Μαίρη, Μαίρη

'Ολα άρχισαν με ένα τηλεφώνημα στην Αστυνομία μια ζεστή αυγουστιάτικη νύχτα.
Είχε λόγους ν' ανησυχεί η Μάργκαρετ Μίτσελ.
Η κόρη της δεν της είχε τηλεφωνήσει, δεν της είχε πει ότι δεν θα γυρνούσε το βράδυ...
Οκτώ μέρες αργότερα βρέθηκε το κακοποιημένο και βιασμένο σώμα της Μαίρης και η Μάργκαρετ άρχισε να ζει έναν εφιάλτη που δεν τελείωσε με τη σύλληψη του δράστη ούτε με τη δίκη του.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Η αγγλοσαξονική κουλτούρα του 20ού αιώνα έχει να επιδείξει έναν μεγάλο αριθμό γυναικών συγγραφέων που έχουν αφήσει εποχή με το έργο τους, παρ' όλο που αυτό δεν έχει καταταχτεί στη σοβαρή λογοτεχνία. Είτε πρόκειται για τις κλασικές κυρίες του εγκλήματος Αγκαθα Κρίστι, Ντόροθι Σέγερς και Νάγιο Μαρς, η οποία έζησε ένα διάστημα στη Νέα Ζηλανδία, είτε για τις σύγχρονες, τη Φίλις Τζέιμς και τη Ρουθ Ρέντελ, πασίγνωστες και στη χώρα μας, αυτές οι συγγραφείς αγαπήθηκαν από ένα μεγάλο κοινό σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα μετά τα μέσα του αιώνα καλλιεργήθηκε στη Βρετανία, στις ΗΠΑ και στον Καναδά ένα άλλο λογοτεχνικό είδος, απολύτως ελαφρό και ανώδυνο από κάθε άποψη, το ερωτικό ρομάντζο, που επίσης εξαπλώθηκε και στις υπόλοιπες χώρες, αγκαλιάζοντας το γυναικείο κοινό που δεν αρέσκεται σε αίματα κι αινίγματα, απλώς θέλει να διαβάσει ροζ ιστορίες και να οδηγηθεί σε ροζ ονειροπόληση. Παρά την επιτυχία της η αισθηματική λογοτεχνία δεν άφησε τρανταχτά ονόματα στον χώρο, ούτε γυναικεία ούτε ανδρικά ­ ανδρών συγγραφέων που έγραφαν, και προφανώς συνεχίζουν να γράφουν, με γυναικεία ψευδώνυμα. Ακόμη και η πρωτοπόρος του είδους, η Μπάρμπαρα Κάρτλαντ, συγγενής της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας, δεν κατόρθωσε να διαιωνίσει το όνομά της και να γίνει κτήμα ενός απαιτητικότερου τμήματος αναγνωστών.

Φαίνεται ότι η Τζούλι Πάρσονς (γεννημένη στη Νέα Ζηλανδία το 1951) έχει εντρυφήσει στα βιβλία των προαναφερθεισών συγγραφέων και άλλων πολλών, ώστε όταν αποφάσισε να ασχοληθεί με το γράψιμο να έχει εξασφαλισμένη την επιτυχία. Η συνταγή υπήρχε, τα πρότυπα επίσης, έμενε μόνο να στρωθεί στη δουλειά για να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες της. Με το πτυχίο της Κοινωνιολογίας στο χέρι, αφού πέρασε από διάφορα επαγγέλματα ­ φωτοσυνθέτρια, δημοσιογράφος, τηλεοπτική και ραδιοφωνική παραγωγός ­, σκέφτηκε να γίνει και συγγραφέας· έτσι κι αλλιώς ο χώρος δεν μπορεί να θεωρηθεί κορεσμένος, αφού όλο και εμπλουτίζεται με νέο αίμα. «Για πολύ καιρό» εξομολογείται «έγραφα τα κείμενα για τη μεγαλύτερη ραδιοφωνική εκπομπή της χώρας, το "Gay Byrne Show", κι έτσι έμαθα να βρίσκω γρήγορα την ουσία του θέματος. Οταν λοιπόν κάθησα να γράψω μυθιστόρημα, ήξερα καλά πώς να το κάνω».

Το Μαίρη, Μαίρη, πρώτο μυθιστόρημα της Τζούλι Πάρσονς, αρχίζει και τελειώνει με την καταγραφή των συναισθημάτων μιας μητέρας ­ συναισθημάτων που συνδέονται άμεσα με το πρόσωπο της κόρης της. Είναι ευνόητο ότι η συγγραφέας στοχεύει κατευθείαν στην καρδιά των αναγνωστριών, και μάλιστα όσων έχουν κόρη και ανησυχούν γι' αυτήν. Τηρουμένων των αναλογιών, το θέμα θυμίζει το μυθιστόρημα της Ρουθ Ρέντελ, της αγαπημένης συγγραφέως της Πάρσονς, με τίτλο Το σπίτι του θανάτου (κυκλοφορεί από την Ωκεανίδα επίσης). Και βέβαια το Μαίρη, Μαίρη δεν ανήκει στη ροζ λογοτεχνία, δεν αποπνέει ρομαντισμό, πάθος, αισθησιασμό. Είναι μεν διαποτισμένο με τρυφερότητα κι ερωτισμό, αλλά σε αυτό προέχει το μυστήριο, η ένταση και η δράση, αφού ανήκει στην κατηγορία του ψυχολογικού θρίλερ. Η ηρωίδα είναι μια επιτυχημένη επιστήμων, μια ψυχίατρος, η οποία παρά τους σκοπέλους και τα εμπόδια κατάφερε να επιβιώσει και να γίνει χρήσιμο μέλος της κοινωνίας ­ κάλλιστα μπορεί να ταυτιστεί μαζί της μια αναλόγων προσόντων αναγνώστρια. Αν σκεφτούμε ότι έχει τάξει τον εαυτό της στην υπηρεσία των προβληματικών ανθρώπων, εκείνων με νευρώσεις, ψυχώσεις και άλλα ψυχικά νοσήματα, καταλαβαίνουμε πόσο συμπαθητική γίνεται ευθύς εξαρχής. Η συμπάθεια μεγαλώνει ύστερα από την πληροφορία ότι, εκτός από τον πατέρα της τον οποίο λάτρευε σε αφάνταστο βαθμό, πρόσφατα έχασε και τη μητέρα της από καρκίνο.

Ολα αρχίζουν όταν η μητέρα με το εμβληματικό όνομα Μάργκαρετ Μίτσελ (παραπέμπει ευθέως στη συγγραφέα τού Οσα παίρνει ο άνεμος) τηλεφωνεί στην αστυνομία για να αναφέρει την εξαφάνιση της κόρης της, της Μαίρης. Βρισκόμαστε τον Αύγουστο του 1995 στο Δουβλίνο. Οι στατιστικές για εκείνη τη χρονιά είναι τρομακτικές: στην πόλη διαπράχτηκαν οκτώ δολοφονίες γυναικών, 200 βιασμοί και 500 επιθέσεις με σεξουαλικά κίνητρα. Πολλές υποθέσεις παρέμειναν άλυτες και η αστυνομία σήκωσε τα χέρια ψηλά θέτοντάς τες στο αρχείο. Ενας από τους δράστες είναι και ο Τζίμι, ο παρανοϊκός απαγωγέας της κόρης της, ο οποίος υπό το κράτος της ψυχασθένειάς του θα σκοτώσει τη Μαίρη, αφού πρώτα την κακοποιήσει άγρια. Παρακολουθούμε την πορεία του Τζίμι, ενός δολοφόνου με αγγελικό πρόσωπο, αδελφού μιας κοπέλας με ειδικές ανάγκες, πάσχουσας από το σύνδρομο Ντάουν. Μολονότι ζει φυσιολογικά, ασχολείται με φωτογραφήσεις και επιπλέον νοικιάζει αυτοκίνητα σε τουρίστες, ο Τζίμι κάνει σεξουαλικές επιθέσεις κατά γυναικών ή παρακολουθεί τις ερωτικές συνευρέσεις ζευγαριών στα δημόσια πάρκα αυτοϊκανοποιούμενος. Υπάρχει κι ένα τρίτο πρόσωπο στην ιστορία: ο αστυνομικός επιθεωρητής Μάικλ Μακ Λόχλιν, παντρεμένος με την Τζάνεϊ, χωρίς παιδιά ­ ο γάμος τους είναι από καιρό συμβατικός και δεν κάνουν έρωτα ­, που αναλαμβάνει να εξιχνιάσει το έγκλημα.

Η συγγραφέας αφηγούμενη σε τρίτο πρόσωπο εκθέτει τα γεγονότα από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες: της μητέρας, του δολοφόνου και του αστυνομικού. Και οι τρεις ανατρέχουν στα περασμένα χρόνια της ζωής τους, κινούμενοι είτε από νοσταλγία είτε από τη διάθεση να ερμηνεύσουν την τωρινή πραγματικότητα. Ειδικά ο επιθεωρητής, πιστεύοντας ότι τα φαινόμενα απατούν και ότι η ψυχίατρος κρύβει ανομολόγητα μυστικά, καταδύεται στα άδυτα του παρελθόντος της, ανακαλύπτοντας πτυχές που φωτίζουν την προσωπικότητά της και βοηθώντας τον στη διαλεύκανση της υπόθεσης. Η 44χρονη Μάργκαρετ έχει ζήσει στη Νέα Ζηλανδία για μεγάλο διάστημα μαζί με τη Μαίρη, καρπό του παράνομου έρωτά της με τον Πάτρικ, έναν επιτυχημένο έγγαμο δικηγόρο ­ είχε μπει σε κλινική για να κάνει άμβλωση αλλά την τελευταία στιγμή άλλαξε γνώμη και κράτησε το παιδί. Αυτό τον άντρα, τον μεγάλο έρωτα της ζωής της, ο οποίος μετά τη σύλληψη του Τζίμι αναλαμβάνει την υπεράσπισή του, θα χρησιμοποιήσει η Μάργκαρετ για να εκδικηθεί τον φόνο της κόρης της. Αποφασίζει λοιπόν να αποδώσει δικαιοσύνη, επειδή δεν εμπιστεύεται τον νόμο κι επειδή ξέρει ότι καμία τιμωρία δεν θα μπορέσει να ικανοποιήσει το περί δικαίου αίσθημά της.

Το Μαίρη, Μαίρη δεν είναι απλώς ένα ακόμη ψυχολογικό θρίλερ με ανατροπές και σασπένς. Είναι κατ' αρχάς το ψυχογράφημα των τριών κεντρικών χαρακτήρων του μυθιστορήματος, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τις αλήθειες και τα ψέματα της ζωής τους. Κυρίως είναι η εξιστόρηση των πεπραγμένων της Μάργκαρετ, της επιτυχημένης γυναίκας που έχει δεχτεί αλλεπάλληλα πλήγματα από τη μοίρα ­ θανάτους, χωρισμούς, απώλειες αγαπημένων προσώπων ­ και παρ' όλα αυτά κατορθώνει να επιδείξει γενναιότητα, σύνεση και αποφασιστικότητα. Είναι βέβαιο ότι το βιβλίο θα συγκινήσει τις αναγνώστριες που αναζητούν ηρωίδες για να ταυτιστούν μαζί τους, αργότερα μάλιστα θα το απολαύσουν και στη μεγάλη οθόνη ­ έχουν ήδη αγοραστεί τα δικαιώματα για την κινηματογραφική μεταφορά του.

Πιθανότατα η συμπάθεια προς την ηρωίδα να μεταφερθεί και στη συγγραφέα, της οποίας η ζωή κρύβει επίσης ένα δράμα: όταν ήταν τεσσάρων χρόνων στη Νέα Ζηλανδία, ο πατέρας της, γιατρός στο τοπικό νοσοκομείο, κλήθηκε να πάει στη Σαμόα για να θεραπεύσει έναν άντρα που το χέρι του είχε προσβληθεί από γάγγραινα. Τα σκάφος όμως στο οποίο επιβιβάστηκε δεν έφθασε ποτέ στον προορισμό του. Βρέθηκε κάποτε να πλέει στον Νότιο Ειρηνικό χωρίς πλήρωμα και επιβάτες ­ με αποτέλεσμα η Τζούλι Πάρσονς να μείνει ορφανή. Αυτό το γεγονός σημάδεψε τη ζωή της και οδήγησε τη μητέρα της στην απόφαση να μετακομίσουν στο Δουβλίνο λίγα χρόνια αργότερα. Η ίδια κάνει τη σκέψη ότι ενδεχομένως όλοι απήχθησαν από πειρατές. Μπορεί όμως να έπαθε αμνησία, να ξαναπαντρεύτηκε ­ σύμφωνα πάντα με την ίδια ­ και να μη θυμάται πλέον την οικογένειά του. Ολα αυτά εμπεριέχουν το στοιχείο της περιπέτειας και κυρίως της συγκίνησης και δεν αποκλείεται να τα δούμε προσεχώς σε κάποιο άλλο βιβλίο της, γραμμένο με τη γνωστή κι επιτυχημένη συνταγή.



Φίλιππος Φιλίππου

ΤΟ ΒΗΜΑ, 18-07-1999