Πολιτεία του Πλάτωνα

O Pappas εκθέτει, αποσαφηνίζει και εξηγεί όλα τα σημαντικά ζητήματα που θίγονται στα βιβλία της Πολιτείας, όπως τη φύση της δικαιοσύνης, τη φύση της γνώσης, τη μορφή της δίκαιης ψυχής, τη διαφορά ανάμεσα στη γνώση και τη γνώμη, τη φύση και την εκπαίδευση των φυλάκων, τη θεωρία των Ιδεών, τα είδη της αδικίας, και τους κινδύνους της ποίησης. Εξετάζει την επιρροή των πολιτικών και ηθικών θέσεων του Πλάτωνα και αναλύει τα προβλήματα της θεωρίας των Ιδεών.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Νέος εκδοτικός οίκος με ιδιαίτερη φροντίδα στην αισθητική αλλά και στην επιλογή των τίτλων οι εκδόσεις Οκτώ.
Εδώ, ο καθηγητής φιλοσοφίας στη Νέα Υόρκη, Νίκολας Πάπας, μας δίνει έναν άκρως κατατοπιστικό, διόλου απλοϊκό ή απλουστευτικό οδηγό στο πλέον εμβληματικό φιλοσοφικό έργο. Εύληπτο και διαβαστερό τόσο για τους αμύητους όσο και για τους μυημένους.

Ηλίας Μαγκλίνης, Καθημερινή

Κριτική:

Αποκρυπτογράφηση χρειάζεται ακόμη και για τους Ελληνες το πιο πολυδιαβασμένο φιλοσοφικό κείμενο του δυτικού κόσμου. Ο συγγραφέας, δεύτερης γενιάς Αμερικανός από έλληνες γονείς, καθηγητής Φιλοσοφίας στο City University της Νέας Υόρκης, κάθε χρόνο «εμβαθύνει όλο και πιο πολύ στα πράγματα που οι φοιτητές επιθυμούν να ακούσουν και σε αυτά που χρειάζεται να μάθουν» διαβάζουμε με κομμένη την ανάσα στην εισαγωγή. Με έρευνες ιστορικών όπως ο Paul Cartledge, πληροφορούμαστε, με τη μελέτη της αρχαίας θρησκείας «ανανεώνεται η Πολιτεία του Πλάτωνα, και αυτό την κάνει πιο πειστική πολιτική πρόταση». Κατ' αρχάς, δεν πρέπει να αισθανόμαστε άσχημα αν δεν έχουμε καταλάβει ως σήμερα τι θέλει να πει ο φιλόσοφος στον κάθε διάλογό του: «Τα σημαντικά ζητήματα στους εκτεταμένους διαλόγους του Πλάτωνα εμφανίζονται και εξαφανίζονται: ο Πλάτων εγείρει ένα ζήτημα μόνο για να παρέμβει σε κάποιο άλλο ή για να επισημάνει μια λεπτομέρεια του επιχειρήματός του. Τελικά το αρχικό ζήτημα εμφανίζεται πάλι, αλλά, πλέον, μετασχηματισμένο ή μεταμφιεσμένο. Ο αναγνώστης που αισθάνεται χαμένος από την τροπή της συζήτησης, ίσως εύχεται να είχε γράψει ο Πλάτων και μερικές ανιαρές πραγματείες που να καλύπτουν την ίδια θεματολογία αλλά με μεγαλύτερη σαφήνεια και, όπου κρινόταν αναγκαίο, με περισσότερη ανάλυση. Ελπίζω το παρόν βιβλίο να λειτουργήσει ως τέτοιου είδους οδηγός».

Νέα ερωτήματα όπως «Ο Πλάτων, άραγε, ασκούσε κριτική στη Σπάρτη για να κάνει την πόλη του εσωτερικά πιο ειρηνική ή μήπως την ωραιοποιούσε (όπως είναι γνωστό ότι έκανε ο θείος του Κριτίας), ισχυριζόμενος ότι υπήρξε πιο αρμονική απ' ό,τι πραγματικά ήταν;» κάνουν τώρα την εμβάθυνση στην Πολιτεία ακόμη πιο ελκυστική.

Νίκος Μπακουνάκης, Το Βήμα, 10/12/2006

Κριτική:

Για όσους έχουν επαρκή γνώση της αρχαίας ελληνικής ο Πλάτων φαντάζει εύκολος συγγραφέας. Σ' αυτό βοηθάνε η καλλιέπειά του, το σχεδόν λαϊκότροπο ύφος και ο διαλογικός ρυθμός του. Αλλά τα φαινόμενα εξαπατούν. Αυτά που δείχνουν εύκολα αποτελούν παγίδες στην προσπάθεια του αναγνώστη να κατανοήσει τη φιλοσοφία τού Πλάτωνα. Γι' αυτό άλλωστε έχουν γραφεί και θα συνεχίσουν να γράφονται βιβλία-οδηγοί ή άλλως τυφλοσούρτες, ακόμα και για προχωρημένους. Η «Πολιτεία» του Πλάτωνα θεωρείται ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα φιλοσοφικά έργα. Είναι, όπως λέει ο Νίκολας Πάππας, «η παλαιότερη συστηματική ουτοπία που σώζεται στην ιστορία της Ευρώπης. Περιέχει την πρώτη θεωρία ψυχολογίας, την πρώτη εξέταση της προέλευσης της πολιτικής εξουσίας, τις πρώτες προτάσεις εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και την πρώτη αισθητική θεωρία». Ενας κλασικός πλατωνικός διάλογος που όμως ο μη εξοικειωμένος με τη φιλοσοφία αναγνώστης χρειάζεται κάποιο βοήθημα για να διεκπεραιώσει μια επωφελή γι' αυτόν ανάγνωση. Και αυτόν τον ρόλο ανέλαβε να υπηρετήσει ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής Φιλοσοφίας στο Σίτι Κόλετζ του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Γιατί, όπως υπογραμμίζει ο Ν.Π., όσο ελκυστικό κι αν είναι το διαλογικό ύφος του Πλάτωνα, «αποδίδει πενιχρά αποτελέσματα όταν ο αναγνώστης επιθυμεί είτε να αποκτήσει τη γενική εποπτεία του θέματος που εξετάζεται είτε να διερευνήσει κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα με μεγαλύτερη λεπτομέρεια απ' όσο επιτρέπει μια συζήτηση, να απομονώσει τις προκείμενες ενός επιχειρήματος και να ανακαλύψει ποιες από αυτές είναι πιο σημαντικές για το επιχείρημα, να διατυπώσει με διαφορετικούς τρόπους κάποια θέση του Πλάτωνα και να δει ποιες συνέπειες απορρέουν από κάθε αναδιατυπώση». Σε κάθε κεφάλαιο ο συγγραφέας παρέχει «προτάσεις για περαιτέρω μελέτη», πέραν της επιλεγμένης βιβλιογραφίας που δίνεται στο τέλος.

Νίκος Ντόκας, Βιβλιοθήκη, 15/12/2006