Στωική Φιλοσοφία της Θρησκείας

Ο Στωικισµός υπήρξε μια σημαντική κίνηση στην ελληνιστική φιλοσοφία και άσκησε μεγάλη επίδραση όχι μόνο στην κλασική αρχαιότητα (Πλάτωνας, Αριστοτέλης) και τους ρωμαϊκούς χρόνους, αλλά και στους σημαντικούς φιλοσόφους της Δύσης (Σπινόζα, Καντ, Λάιμπνιτς, Νίτσε).

Το βιβλίο της Ε.-Χρ. Παπαρρηγοπούλου παρουσιάζει με εξαιρετικά εύληπτο και επικοινωνιακό τρόπο τις αρχές της φιλοσοφικής σχολής του Στωικισμού και ειδικότερα της στωικής φιλοσοφίας της θρησκείας. Εξετάζει τη σκέψη και την ηθική διδασκαλία των ιδρυτών της, που μιλούν ολοκληρωμένα και συγκροτημένα για τον Θεό, τον άνθρωπο και τη φύση, την αρετή, την απάθεια-αταραξία και την ελευθερία.

Διαβάζοντας αυτόν τον κατατοπιστικό οδηγό, μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι η στωική φιλοσοφία δεν έδωσε μόνο απαντήσεις στα σημαντικά διλήμματα της εποχής της. Πολλές από τις θέσεις της παραμένουν διαχρονικά επίκαιρες και απαντούν με ουσιαστικό τρόπο στα μεγάλα θρησκειοφιλοσοφικά ζητήματα της ανθρωπότητας σήμερα.

Η γραφίδα της συγγραφέα είναι καθαρά φιλοσοφική, με εναργές επιστημονικό ύφος αλλά και εύληπτο, και με πλούτο γνώσης. Ο αναγνώστης εισπράττει μυστικά τη λειτουργία της έκφρασης. Η προοπτική του φιλοσοφικού στοχασμού οδηγεί σε εποπτική θέαση των προβλημάτων ΘΕΟΣ - ΚΟΣΜΟΣ - ΑΝΘΡΩΠΟΣ που διακλαδώνονται σε ατραπούς ερμηνευτικούς στοχαστικών συσχετισμών. Έτσι ο αναγνώστης οδηγείται σε εποπτική θέαση των τριών αυτών θεμάτων, με όλες τις αντιπαραθέσεις και απορίες να εκδιπλώνονται συνετά και εύτακτα. Κάτι που δεν είναι σίγουρα αποτέλεσμα και θήραμα ευκολίας, αλλά ενεργητική βούληση να πορευτείς στο δύσβατο.

Θεωρώ σημαντική προσφορά το βιβλίο της Ελένης-Χρυσηίδας Παπαρρηγοπούλου στον χώρο της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας και στον χώρο της Φιλοσοφίας της Θρησκείας.

ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ, Ομότιμη Καθηγήτρια Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών