Στρατηγηκή οικονομικής αναπτύξεως της Ελλάδος

Η έκδοση από «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» του βιβλίου «Στρατηγική οικονομικής αναπτύξεως της Ελλάδος», το οποίο υπήρξε το πρώτο που έγραψε ο Ανδρέας Παπανδρέου μετά την επιστροφή του από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής στις αρχές της δεκαετίας του “60, υπερβαίνει σε σημασία και περιεχόμενο τον χαρακτήρα μιας, ακόμα και τόσο ουσιαστικής, εκδοτικής προσφοράς. Η επαναφορά αυτού του, εξαιρετικά επίκαιρου ακόμα και σήμερα – αν όχι ειδικά σήμερα -, βιβλίου στη δημόσια συζήτηση για πρώτη φορά έπειτα από 56 χρόνια, μετά την πρώτη και μοναδική του έκδοση, συνιστά σημαντική συμβολή στη σύγχρονη εθνική και πολιτική αυτοσυνειδησία. Συνιστά επίσης εξίσου ουσιώδη συμβολή στην κατανόηση του ιστορικού παρελθόντος μιας εποχής που για την Ελλάδα υπήρξε δύσκολη, μα ταυτόχρονα και ελπιδοφόρα, για να κλείσει τελικά με τον πιο τραγικό τρόπο λίγα χρόνια αργότερα. Οχι στην κατεύθυνση της προόδου που εδώ περιγράφεται, αλλά της ριζικής οπισθοδρόμησης, όταν οι απριλιανοί επίορκοι δικτάτορες επέβαλαν την τυραννία τους στη χώρα.
Η μελέτη αυτή του Ανδρέα Παπανδρέου είναι ένα από τα πλέον άγνωστα αλλά και, ταυτόχρονα, από τα πιο σημαντικά κείμενα της μεταπολεμικής ελληνικής οικονομικής και πολιτικής βιβλιογραφίας. Ο μέχρι λίγο καιρό πριν από τη συγγραφή της καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας – Μπέρκλεϊ ήταν ένας εκ των επιφανέστερων καθηγητών της εποχής του στο διεθνές επιστημονικό στερέωμα. Η επιστροφή του στην Ελλάδα έγινε με σκοπό να αναλάβει επικεφαλής του νεοσύστατου τότε Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (τότε ΚΟΕ, σήμερα ΚΕΠΕ). Το βιβλίο γράφτηκε ως η πρώτη από μια σειρά μελετών που σκοπό είχαν να υπηρετήσουν το έργο του ΚΟΕ, το οποίο δεν ήταν άλλο από την επιστημονική μελέτη της ελληνικής οικονομίας, την ενημέρωση του ελληνικού λαού για τις ανάγκες και τις δυνατότητές της, καθώς και την παραγωγή στελεχών που θα αναλάμβαναν το δυσχερές έργο της αναγέννησης της ελληνικής διοίκησης και οικονομίας σύμφωνα με τις επιταγές της Συμφωνίας Συνδέσεως με την ΕΟΚ του 1961, με σκοπό την προετοιμασία της χώρας για την πλήρη και ισότιμη ένταξή της στην Κοινότητα. Στο βαρυσήμαντο, επί δεκαετίες ξεχασμένο αυτό έργο του, ο οικονομολόγος Ανδρέας Παπανδρέου «ακτινογραφεί» την ελληνική οικονομία και εισηγείται τρόπους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της.
Τέλος, υπάρχει μία ακόμα διάσταση: οι σκέψεις που αναπτύσσονται σε αυτήν τη μελέτη, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, κινούνται στη συναίρεση δύο κατευθύνσεων που φαινομενικά ίσως απάδουν μεταξύ τους, αλλά ουσιαστικά αποτελούν τον μόνο δρόμο προς το μέλλον: την οργάνωση μιας σύγχρονης κοινωνίας και οικονομίας, ικανής να αντεπεξέλθει στις εξαιρετικά απαιτητικές συνθήκες μιας όλο και πιο δύσκολης εποχής, αλλά έχοντας ταυτόχρονα και ένα πραγματικά ανθρώπινο πρόσωπο, που να αποτρέπει τους αποκλεισμούς και να δίνει ευκαιρίες σε όλους. Και που κυρίως να επιτυγχάνει εκείνο στο οποίο ρητά και κατηγορηματικά καλεί σε αυτό το βιβλίο ο Ανδρέας Παπανδρέου: ο λαός να μην είναι μόνο φορέας των βαρών με τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και τη δραματική αύξηση των φόρων, αλλά και, εν τέλει, αποδέκτης των όποιων ωφελημάτων που προκύπτουν σε μεγάλο βαθμό ακριβώς μέσα από τις θυσίες του.
Αυτός είναι ο μόνος δρόμος, είναι ο δρόμος που εδώ προτείνει από πολύ νωρίς ο Ανδρέας Παπανδρέου, είναι ο δρόμος της κεντροαριστερής ανασύνταξης.