Συμβολή της ορθόδοξης εκκλησίας στους απελευθερωτικούς αγώνες του ελληνισμού (15ος - 20ος αι.)

Το βιβλίο: Βάβδος. Ιστορική και Εκκλησιαστική Μελέτη, αποτελείται από δύο μέρη? το πρώτο περιλαμβάνει δέκα επιμέρους ενότητες, στις οποίες αναπτύσσονται τα γενικά ιστορικά στοιχεία σχετικά με την Ίδρυση, την Πληθυσμιακή κατάσταση και την Εθνική, Κοινοτική, Εκπαιδευτική, Επαγγελματική - Οικονομική και Πολιτιστική ζωή του τόπου· το δεύτερο περικλείει ισάριθμες με το πρώτο ενότητες: Δικαιοδοσία, Ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Ιερός ναός της Αγίας Παρασκευής, Ναΰδριο του Αγίου Νικολάου, Εξωκλήσια, παρεκκλήσια και προσκυνητάρια, Παλαιά μετόχια του Αγίου Όρους στην ευρύτερη περιοχή του Βάβδου, Κληρικοί και μοναχοί, Περιουσιακά στοιχεία, Εκκλησιαστική αλληλογραφία για υποθέσεις του Βάβδου τον 20ό αιώνα και Κατάλογος των ιερέων του Βάβδου (1939 - 2016).
Πρόκειται για τον καρπό πολυετούς αρχειακής και βιβλιογραφικής έρευνας του Αναπληρωτή καθηγητή της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης Δημητρίου Αγγ. Παπάζη. Προτάσσεται ο Πρόλογος του Μητροπολίτη Κασσανδρείας κ. κ. Νικοδήμου, και έπονται οι Πρόλογοι των προέδρων της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, απελθόντος κ. Ν. Μέρτζου, ο οποίος είχε αποφασίσει την συμπερίληψη της μελέτης στη σειρά των εκδόσεων της Ε.Μ.Σ., και του εν ενεργεία κ. Αθ. Καραθανάση, Ομότιμου Καθηγητή του Α.Π.Θ., ο οποίος την υλοποίησε.
Στην Εισαγωγή εξηγούνται οι αφορμές για την συγγραφή του βιβλίου και απαριθμούνται τα δεκαεπτά συνολικά Αρχεία από τα οποία αντλήθηκε πλούσιο στη συντριπτική πλειοψηφία του ανέκδοτο και σε ορισμένες περιπτώσεις άγνωστο αρχειακό υλικό κωδίκων και λυτών εγγράφων, προερχομένων από δεκαεπτά συνολικά Εκκλησιαστικά, Κρατικά και Ιδιωτικά Αρχεία.

Στη συνέχεια το παραπάνω υλικό διασταυρώθηκε με πρωτογενές υλικό του Τύπου, όπως οι εφημερίδες Ερμής, Φάρος της Μακεδονίας, Φωνή της Χαλκιδικής, Φωνή του Βάβδου, Φάρος της Θεσσαλονίκης, Γνώμη της Χαλκιδικής, Αγών των Αθηνών, και περιοδικών, όπως Πολύγυρος και Παγχαλκιδικός Λόγος. Τα παραπάνω συνδυάστηκαν με το αθησαύριστο υλικό, που προήλθε από έγγραφα ιδιοκτησίας οικογενειών αλλά και από σημειώσεις - ενθυμήσεις που βρέθηκαν σε διάφορα έντυπα, σε χειρόγραφα, καθώς και από γραπτές επιγραφές, σε μάρμαρο ή πέτρα, σε εικόνες (κτητορικές, δεητικές ή αφιερωματικές) και σε μετάλλινα έργα εκκλησιαστικής τέχνης, που υπάρχουν στο εσωτερικό των δύο ναών και αναφέρονται στον Βάβδο. Το παραπάνω άμεσο ανέκδοτο, έμμεσο πρωτογενές ή και αποσπασματικά δημοσιευμένο αρχειακό και επιγραφικό υλικό εμπλουτίστηκε με τη συναφή βιβλιογραφία. Έπονται οι ενότητες: Αντί Επιλόγου, το Παράρτημα, όπου εκδίδονται ο εκλογικός κατάλογος του Βάβδου στα 1914 (αρ. 1) και οι χειρόγραφες σημειώσεις του ιερέα Αθανασίου Παπαθανασίου (αρ. 2). Ακολουθούν η Περίληψη, οι Συντομογραφίες, οι Πηγές, στην πλειοψηφία τους ανέκδοτες αρχειακές, και η Βιβλιογραφία, αποτελούμενη με περισσότερα από 400 λήμματα, στα οποία αναφέρεται η λέξη «Βάβδος». Μετά το Ευρετήριο, στα Πανομοιότυπα, παρατίθενται φωτοαντίγραφα των πιο χαρακτηριστικών κειμένων, ως δείγματα γραφής, και η μελέτη ολοκληρώνεται με τις Φωτογραφίες. Σημειώνεται πως στο περικλειόμενο σε σαράντα περίπου σελίδες δίστηλο Ευρετήριο περιλαμβάνονται ονόματα προσώπων, ανάμεσα στα οποία ονοματεπώνυμα Βαβδινών, και τόπων που υπερβαίνουν τα 2500!