι την παρουσία του. Και στην πορεία θέλησα να την καταστρέψω γιατί πίστεψα ότι μπορώ να ζήσω χωρίς αυτό το όργανο. Γιατί με καταπίεζε η γνώση της ύπαρξής του... Μπορείς να πεις ότι ήταν ένα είδος εγωιστικής αγάπης. Τόσο απόλυτης και δυνατής όμως. Τόσο κατακτητικής που σου έκοβε την ανάσα. Από τη στιγμή που είδα για πρώτη φορά την Αννα ήξερα ότι δεν θα μπορούσα να ζήσω πια χωρίς εκείνη. Και όσο ζούσε, κατεστραμμένη και μακρινή, μπόρεσα να κατακτήσω τον κόσμο. Οταν έπαψε να υπάρχει, όλα έχασαν τη σημασία τους. Την ξερίζωσα από το σώμα μου και τώρα μου μένουν λίγες στιγμές για να αναπολήσω όσα έδωσαν αξία στη ζωή μου. Οσα έκλεψα και όσα κατέστρεψα. Λυπάμαι μόνο για το ότι δεν ήταν περισσότερα...».



ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ , 08-06-2003