Νοητική καθυστέρηση

Η ανομοιογένεια και η ποικιλία στη φύση είναι φαινόμενο καθολικό, νόμος οντολογικός. Και απλή ακόμα παρατήρηση πείθει πως μεταξύ των όντων, ακόμα και του ίδιου είδους, παρά τις ομοιότητες και τα κοινά χαρακτηριστικά, υπάρχουν πλείστες αποκλίσεις και παραλλαγές. Εμφανείς παραλλαγές υπάρχουν σε όλους τους τομείς της εξελίξεως με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατό να βρεθούν, έστω και δύο φυσικοί οργανισμοί του ίδιου είδους, εντελώς όμοιοι. Στον άνθρωπο παραλλαγές π.χ. παρατηρούνται στη σωματική κατασκευή, στον τόνο και στο ρυθμό των κινήσεων, στη μυϊκή δύναμη, στο βαθμό ενεργητικότητας, στην ταχύτητα αντιλήψεως, στην ευσυγκινησία, στην ένταση και στη σταθερότητα της βουλήσεως, στις γνωστικές λειτουργίες, στα ενδιαφέροντα, στην ιεράρχηση των αξιών και των κινήτρων των πράξεων, στην κοινωνικότητα, κ.τ.ό.
Οι παραλλαγές που παρατηρούνται μεταξύ των μελών του ίδιου είδους ονομάζονται ατομικές διαφορές. Η μελέτη του είδους, του βαθμού και της κατευθύνσεως των διαφορών αυτών, καθώς και των παραγόντων που τις προκαλούν, αποτελούν αντικείμενο ενός ιδιαίτερου επιστημονικού κλάδου, της ψυχολογίας των ατομικών διαφορών.