Νομικό καθεστώς αλλοδαπών

Το θεσμικό πλαίσιο για τους αλλοδαπούς εξελίχθηκε σε τέτοιο βαθμό τα τελευταία χρόνια ώστε η επικαιροποίηση της παρούσας μελέτης τρία χρόνια μετά την α΄ έκδοσή της να είναι επιβεβλημένη. Ιδιαίτερα, ο Ν 3838/2010 με τις εκτεταμένες αλλαγές που επέφερε στο δίκαιο ιθαγένειας και την πολιτική συμμετοχή για τους ομογενείς και τους αλλοδαπούς είναι μια νομοθετική εξέλιξη που συνιστά καμπή στην ελληνική μεταναστευτική πολιτική των τελευταίων είκοσι ετών.

Συγκεκριμένα, η παρούσα μελέτη εξετάζει τους αλλοδαπούς αρχικά σε αναφορά με το Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο και την "κοινοτικοποίηση" που χαρακτηρίζει πλέον τη μεταναστευτική πολιτική. Κατά σειρά παρουσιάζονται η Συνθήκη του Άμστερνταμ, τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Τάμπερε, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Πρόγραμμα της Χάγης και η εφαρμογή του Προγράμματος αυτού. Στη συνέχεια, οι αλλοδαποί και το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο που τους διέπει εξειδικεύονται με την εξέταση σειράς κανόνων του δευτερογενούς κοινοτικού δικαίου όπως είναι Κανονισμοί, Οδηγίες και Αποφάσεις με κύριο ρυθμιστικό πεδίο τους αλλοδαπούς και τα ζητήματα που εγείρονται όσον αφορά στη μετακίνησή τους, τη διαμονή τους, την προστασία και τα δικαιώματά τους. Στην ενότητα αυτή αναλύεται και το κοινοτικό πλαίσιο πολιτικών για τη μετανάστευση με την παγίωση του νομικού πλαισίου για τους αλλοδαπούς, την αγορά εργασίας και τη μετανάστευση, την ανάπτυξη πολιτικών ένταξης και το συντονισμό δράσεων για τη μεταναστευτική πολιτική.

Στο επίπεδο της Ελληνικής νομοθεσίας δίδεται αρχικά η ιστορική εξέλιξη του κανονιστικού πλαισίου που σχετίζεται με τους αλλοδαπούς, καθώς επίσης αναλύονται οι άξονες και οι θεσμοί που συνδέονται με τη σύγχρονη εθνική μεταναστευτική πολιτική.
Βασική ενότητα της παρούσας μελέτης αποτελεί η έκθεση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου για την είσοδο, διαμονή και κοινωνική ένταξη στην ελληνική επικράτεια που αφορά στους αλλοδαπούς με αφετήριο νομοθέτημα το Ν 3386/2005 και καταληκτικό το Ν 3838/2010 με τις ευρείες τροποποιήσεις που επέφερε κυρίως στο ισχύον κανονιστικό πλαίσιο της ιθαγένειας. Περαιτέρω, αντιμετωπίζονται ζητήματα όπως οι αλλοδαποί και η είσοδός τους στην Ελλάδα, η θεώρηση εισόδου (VISA), η διαμονή, οι άδειες διαμονής για διάφορες δραστηριότητες όπως η εργασία, η οικογενειακή επανένωση, το καθεστώς των επί μακρόν διαμενόντων, ο πολύ σημαντικός θεσμός της απέλασης και οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες ενεργοποιείται, οι ανεπιθύμητοι αλλοδαποί, οι αλλοδαποί και η δημόσια τάξη, η εφαρμογή αντεγκληματικής πολιτικής και η καταπολέμηση των φυλετικών διακρίσεων.

Σημαντική ενότητα αποτελεί εξίσου αυτή που αναφέρεται στους ομογενείς και το νομικό καθεστώς που τους διέπει. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται οι πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις με το Ν 3838/2010 αναφορικά με τους ομογενείς και αλλοδαπούς ως προς την πολιτογράφηση και την πολιτική συμμετοχή τους.
Τέλος, γίνεται μια συγκριτική επισκόπηση της νομοθεσίας των κρατών μελών της ΕΕ αναφορικά με την απέλαση ων αλλοδαπών.

Την έκδοση πλαισιώνουν αναλυτική βιβλιογραφία και αλφαβητικό ευρετήριο των βασικότερων όρων που απαντώνται στην μελέτη.